Podstawą prawną tej pomocy są najczęściej dwustronne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Jednocześnie powszechną międzynarodową praktyką jest niepodpisywanie tych umów z państwami uznawanymi za stosujące szkodliwą konkurencję podatkową, co jest wyrazem swoistego polityczno-ekonomicznego ostracyzmu wobec tych reżimów130. Powyższa praktyka jest podyktowana także tym, iż oazy podatkowe nie akceptują powszechnie przyjętego standardu umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, jakim jest Konwencja Modelowa OECD, godząc się na ograniczony zakres umownej współpracy w szeroko rozumianych sprawach podatkowych131. Podkreślenia wymaga, iż efektywny zakres współpracy międzynarodowej i wymiany informacji ze strony rajów podatkowych jest znacząco węższy niż formalnoprawny zakres tej współpracy. Poszczególne listy państw (terytoriów) uznawanych za stosujące szkodliwą konkurencję podatkową znacząco się od siebie różnią, co skutkuje daleko idącą niespójnością światowego systemu przeciwdziałania szkodliwej konkurencji podatkowej oraz m.in. możliwością skutecznego wykorzystywania przez zainteresowane podmioty nabywania korzyści umownych (treaty-shopping) w oparciu o siatkę podmiotów zależnych zlokalizowanych w różnych państwach, a także możliwością zarówno unikania, jak i uchylania się od opodatkowania poprzez wykorzystanie kilku podmiotów zależnych w różnych jurysdykcjach132. Zarówno brak umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, jak i podpisanie umów o wymianie informacji w sprawach podatkowych, w zasadzie jest równoznaczny z niemożnością uzyskania takiej pomocy ze strony organów danego państwa (terytorium).
Podkreślenia wymaga, iż o efektywnym braku współpracy międzynarodowej w zakresie spraw podatkowych można mówić także w przypadku, gdy dane państwo (terytorium) uznawane za szkodliwe podatkowo i dotychczas odmawiające międzynarodowej współpracy podatkowej sensu largo podpisało z innym państwem umowę o wymianie informacji w sprawach podatkowych.
Podkreślenia wymaga, iż o efektywnym braku współpracy międzynarodowej w zakresie spraw podatkowych można mówić także w przypadku, gdy dane państwo (terytorium) uznawane za szkodliwe podatkowo i dotychczas odmawiające międzynarodowej współpracy podatkowej sensu largo podpisało z innym państwem umowę o wymianie informacji w sprawach podatkowych. Powyższe status quo jest konsekwencją daleko idących ograniczeń w prawie krajowym rajów podatkowych co do możliwości pozyskania jakichkolwiek informacji o spółkach międzynarodowych zlokalizowanych na ich terytoriach. Umowy o wymianie informacji w sprawach podatkowych są szczególną kategorią bilateralnych umów znajdujących zasadniczo zastosowanie do państw odmawiających zaakceptowania międzynarodowo uzgodnionego standardu podatkowego, czyli umów o unikaniu podwójnego opodatkowania133. Począwszy od 2008 roku raje podatkowe rozpoczęły podpisywanie umów gwarantujących wymagany przez międzynarodową społeczność standard tej współpracy. Standardem tym jest Umowa Modelowa o wymianie informacji w sprawach podatkowych z 2002 roku134. Z perspektywy globalnej pomimo dynamicznego wzrostu liczby powyższych umów podpisanych przez reżimy powszechnie uważane za stosujące szkodliwą konkurencję podatkową, siatka tych umów jest daleka od optymalnej, zaś kilkanaście oaz podatkowych nadal odmawia przyjęcia do swego prawodawstwa uzgodnionego międzynarodowo
standardu współpracy podatkowej, co sprawia że w odniesieniu do tych państw (terytoriów) nawet pod względem formalnoprawnym nie jest możliwe uzyskanie jakichkolwiek informacji w sprawach zarówno o stricte podatkowym, jak i karnoskarbowym charakterze135. Formalnoprawny bądź efektywny brak współpracy ze strony reżimów uznawanych za stosujące szkodliwą konkurencję podatkową w większości przypadków uniemożliwia udowodnienie naruszenia prawa podatkowego w państwie rezydencji danego podmiotu, zwłaszcza w przypadku wykorzystania jednostki pośredniczącej w transferze zysków na takie terytorium. W efekcie embargo informacyjne formalnoprawnie lub efektywnie stosowane przez raje podatkowe jest przyczyną niepowodzenia ścigania wykorzystywania tych reżimów w sposób noszący znamiona naruszenia prawa krajowego państwa macierzystej rezydencji podatkowej danego podatnika136. Punktem wyjścia do omówienia zakresu i ograniczeń międzynarodowej współpracy podatkowej jest dorobek OECD, niemający wprawdzie normatywnego charakteru, lecz będący wzorcem zarówno umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, jak i umów o wymianie informacji w sprawach podatkowych. Zróżnicowany status prawny poszczególnych rozwiązań prawa międzynarodowego stanowi element osłabiający mechanizmy wymierzone przeciwko zjawisku szkodliwej konkurencji podatkowej. Status prawny regulacji organizacji międzynarodowych częstokroć nie jest spójny z rozwiązaniami prawnymi tworzonymi przez te organizacje i nie zawsze status prawny rozwiązań tworzonych przez daną organizację jest uzależniony od statusu tej organizacji oraz przyznanych jej na podstawie umowy międzynarodowej prerogatyw.
Zgodnie z postanowieniem art. 90 ust. 1 Konstytucji RP Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach. Przepis ten jest konstytucyjną podstawą do wydawania przez organizacje międzynarodowe, których członkiem jest Polska, normatywnych aktów prawa mających moc wiążącą dla państwa polskiego. Umowy międzynarodowe powołujące do życia organizacje zrzeszające poszczególne państwa w wyniku przejścia dłuższej procedury ratyfi kacyjnej, w trybie art. 90 ust. 2 lub ust. 3 Konstytucji RP, zajmują nadrzędną pozycję względem zwykłych ustaw. Co więcej, na podstawie art. 91 ust. 3 Konstytucji RP, jeżeli ratyfi kowana przez Polskę umowa międzynarodowa konstytuująca organizację międzynarodową tak stanowi, to prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami. Powyższy przepis jest więc podstawą do bezpośredniego stosowania prawa europejskiego. Umowy powołujące do życia organizacje międzynarodowe nie zawsze przyznają tym organizacjom prawo stanowienia aktów prawa wiążącego państwa członkowskie. Przykładowo dorobek prawny OECD ma nienormatywny charakter, natomiast UE, będąca w sensie formalnoprawnym również organizacją międzynarodową, może wydawać akty prawa, do których państwa członkowskie muszą się dostosować, a ponadto mogą być one podstawą do zaskarżenia decyzji wydanych przez krajowe organa władzy przez obywateli danego państwa członkowskiego137. Można więc mówić o dwóch warstwach prawa międzynarodowego i dwóch rodzajach międzynarodowej współpracy podatkowej – normatywnej i nienormatywnej.
Regulacje nienormatywne nie są w sensie formalnym prawnie wiążące dla państw członkowskich danej organizacji, a ich znaczenie, w tym także legislacyjne, wyraża się w aspekcie pozaprawnym138. Jeżeli bowiem określona grupa państw zdecydowała się utworzyć międzynarodową organizację, mającą określone cele, to bez wątpienia wolą tych państw jest, aby działała ona sprawnie, dążąc do realizacji tych celów139. Wypracowane przez taką organizację rozwiązania prawne, pomimo braku mocy wiążącej, mogą odgrywać istotną rolę we wzajemnych relacjach państw członkowskich, wpływać na ich wewnętrzne ustawodawstwo, a także na prawne i gospodarcze uwarunkowania relacji z państwami trzecimi140. Dorobek prawny OECD jest tego najlepszym przykładem. Ponadto, u podstaw dostosowania prawa krajowego do zaleceń czy innych nienormatywnych postulatów organizacji międzynarodowych leży fundamentalna dla prawa międzynarodowego reguła dotrzymywania zaciągniętych zobowiązań. Zasada pacta sunt servanda, choć pozostaje niezapisana, od czasów Imperium Romanum nadaje kształt relacjom międzypaństwowym, nie tylko w kręgu europejskiej kultury prawa141. W efekcie jeżeli określone państwa zdecydowały się utworzyć organizację międzynarodową i zobowiązały się dążyć na jej forum do realizacji określonych celów, to należy przyjąć, iż państwa te są zobowiązane względem siebie nawzajem do podejmowania wszelkich niezbędnych działań na drodze realizacji tych celów142. Podkreślenia wymaga fakt, iż rozwiązania prawne OECD w omawianym zakresie są, pomimo braku normatywnego charakteru, na wyższym szczeblu rozwoju niż jakiekolwiek inne unormowania międzynarodowe bądź krajowe143.
