Jak wskazuje NIK w 2017 r. dochody z podatku od towarów i usług były o 24 proc., czyli o 30 mld zł wyższe niż w 2016 r. Było to efektem dobrej koniunktury oraz wprowadzonych zmian i narzędzi, które poprawiły jego ściągalność. Dochody budżetu państwa za lata 2015, 2016 oraz 2017 wyniosły odpowiednio 123 mld zł, 127 mld zł oraz 157 mld zł.
Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła wprowadzone przez Ministerstwo Finansów zmiany legislacyjne i organizacyjne, mające przeciwdziałać wyłudzeniom podatku od towarów i usług. W tym celu resort od 1 stycznia 2016 r. do 30 czerwca 207 r. opracował i wprowadził szereg narzędzi. Za najważniejsze NIK uznał wprowadzenie obowiązku przesyłania przez podatników jednolitych plików kontrolnych, a więc informacji z rejestrów sprzedaży i zakupów.
Obowiązek JPK
Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła wprowadzone przez Ministerstwo Finansów zmiany legislacyjne i organizacyjne, mające przeciwdziałać wyłudzeniom podatku od towarów i usług. W tym celu resort od 1 stycznia 2016 r. do 30 czerwca 207 r. opracował i wprowadził szereg narzędzi. Za najważniejsze NIK uznał wprowadzenie obowiązku przesyłania przez podatników jednolitych plików kontrolnych, a więc informacji z rejestrów sprzedaży i zakupów. Na podstawie przesłanych danych z JPK_VAT w Ministerstwie Finansów prowadzą analizy w celu identyfikacji podmiotów podejrzewanych o nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych, w szczególności o udział w oszustwach karuzelowych. Zgodnie z danymi przedstawionymi w raporcie do września 2017 r., korzystając z plików JPK_VAT przeprowadzono 84 analizy. Ich wyniki przekazywano do właściwych urzędów skarbowych. Na tej podstawie wstrzymano zwroty VAT na 49 mln zł , a w 28 sprawach wszczęto kontrole podatkowe.
Kolejną w wprowadzonych zmian był pakiet paliwowy, modyfikujący zasady rozliczania podatku VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych, oraz pakiet przewozowy, uruchamiający system monitorowania drogowego przewozu towarów wrażliwych. Ministerstwo Finansów szacuje, że w wyniku wprowadzonych zmian podmioty posiadające koncesję na obrót paliwami i składające pliki JPK_VAT wpłaciły w I półroczu 2017 r. podatek VAT wyższy o około 2,5 mld zł niż w I półroczu 2016 r.
Interwencje KAS
Od 1 marca 2017 r. zaczęła obowiązywać ustawa o KAS, która przebudowała model administracji skarbowej. Powołano do życia Krajową Administrację Skarbową, która powstała z połączenia administracji podatkowej, Służby Celnej i kontroli skarbowej. Raport wskazuje, że dzięki KAS wykryto karuzele podatkowe, w których brało udział co najmniej 170 firm polskich i 55 zagranicznych, zatrzymano 13 członków grupy przestępczej, która wyłudziła 124 mln zł VAT, oraz udaremniono wyłudzenie zwrotu 160 mln zł podatku. Spadła liczba kontroli skarbowych, a efekty kontroli rozliczeń VAT, po wzroście w 2016 r. o jedną piątą, wyraźnie obniżyły się w 2017 r.W 2017 r. spadła również liczba fikcyjnych faktur ujawnionych przez urzędy celno-skarbowe, a przed 1 marca urzędy kontroli skarbowej. W 2016 r. ujawniono ich ponad 421 tys. (o blisko 17 proc. więcej niż w 2015 r.) na kwotę ponad 103,8 mld zł. (o blisko 27 proc. wyższą niż w 2015 r.). W I półroczu 2017 r. ujawniono 98,4 tys. fikcyjnych faktur na kwotę 20,6 mld zł (odpowiednio o 52 proc. i o 47 proc. mniej niż w I półroczu 2016 r.). W całym 2017 r. było to blisko 256 tys. tys. fikcyjnych faktur na kwotę 56,9 mld zł (odpowiednio o 39 proc. i o 45 proc. mniej niż w całym 2016 r.).
Pakiet do uszczelniania
NIK zwraca także uwagę na wprowadzony w 2017 r. pakiet zmian uszczelniających VAT. Wprowadzone zmiany polegały między innymi na likwidacji możliwości kwartalnego rozliczania się przez podatników (poza mikrofirmami) oraz możliwości rozliczeń kwartalnych w okresie pierwszego roku od rejestracji, modyfikacji zasad dokonywania zwrotów podatku w przyśpieszonym 25-dniowym terminie, przywróceniu sankcji w VAT, podwyższeniu kar za wystawianie i posługiwanie się fałszywymi fakturami, rozszerzeniu mechanizmu odwróconego odciążenia między innymi na usługi budowlane czy w końcu wprowadzenie zmian w zakresie rejestracji i wykreślania podatników z rejestru podatników VAT.
Finalnie Najwyższa Izba Kontroli za zasadne uznała przygotowanie i wprowadzenie kolejnych rozwiązań uszczelniających system VAT, takich jak:
-
mechanizm podzielonej płatności;
-
system teleinformatyczny izby rozliczeniowej (STIR);
-
publiczny rejestr rachunków bankowych podatników do rozliczeń VAT;
-
centralny rejestr faktur.
Autor:
Marcin Kołkowicz
Doradca podatkowy, konsultant podatkowy w Russell Bedford Poland Sp. z o.o., absolwent Administracji, Zarządzania oraz Marketingu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego im. Jana Pawła II. Tematyką prawa podatkowego zajmuje się od 2012 roku. Doświadczenie zdobywał w lubelskich oraz w warszawskich kancelariach doradztwa podatkowego. Autor i współautor wielu publikacji podatkowych, w szczególności dla portalu prawno-podatkowego TaxFin.pl. W swojej karierze zajmował się zarówno zagadnieniami dotyczącymi podatków bezpośrednich jak i pośrednich, ze szczególnym uwzględnieniem podatku od towarów i usług (VAT).
