Aktualnie trwające konsultacje publiczne rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw podyktowane są konieczność dostosowania przepisów ustawy z 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1157 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie zwiększenia bezpieczeństwa dokumentów tożsamości obywateli Unii i dokumentów pobytowych wydawanych obywatelom Unii i członkom ich rodzin korzystającym z prawa do swobodnego przemieszczania się, (zwanym dalej „rozporządzeniem 2019/1157”). Wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej zobowiązane są do wdrożenia nowych wzorów dowodów osobistych do sierpnia 2021 r. Jak podaje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji „niezależenie od zmian wiążących się z dostosowaniem przepisów ustawy o dowodach osobistych do rozporządzenia 2019/1157, projekt ustawy przewiduje wprowadzenie zmian wynikających z doświadczeń ze stosowania ustawy o dowodach osobistych. Zmiany te są odpowiedzią na problemy zgłaszane przez obywateli i organy gmin”. Co prawda projekt przechodzi dopiero rządową ścieżkę legislacyjną, jednak transpozycja przepisów unijnego rozporządzenia nie pozwala na odstąpienie od jej postanowień, chyba, że pozostawia daną kwestię do uregulowania państwom członkowskim.
Co prawda projekt przechodzi dopiero rządową ścieżkę legislacyjną, jednak transpozycja przepisów unijnego rozporządzenia nie pozwala na odstąpienie od jej postanowień, chyba, że pozostawia daną kwestię do uregulowania państwom członkowskim
Dwa rodzaj danych biometrycznych
Zgodnie z rządowym projektem nowe dowody osobiste będą zawierały dwa rodzaje danych biometrycznych, będzie to wizerunek twarzy, jak dotychczas, oraz odcisk palca. Dane dotyczące odcisku palca będą umieszczone w warstwie elektronicznej dowodu osobistego. Wraz ze złożeniem wniosku dana biometryczna jaką jest odcisk linii papilarnych palca będzie przechowywana w Rejestrze Dowodów Osobistych (dalej jako „RDO”). Już dziś dostęp do danych biometrycznych z RDO mają m.in. organy prokuratury, organy policji, Szef Służby Wywiadu Wojskowego, Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego czy Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Należy jednak zaznaczyć, że dane biometryczne w postaci linii papilarnych to dane osobowe szczególnie chronione, dlatego projekt ustawy zmieniającej przewiduje, że dane te będą przechowywane w RDO do dnia odbioru dowodu osobistego, nie dłużej jednak niż do 90 dni od dnia wydania dowodu osobistego.
Obowiązkowy podpis posiadacza
Projekt ustawy przywraca również obowiązek umieszczania w warstwie graficznej dowodu osobistego podpisu jego posiadacza. Nie będzie zatem możliwości złożenia przez internet wniosku o wydanie dowodu osobistego, a to oznacza że chcąc załatwić sprawę będziemy musieli odwiedzić urząd gminy dwukrotnie. Osoby, które nie będą mogły udać się do urzędu gminy, aby złożyć podpis oraz oddać odciski palców, będą miały możliwość skorzystania z mobilnej stacji obsługiwanej przez urzędników.
Dowody dla dzieci
Wprowadzone zostaną również dowody osobiste z 12 miesięcznym terminem ważności, wydawane osobom powyżej 12 roku życia, którym chwilowo fizycznie nie jest możliwe pobranie odcisków któregokolwiek z palców (nie będzie to dotyczyło dzieci które nie ukończyły 12 roku życia, od których odcisków palców nie będzie się pobierało).
Zmiana terminów ważności
Zmienią się również terminy ważności dowodów osobistych. Aktualnie dowód osobisty wydany osobie, która nie ukończyła 5 roku życia, jest ważny przez okres 5 lat od daty wydania takiego dowodu, natomiast dowód osobisty wydany osobie, która ukończyła 5 rok życia, jest ważny przez okres 10 lat od daty wydania dowodu osobistego. Zgodnie z projektem dowód osobisty, który zostanie wydany osobie, która nie ukończyła 12 roku życia, będzie ważny przez okres 5 lat od daty jego wydania, natomiast termin ważności dowodu osobistego osoby, która ukończyła 12 lat ważny będzie przez okres 10 lat od daty wydania.
Możliwy odbiór dowodu przez pełnomocnika
Jednym z postulatów pracowników organów gmin była zmiana w zakresie odbioru dowodu osobistego przez pełnomocników. Aktualnie odbiór dowodu osobistego przez pełnomocnika (wnioskujący nie może osobiście odebrać dowodu osobistego z powodu choroby, niepełnosprawności lub innej niedającej się pokonać przeszkody, która powstała po dniu złożenia tego wniosku) wymaga jedynie wylegitymowania się takim pełnomocnictwem. W związku z powyższym pracownicy organu gminy często zgłaszali, że nie są w stanie udokumentować faktu wydania dowodu osobistego właściwie umocowanej osobie. Projekt ustawy zmieniającej zakłada, że możliwość odbioru dowodu osobistego przez pełnomocnika wymagać będzie złożenia pełnomocnictwa. Należy zaznaczyć, że wylegitymowanie się pełnomocnictwem nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi opłatami, natomiast złożenie dokumentu stwierdzającego pełnomocnictwo albo jego odpisu, wypisu lub kopii – w sprawie z zakresu administracji publicznej podlega opłacie skarbowej w wysokości 17 zł.
Na podstawie projektowanych przepisów przejściowych wszystkie dowody wydane przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy zachowają ważność do upływu terminów w nich określonych. Wymiana dowodów osobistych będzie miała charakter naturalny. Proces ten zakończy się w 2031 r. Wniosek o wydanie dowodu osobistego na starych zasadach, w tym elektronicznie, będzie można złożyć do 26 lipca 2021 r.
