Przede wszystkim należy wiedzieć, jakie są przesłanki do dobrowolnego poddania się odpowiedzialności. Zgodnie z art. 17 par. 1 ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 859), sąd może udzielić zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, jeżeli wina sprawcy i okoliczności popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości. Ale oprócz powyższego, muszą zostać spełnione również dodatkowe warunki, tj.:
- uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną, jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie tej należności,
- sprawca uiścił kwotę odpowiadającą co najmniej najniższej karze grzywny grożącej za dany czyn zabroniony,
- sprawca wyraził zgodę na przepadek przedmiotów co najmniej w takim zakresie, w jakim ten przepadek jest obowiązkowy, a w razie niemożności złożenia tych przedmiotów - uiścił ich równowartość pieniężną; przepisy art. 16 par. 2 zdanie trzecie oraz art. 31 par. 3 pkt 2[1] stosuje się odpowiednio,
- uiszczono co najmniej zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania.
Kiedy z kolei nie jest możliwe (dopuszczalne) udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności? Przepis art. 17 par. 2 Kodeksu karnego skarbowego wymienia następujące przesłanki:
- przestępstwo skarbowe zagrożone jest karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności,
- przestępstwo skarbowe zagrożone tylko karą grzywny popełniono w warunkach określonych w art. 37 par. 1[2] lub art. 38 par. 2[3],
- zgłoszono interwencję co do przedmiotu podlegającego przepadkowi, chyba że zostanie ona cofnięta przez interwenienta do czasu wniesienia aktu oskarżenia do sądu.
Zgodnie z art. 18 par. 1 Kodeksu karnego skarbowego, sąd, udzielając zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, orzeka:
- tytułem kary grzywny kwotę uiszczoną przez sprawcę,
- przepadek przedmiotów tylko w takich granicach, w jakich sprawca wyraził na to zgodę, a w razie niemożności ich złożenia - uiścił ich równowartość pieniężną.
Najważniejszą zaletą dobrowolnego poddania się odpowiedzialności jest fakt, iż prawomocny wyrok o zezwoleniu nie podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Karnego.
Na koniec warto dodać, iż uiszczenie określonej kwoty tytułem kary grzywny za przestępstwo skarbowe w drodze dobrowolnego poddania się odpowiedzialności nie stanowi przesłanki recydywy skarbowej określonej w art. 37 § 1 pkt 4 Kodeksu karnego skarbowego („Sąd stosuje nadzwyczajne obostrzenie kary, jeżeli sprawca: (…) skazany za umyślne przestępstwo skarbowe na karę pozbawienia wolności lub karę ograniczenia wolności albo karę grzywny, w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności lub 6 miesięcy kary ograniczenia wolności albo po uiszczeniu grzywny wynoszącej co najmniej 120 stawek dziennych popełnia umyślnie przestępstwo skarbowe tego samego rodzaju”).
[1] Przepadku przedmiotów nie orzeka się także, jeżeli: (…) uiszczono należność publicznoprawną dotyczącą przedmiotów zagrożonych przepadkiem, chyba że należność ta jest niewspółmiernie niska do kwoty równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów albo przepadek dotyczy przedmiotów określonych w art. 29 pkt 4 lub które zostały specjalnie przysposobione do popełnienia czynu zabronionego.
[2] W danym przepisie są wymienione sytuacje, kiedy sąd stosuje nadzwyczajne obostrzenie kary. Są to m. in. sytuacje, gdy sprawca popełni umyślnie przestępstwo skarbowe, powodując uszczuplenie należności publicznoprawnej dużej wartości albo popełni umyślnie przestępstwo skarbowe, a wartość przedmiotu czynu zabronionego jest duża, lub gdy sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu.
[3] Który również traktuje o nadzwyczajnym obostrzeniu kary.
