SLIM VAT 3 – podsumowanie najważniejszych zmian

Pierwsze zmiany w ramach pakietu SLIM VAT 1 obowiązują już od 1 stycznia 2021 r., natomiast zmiany z pakietu SLIM VAT 2 wprowadzono częściowo w trakcie 2021 r., a w pozostałej części od początku 2022 r. Aktualnie na podatników czeka kolejna odsłona pakietu. Niżej przedstawiamy podsumowanie jego najważniejszych rozwiązań.

Podwyższenie limitu sprzedaży małego podatnika do 2 000 000 euro

Nowe przepisy przede wszystkim zmieniają limit małego podatnika VAT. Różnicę sprzed zmiany i po niej przedstawiono poniżej w tabeli:

*przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, tj. 3 października 2022 r.

Po zmianie status małego podatnika będzie posiadać podatnik podatku od towarów i usług, u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej 2 000 000 euro.

Jest to znacząca modyfikacja regulacji, gdyż podmiot, który spełnia przesłanki małego podatnika w VAT może rozpoznawać obowiązek podatkowy w VAT według metody kasowej (która umożliwia opłacenie podatku dopiero wtedy, gdy wpłynie płatność od klienta) oraz korzystać z rozliczeń kwartalnych. Tym samym więcej podatników będzie mogło skorzystać z powyższych rozwiązań.

Mniej formalności w obrocie międzynarodowym

Nie będzie wymagane już posiadanie faktury dotyczącej wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów przy odliczaniu podatku naliczonego z tego tytułu. Do niedawna odliczenie podatku naliczonego zależne było od posiadania faktury wystawionej przez kontrahenta. Obecnie wystarczy wykazać podatek VAT należny z tytułu WNT.

Pakiet wprowadza przepisy umożliwiające składanie korekt deklaracji poza systemem OSS i IOSS bezpośrednio do Łódzkiego Urzędu Skarbowego. Oznacza to wprowadzenie regulacji umożliwiających podatnikom złożenie w przypadku transakcji rozliczanych uprzednio w systemie OSS i IOSS korekty deklaracji poza systemem OSS/IOSS oraz określenie wzorów elektronicznych deklaracji korygujących.

Ponadto doprecyzowano moment wykazania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów ze stawką 0% w korektach deklaracji - w przypadku otrzymania dokumentów z opóźnieniem, transakcja wykazywana będzie w dacie powstania obowiązku podatkowego zamiast w dacie dokonania dostawy.

Kurs przeliczeniowy dla faktur korygujących w walucie obcej

Zostały doprecyzowane zasady stosowania kursu przeliczeniowego dla faktur korygujących w przypadku, gdy faktura została wystawiona w walucie obcej. Zasady są jednolite zarówno dla faktur „in minus”, jak i „in plus”: kurs przyjmowany do przeliczenia kwoty korekty podstawy opodatkowania na fakturze korygującej będzie tożsamy z kursem obowiązującym w przypadku pierwotnego rozliczenia. Natomiast dla faktury zbiorczej przeliczenie powinno odbyć się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej (odpowiednio można zastosować kurs wymiany Europejskiego Banku Centralnego).

Ujednolicenie przepisów dotyczących wiążących informacji

Pakiet SLIM VAT 3 w części poświęconej wiążącym informacjom skupia się na ujednoliceniu i doprecyzowaniu sposobu wydawania WIS i WIA, tj. procedur ich wydawania, uchylania czy zmiany oraz skonsolidowaniu kompetencji do ich obsługi o charakterze podatkowym.

Przed zmianami kompetencje do obsługi wiążących informacji (w różnym zakresie) posiadały cztery organy podatkowe: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, Dyrektor Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu i w Warszawie oraz Szef Krajowej Administracji Skarbowej. Pakiet przewiduje konsolidację kompetencji do obsługi WIS, WIA, WIT i WIP – od tej pory wszystkie kompetencje do ich obsługi przejmie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.

Inna zmiana dotyczy bardziej precyzyjnego dookreślenia przesłanek wygaśnięcia WIS. Ponieważ rozstrzygnięcie WIS zawiera – obok opisu towaru, usługi lub świadczenia kompleksowego – klasyfikację, właściwą stawkę oraz podstawę prawną wskazanej stawki, to WIS wygaśnie, jeśli któryś z tych elementów ulegnie zmianie.

Pakiet przewiduje również likwidację opłaty należnej od wniosku o wydanie WIS, która wynosiła 40 zł.

Zmiany w stosowaniu proporcji i preproporcji oraz „przyjazne” rozliczanie VAT

Kolejna zmiana dotycząca sprzedaży mieszanej wiąże się z korektą roczną, do której podatnik zobligowany jest po określeniu proporcji ostatecznej. Do tej pory, gdy współczynnik proporcji pierwotny różnił się od jego realnej wartości, podatnik musiał przeprowadzić korektę roczną. W myśl nowelizacji, podatnicy nie będą mieli obowiązku jej dokonywania, jeśli różnica między proporcją ostateczną a wstępną nie przekroczy 2 punktów procentowych. Nowelizacja przewiduje także wzrost progu, który pozwala na przyjęcie proporcji 100% w przypadku, gdy przekracza ona 98% - limit zostanie podniesiony z 500 zł do 10 000 zł. Takie rozwiązanie pozwoli odciążyć działy księgowe firm oraz zmniejszyć liczby korekt wykazywanych w deklaracji VAT.

Ponadto zlikwidowany został obowiązek uzgadniania z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu proporcji do odliczenia podatku naliczonego. Zamiast tego wprowadzany jest wymóg zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o przyjętej proporcji.

Rozszerzenie dysponowania środkami na rachunku VAT

Nowelizacja przewiduje także rozszerzoną możliwość dysponowania środkami na rachunku VAT – będzie nimi można opłacić także podatek od wydobycia niektórych kopalin, podatek od sprzedaży detalicznej, tzw. podatek cukrowy czy podatek od produkcji okrętowej, opłatę od „małpek” oraz podatek tonażowy.

Drukowanie dokumentów na kasie fiskalnej

Dotychczas podatnik korzystający z kasy fiskalnej zobowiązany był do m.in. drukowania dokumentów wystawionych przez kasę fiskalną. Po zmianie nie będzie potrzeby drukowania ich w przypadku korzystania z kas online (w tym kas wirtualnych). Takie rozwiązanie zmniejsza koszty wywiązywania się z obowiązków ewidencyjnych oraz stanowi spore ułatwienie.

Złagodzenie przepisów dot. sankcji VAT

Do tej pory kontrolowanemu, który w terminie 14 dni od dnia doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej skorzystał z uprawnienia do skorygowania deklaracji w zakresie objętym tą kontrolą, wymierzana jest sankcja w niższej wysokości do 15%. Sankcja w podstawowej wysokości wynosiła 30%. Zmiana przewiduje jej miarowanie, czyli sankcja mogłaby zostać wymierzona do 30%.

Podatnikowi, który po zakończeniu kontroli podatkowej lub celno-skarbowej złożył korektę lub deklarację uwzględniającą stwierdzone nieprawidłowości, wymierzana była sankcja w wysokości 20%. Podobnie jak wskazano powyżej, planowane jest jej miarowanie, czyli sankcja mogłaby zostać wymierzona do 20%.

Zmiana oznacza rezygnację z automatyzmu w stosowaniu sankcji VAT - naczelnik US lub UCS będzie mógł odstąpić od jego ustalenia w określonych przypadkach. Ustalając wysokość dodatkowego zobowiązania podatkowego, naczelnik będzie brać pod uwagę m.in. okoliczności powstania nieprawidłowości i to, czy podatnik po ich stwierdzeniu podjął działania, aby je usunąć.

Pozostałe zmiany

Poza powyżej opisanymi zmianami, nowelizacja przewiduje m.in. umożliwienie faktorowi dokonania przelewu kwoty VAT bezpośrednio na rachunek VAT nowego faktora, z pominięciem przelewu na rzecz dostawcy, liberalizację przesłanek szybszego zwrotu podatku od towarów i usług podatnikom dokonującym transakcji bezgotówkowych, czy też zwolnienie z VAT przy imporcie towarów dla potrzeb przedstawicielstw dyplomatycznych.

Jak wspomniano we wstępie, większość przepisów wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2023 r. Proponowane zmiany to kolejna próba uproszczenia lub doprecyzowania funkcjonujących dotąd rozwiązań w zakresie rozliczania podatku od towarów i usług. Zmiany w dużej mierze stanowią odpowiedź na zgłaszane przez przedsiębiorców potrzeby, natomiast ich oczekiwania wciąż kładą nacisk głównie na rozwiązania pozwalające na poprawę płynności finansowej. Czas pokaże, czy głosy te zostaną wysłuchane.