Ustawa z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych nakłada na obywatela obowiązek:
- wymiany dowodu osobistego przed upływem jego ważności,
- zgłoszenia utraty, zniszczenia lub uszkodzenia dowodu w celu jego unieważnienia i wydania nowego dokumentu.
Zgodnie z art. 79 pkt 1 powołanej wyżej ustawy ten, kto uchyla się od obowiązku posiadania lub wymiany dowodu osobistego, podlega karze ograniczenia wolności albo karze grzywny. Maksymalna kara pieniężna to 5 tysięcy zł. Warto zaznaczyć, że uchylanie się powinno mieć walor zachowania zawinionego, a więc powinno wynikać ze świadomego powstrzymywania się od działań zmierzających do uzyskania dowodu osobistego. Nie uchyla się zatem od obowiązku posiadania dowodu osobistego osoba, która nie dopełnia obowiązku posiadania takiego dokumentu wskutek niezłożenia wymaganego wniosku wraz z dokumentami z przyczyn od siebie niezależnych, niedających się przewidzieć lub im zapobiec, jak np. choroba.
Posiadanie nieważnego dowodu osobistego niesie za sobą nie tylko konsekwencje prawne, ale również praktyczne, które mogą wpłynąć na życie codzienne, załatwianie spraw urzędowych, finansowych i innych. Bez ważnego dowodu osobistego nie będziemy w stanie zaktualizować swoich danych w instytucjach i rejestrach, takich jak Centralny Rejestr Ubezpieczonych, ZUS, KRUS, Urząd Skarbowy, czy inne bazy danych.
Dowód osobisty jest ważny przez 10 lat, w przypadku osób, które ukończyły 12. rok życia. Dla osób poniżej 12. roku życia obowiązuje 5-letni okres ważności dowodu osobistego.
Wniosek o wyrobienie nowego dowodu osobistego należy złożyć najpóźniej na 30 dni przed datą utraty ważności, w dowolnym urzędzie gminy. Proces wyrabiania nowego dowodu osobistego trwa do 30 dni i jest wolny od opłat. Odbiór dowodu wymaga osobistego stawiennictwa w urzędzie i zabrania ze sobą dotychczasowego dokumentu. Wniosek można złożyć również online za pośrednictwem platformy ePUAP. Wybór tej opcji wymaga posiadania profilu zaufanego, kwalifikowanego certyfikatu podpisu elektronicznego lub certyfikatu podpisu osobistego.
Warto pamiętać o konieczności wymiany dowodu osobistego na nowy i nie zwlekać z tym do ostatniej chwili, co pozwoli na uniknięcie nie tylko konsekwencji prawnych, ale i praktycznych.
