Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2012 r. poz. 1282, z późn. zm.), zwanej dalej „u.o.s.”, opłacie skarbowej od pełnomocnictwa substytucyjnego podlega złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii – w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym.
Polskie instytucje, przed którymi są przedkładane pełnomocnictwa oraz pełnomocnictwa substytucyjne, w związku z dokonywanymi czynnościami, zdają się „nie zauważać” interpretacji Ministra Finansów z 2014 r
Interpretacja ogólna Ministra Finansów – próba wyjaśnienia wątpliwości
Problem związany z dokonywaniem opłat skarbowych związanych od złożenia pełnomocnictwa substytucyjnego miała rozwiązać interpretacja ogólna NR PL/LM/835/77/EOB/2014/RD-91893 Ministra Finansów z dnia 13 października 2014 r. w sprawie opłaty skarbowej od złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury.
Zgodnie z informacją zawartą w tej interpretacji w przypadku kilku pełnomocnictw wynikających np. z pionowej struktury przedsiębiorstwa, albo z udzielenia substytucji, opłacie skarbowej podlega złożenie wyłącznie ostatniego dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa, na podstawie którego pełnomocnik będzie dokonywał czynności w sprawie w imieniu i z bezpośrednim skutkiem prawnym na rzecz mocodawcy. Z tego stwierdzenia nasuwa się wniosek, iż w przypadku złożenia pełnomocnictwa oraz pełnomocnictwa substytucyjnego opłacie powinno podlegać złożenie tylko tego ostatniego dokumentu.
Orzecznictwo administracyjne w sposób odmienny odnosi się do problematyki dotyczącej opłaty skarbowej od złożenia dokumentów pełnomocnictwa i pełnomocnictwa substytucyjnego. Zgodnie bowiem z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 lutego 2014 r., sygn. akt II FSK 444/12 udzielenie pełnomocnictwa substytucyjnego nie korzysta ze zwolnienia z uiszczenia opłaty skarbowej od złożenia takiego rodzaju pełnomocnictwa[1]. Można tu zauważyć, iż wydanie stanowiska przez ówczesnego Ministra Finansów nastąpiło po wydaniu ww. wyroku.
Problem w praktyce
Wyżej wskazana rozbieżność pomiędzy stanowiskiem ówczesnego Ministra Finansów a orzecznictwem sądów administracyjnych doprowadza do powstania rozbieżności w praktyce.
Polskie instytucje, przed którymi są przedkładane pełnomocnictwa oraz pełnomocnictwa substytucyjne, w związku z dokonywanymi czynnościami, zdają się „nie zauważać” interpretacji Ministra Finansów z 2014 r. Wielokrotnie, zwłaszcza ze strony urzędów administracji publicznej, można usłyszeć, iż „obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej w podwójnej wysokości z tytułu złożenia pełnomocnictwa oraz pełnomocnictwa substytucyjnego, wynika z przepisów prawa”. Z drugiej strony część profesjonalnych pełnomocników powołuje się na treść interpretacji ogólnej Ministra Finansów z 2014 r.
Zdarza się również, iż urzędnicy uzależniają wszczęcie danego postępowania bądź dokonanie danej czynności (np. wydanie dokumentu) od natychmiastowego (dokonanego w momencie składania pełnomocnictwa) przedłożenia dowodu dokonania opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz od pełnomocnictwa substytucyjnego. W tym miejscu nasuwa się pytanie, co stanowi podstawę prawną dla takiego rodzaju postępowania. Zgodnie bowiem z art. § 3 ust 1. Rozporządzenia składający pełnomocnictwo zobowiązany jest dołączyć dowód zapłaty należnej opłaty skarbowej, albo uwierzytelnioną kopię dowodu zapłaty, nie później niż w ciągu 3 dni od chwili powstania obowiązku jej zapłaty. Zgodnie natomiast z art. 6 ust. 1 pkt 4 u.o.s. obowiązek zapłaty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa powstaje z chwilą złożenia takiego dokumentu w organie administracji publicznej, sądzie lub podmiocie innym niż organ administracji rządowej i samorządowej, w związku z wykonywaniem zadań z zakresu administracji publicznej.
Biorąc pod uwagę ww. rozbieżności interpretacyjne dotyczące obowiązku dokonania opłaty od pełnomocnictwa substytucyjnego, nie ulega wątpliwości, iż przedmiotowa powinna zostać w sposób jednoznaczny wyjaśniona przez ustawodawcę.
[1] Legalis numer 909319
Autor: Hanna Żołnierkiewicz
Adwokat w Departamencie Prawnym. Od 2017 roku związana z Russell Bedford Dmowski i Wspólnicy Kancelaria Adwokacka Sp.k. Posiada doświadczenie w obsłudze prawnej na rzecz przedsiębiorców w zakresie łączenia, podziału i przekształcenia spółek oraz w zakresie prawa upadłościowego, prawa restrukturyzacyjnego i prawa rynku kapitałowego. Prowadzi bieżącą obsługę spółek prawa handlowego, w tym sporządza dokumentację korporacyjną, zarówno w języku polskim jak i w angielskim. Reprezentuje również klientów przed sądami powszechnymi w sprawach z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego.
