Pracodawcy RP przeanalizowali 174 ustaw uchwalonych przez Sejm w okresie od 21 listopada 2019 r. do 31 marca 2021 r., a więc w dużej mierze prawa tzw. covidowego „Ocena dorobku z tego okresu jest surowa – czytamy w raporcie. – Większość parlamentarna podejmowała często decyzje w zbyt dużym pośpiechu, lekceważąc przy tym konsultacje z partnerami społecznymi oraz inne istotne elementy procesu legislacyjnego”.
Nierzetelne konsultacje społeczne
Grzech ten popełniano najczęściej – i tak dzieje się od początku VIII kadencji Sejmu, czyli od listopada 2015 r. Nagminnie, w przypadku ustaw dotyczących przedsiębiorców, projektów nie kieruje się do konsultacji, przesyła do konsultacji po ich przy[1]jęciu przez Rząd albo oczekuje opinii w terminach istotnie krótszych od tych, które wymagane są przez obowiązujące ustawy (o RDS, o organizacjach pracodawców). Zdarzają się też projekty, które w teorii są konsultowane, lecz w praktyce liczy się zdanie tylko jednej strony – opinie drugiej są całkowicie pomijane. Już ponad trzy czwarte ustaw mających wpływ na prowadzenie biznesu przyjmowanych jest mimo braku rzetelnych konsultacji.
„Tajne projekty”
Brak konsultacji rządowych ustaw pomocowych, tzw. tarcz antykryzysowych, prze[1]łożył się w oczywisty sposób na tajność tych projektów. Rozwiązania zawarte w tych ustawach w zdecydowanej większości nie były znane adresatom przepisów przed wniesieniem projektów ustaw do Sejmu. Co więcej – w trakcie prac sejmowych komisji pojawiały się liczne poprawki, potęgując wrażenie tajności oraz… chaosu. W ramach „tarcz antykryzysowych” wprowadzono wiele przepisów w ogóle nie[1]związanych ze wsparciem dla przedsiębiorców bądź z ochroną miejsc pracy, jak np. skrócenie kadencji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, uprawnienie Prezesa Rady Ministrów do odwoływania i powoływania członków Rady Dialogu Społecznego (w tym reprezentantów pracodawców oraz związków zawodowych), a nawet wybory kopertowe (dla osób przebywających w kwarantannie bądź w wieku po[1]wyżej 60 lat.
„Wrzutki poselskie”
Dobrym przykładem tego, jak działają wrzutki, jest ustawa z dnia 15 lipca 2020 r. o Polskim Bonie Turystycznym. Zaczęło się od kilkunastu artykułów, a skończyło na niemal 50. Sam tekst ustawy w bardzo niewielkim stopniu przypomina projekt wniesiony do Sejmu. W ramach poselskiego projektu nowelizowano ustawę o drogach publicznych, aby zmodernizować elektroniczny system poboru opłat, w oparciu o pozycjonowanie satelitarne.
Pośpiech
Po nierzetelnych konsultacjach, to pośpiech jest drugim najczęściej popełnianym grzechem przez projektodawców oraz ustawodawcę. Duży pośpiech charakteryzował między innymi prace nad ustawą wprowadzającą podwójne opodatkowanie spółek komandytowych. Ustawa weszła w życie 28 listopada 2020 r., by objąć dodatkowym opodatkowaniem spółki komandytowe już od 1 stycznia 2021 r., co dla ponad 40-tu tysięcy działalności okazało się ogromnym szokiem.
Brak koncepcji
Klasycznym przykładem braku koncepcji jest nowelizowanie przepisów i brak jasnego rozstrzygnięcia, które przepisy – nowe czy dotychczasowe – należy stosować do już wszczętych, a jeszcze niezakończonych postępowań. Często konieczna jest kolejna nowelizacja, która rozstrzygnie sytuację i tak było w przypadku ustawy z dnia 23 stycznia 2020 r. zmieniającej ustawę – prawo geologiczne i górnicze oraz niektóre inne ustawy. Treść ustawy była krótka i sprowadzała się do stwierdzenia, iż do wszczętych, a niezakończonych postępowań o udzielenie koncesji, stosuje się dotychczasowe przepisy.
Nadregulacja
Grzech nadregulacji stanowi klasyczny przykład, tego że ilość stanowionego prawa przedkładana jest nad jego jakość. Mnogość regulacji niestety rzadko idzie w parze z jakością, o czym najlepiej wiedzą adresaci norm prawnych, zobowiązani do ich stosowania w praktyce.
Niestabilność prawa
Wszelkie badania i ankiety prowadzone wśród przedsiębiorców pokazują, że nie[1]stabilne prawo stanowi jedną z głównych barier rozwoju działalności gospodarczej. Mając na uwadze opisane wyżej grzechy, należy stwierdzi, iż wspólnie składają się one właśnie na niestabilność prawa. Jeśli ustawy są uchwalane zbyt szybko, bez konsultacji, bez koncepcji czy w ramach „wrzutki poselskiej” – nieuchronnie zwiększa to ryzyko wystąpienia grzechu niestabilności prawa.
Źródło: raport 7 grzechów głównych stanowienia prawa w Polsce, przygotowany przez Pracodawcy RP, edycja IV listopad 2019 – marzec 2021.
