Zmiany i rozbieżności w orzeczeniach sądów administracyjnych po wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie podatku od przychodów z nieujawnionych źródeł przychodów lub nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach.
Wydany 18 lipca 2013 roku wyrok Trybunału Konstytucyjnego (dalej: TK, Trybunał) (sygn. akt SK 18/09) budził i nadal budzi wiele wątpliwości, przez co wpłynął na zróżnicowanie orzecznictwa Sądów Administracyjnych. W celu przypomnienia, Trybunał orzekł o niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej art. 20 ust. 3 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1991 r., nr 80, poz. 350 dalej: UPDOF) w brzmieniu obowiązującym od 01.01.1998 r. do 31.12.2006 r. Warto jednak zaznaczyć, że skutki orzeczenia będą miały niewątpliwie znaczący wpływ na wykładnię art. 20 ust. 3 w obecnym brzmieniu, ponieważ w uzasadnieniu wyroku TK stwierdził: „jakkolwiek zapadłe orzeczenie nie odnosi się do art. 20 ust. 3 u.p.d.o.f. w jego aktualnym brzmieniu, to rozważany przepis jest obarczony – w zbliżonym, jeśli nie identycznym, stopniu – tymi samymi mankamentami, które były powodem stwierdzenia niekonstytucyjności jego poprzedniej wersji”. W ostatnich miesiącach Sądy Administracyjne na podstawie ww. orzeczenia różnie rozpatrywały sprawy dotyczące skarg od wyroków nakładających sanacyjną stawkę podatku od przychodów z nieujawnionych źródeł przychodów lub nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach.
Tendencją rozstrzygnięć jest uchylanie skarg i przekazywanie ich do ponownego rozpatrzenia. Takie rozwiązanie przyjął Naczelny Sąd w wyroku z dnia 13 sierpnia 2013 r. (sygn. akt II FSK 2295/11, II FSK 2296/11, II FSK 2327/11, II FSK 2370/11) rozstrzygając w sprawie skargi kasacyjnej od wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie (sygn. akt I SA/Lu 865/10, I SA/Lu 25/11, I SA/Lu 24/11 , I SA/Lu 26/11). Również do ponownego rozpatrzenia na mocy wyroku z dnia 6 sierpnia 2013 r. (sygn. akt I SA/Wr 485/13) wydanego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu została skierowana sprawa skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu (posiedzenie niejawne) związana z nieujawnionym źródłem przychodu za 2007 r., uzasadniając swoją decyzję: „W tym miejscu wskazać należy, że mimo, iż wskazany wyrok TK dotyczy stanu prawnego sprzed 1 stycznia 2007 r., to zdaniem NSA w składzie rozpoznającym sprawę, ocena konstytucyjności przepisu art. 20 ust. 3 u.p.d.o.f. dokonana przez Trybunał, nie może zostać pominięta na gruncie rozpoznawanej sprawy. Powyższe jest o tyle uzasadnione, że zmiana przepisu art. 20 ust. 3 u.p.d.o.f., która miała miejsce z dniem 1 stycznia 2007 r., miała jedynie charakter porządkujący i w żaden sposób nie wpływała na dotychczasową konstrukcję tego przepisu i nie eliminowała wątpliwości, co do jego konstytucyjności. Tym samym, NSA stanął na stanowisku, że ocena art. 20 ust. 3 u.p.d.o.f., dokonana przez TK w wyroku z 18 lipca 2013 r., Sygn. akt 18/09, musi być uwzględniona również w sprawie dotyczącej 2007 r.”
Inaczej orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim (dalej: WSA) ze względu na wątpliwości dotyczące konstytucyjności art. 20 ust. 3 UPDOF w brzmieniu od 2007 roku. W postanowieniu z 3 października 2013 r. (sygn. akt I Sa/Go 336/13) WSA skierował zapytanie do TK następującej treści: „czy art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217, poz. 1588 ze zm.), jest zgodny z art. 2 w związku z art. 64 ust. 1 Konstytucji?”. WSA zawiesił postępowanie administracyjne w sprawie skargi podatnika na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w przedmiocie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych za 2008 r. od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów zgodnie zg z art. 125 § 1 pkt. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. nr 0, poz. 270 ze zm.) uzależniając rozstrzygnięcie sprawy od wyniku toczącego się postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.
W ostatnim czasie Naczelny Sąd Administracyjny pozwolił sobie na interpretowanie wyroku TK (sygn. akt SK 18/09) i rozstrzygnięcie sprawy w sposób, który wydaje się być sprzeczny z ideą orzeczenia o niekonstytucyjności przepisów prawa stwierdzoną przez TK. NSA w wyroku z dnia 17 października 2013 r. oddalił skargę kasacyjną dotyczącą spraw o sygn. akt: II FSK 2413/11, II FSK 2322/11, II FSK 2598/11 oraz II FSK 2426/11 wskazując, że do powyższych wyroków nie ma zastosowania wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 lipca 2013r. Powyższe NSA argumentowało tym, że TK miał na celu, aby skutki jego wyroku nie odnosiły się do przeszłości i działały od momentu ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw.
Jak widać, mimo orzeczenia TK podatnik nadal, nie może mieć pewności jak zostanie rozpatrzona przez sad jego sprawa.
Jedno jest pewne, bez wątpienia wokół sprawy wyroku Trybunału Konstytucyjnego i ustalania podatku od dochodów z nieujawnionych źródeł przychodów lub nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach będzie jeszcze głośno.
