Nowości w przepisach o obrocie obligacjami mogą spowolnić dokapitalizację małych i średnich spółek

Ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem nadzoru nad rynkiem finansowym oraz ochrony inwestorów na tym rynku (Dz.U. 2018 poz. 2243 zwana dalej: „Ustawą z dnia 9 listopada 2018 r.”) wprowadza drastyczne zmiany. Najważniejsze z nich zebraliśmy w niniejszym artykule. 

Obowiązek dematerializacji obligacji korporacyjnych oraz obowiązek rejestracji obligacji w depozycie papierów wartościowych

Jedną z kluczowych zmian, która wejdzie w życie od 1 lipca 2019 r. jest obowiązek emisji obligacji niepublicznych w formie zdematerializowanej. Zdematerializowany papier wartościowy nie posiada formy dokumentu papierowego – jest jedynie zapisem w rejestrze. Dematerializacja następuje w momencie rejestracji papieru wartościowego w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych (KDPW) lub w innym systemie na podstawie umowy o rejestrację. Taka umowa może być zawarta z KDPW lub z podmiotem prowadzącym inny system, jeśli ściśle współpracuje z KDPW oraz spełnia określone kryteria. 

Obowiązek nadzoru przez agenta emisji

Od 1 lipca 2019 r. w przypadku emisji obligacji prywatnych, które nie będą notowane na rynku regulowanym lub wprowadzane do ASO (Alternatywny System Obrotu), a także w przypadku certyfikatów inwestycyjnych emitowanych przez fundusz inwestycyjny zamknięty, który nie jest publicznym funduszem inwestycyjnym zamkniętym, przed zawarciem umowy, której przedmiotem jest rejestracja tych papierów wartościowych w depozycie papierów wartościowych, emitent zawiera umowę o wykonywanie funkcji agenta emisji tych papierów wartościowych z firmą inwestycyjną uprawnioną do prowadzenia rachunków papierów wartościowych albo z bankiem powierniczym.

Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących m.in. emitentów przez KDPW

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych do 1 lipca 2019 r. będzie gromadził i udostępniał do publicznej wiadomości informacje o nieumorzonych obligacjach, listach zastawnych oraz certyfikatach inwestycyjnych wyemitowanych przez poszczególnych emitentów posiadających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto, KDWP będzie gromadził informacje dotyczące wielkości ich zobowiązań z tytułu tych papierów wartościowych, a także informacje pozwalające ustalić zakres i terminowość wykonywania przez nich tych zobowiązań.

Obowiązek informowania KDPW o emitowaniu obligacji zarejestrowanych w innym systemie rejestrowym

Na emitenta papierów wartościowych, które zostały zarejestrowane w innym systemie rejestrowym, będzie nałożony obowiązek przekazania następujących informacji w nieprzekraczalnym terminie 15 dni:

1. w przypadku obligacji:

• oznaczenie ich emisji; 

• liczbę obligacji wyemitowanych w ramach tej emisji;

• jednostkową wartość nominalną obligacji i walutę, w której ta została wyrażona;

• wysokość oprocentowania obligacji w stosunku rocznym;

• łączną wartość i walutę świadczenia, które powinno zostać spełnione przez emitenta z tytułu wykupu obligacji;

• Terminy, w których emitent powinien wykonywać świadczenia z tych obligacji;

2. w przypadku listów zastawnych:

• oznaczenie ich emisji;

• liczbę listów zastawnych wyemitowanych w ramach tej emisji;

• jednostkową wartość nominalną listów zastawnych i walutę, w której ta została wyrażona;

• wysokość oprocentowania listów zastawnych w stosunku rocznym;

• łączną wartość i walutę świadczenia, które powinno zostać spełnione przez emitenta z tytułu wykupu tych listów zastawnych;

• terminy, w których emitent powinien wykonywać świadczenia z tych listów zastawnych;

3. w przypadku certyfikatów inwestycyjnych:

• oznaczenie ich emisji, a w przypadku, gdy są związane z subfunduszem – oznaczenie tego subfunduszu;

• liczbę wyemitowanych certyfikatów inwestycyjnych w ramach tej emisji;

• wskazanie świadczeń wynikających z certyfikatów inwestycyjnych oraz terminów, w których emitent powinien wykonywać te świadczenia.

Ponadto emitent jest obowiązany przekazywać Krajowemu Depozytowi Papierów Wartościowych, w terminie 15 dni po zakończeniu każdego kolejnego miesiąca, informacje o wartości świadczeń wynikających z papierów wartościowych, które w okresie tego miesiąca stały się wymagalne, ze wskazaniem, czy i w jakim zakresie świadczenia te zostały spełnione, a także ma aktualizować informacje w przypadku, gdy przestały one odpowiadać stanowi rzeczywistemu.

Obligacje wyemitowane przed 1 lipca 2019 r. oraz obowiązek sprawozdawczy

Obligacje mające postać dokumentu lub takie, które zostały zapisane w ewidencji w firmie inwestycyjnej prowadzonej na podstawie dotychczasowych przepisów, a wyemitowane przed 1 lipca 2019 r., będą nadal ważne i stosować się będzie do nich dotychczasowe przepisy. Emitent takich papierów wartościowych lub podmiot prowadzący ich ewidencję będą jednak zobowiązani do przekazania do KDPW, do dnia 31 marca 2020 r. danych o wszystkich wyemitowanych emisjach obligacji, według stanu na dzień 31 grudnia 2019 r. Emitent obligacji lub podmiot prowadzący ich ewidencję będą zobowiązani do aktualizowania udostępnionych KDPW danych na temat emisji co do zasady aż do momentu wygaśnięcia zobowiązań z tytułu obligacji.

Sankcje i kary

Jeśli osoba działająca w imieniu lub na rachunek emitenta lub agenta emisji, a mająca za zadanie doprowadzić do zarejestrowania papierów wartościowych w depozycie papierów wartościowych, przekazuje KDPW nieprawdziwe informacje lub zataja prawdziwe informacje dotyczące tych papierów wartościowych lub emitenta, dodatkowo – informacje istotne dla oceny dopuszczalności dokonania tej rejestracji, podlega karze grzywny w wysokości do 2.000.000 złotych.

Przeprowadzona przez ustawodawcę nowelizacja przepisów ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa inwestycyjnego oraz zapewnienie przejrzystości emisji papierów wartościowych. W praktyce jednak nowelizacja, w ocenie autora, stanie się źródłem szeregu problemów związanych z m.in. kosztami emisji obligacji oraz wydłużeniem w czasie emisji obligacji, co może wpłynąć negatywnie na szybkość dokapitalizacji małych i średnich spółek.