Podatnik, który wprowadzi od 1 stycznia 2019 r. do swojej ewidencji środków trwałych samochód o wartość początkowej przewyższającej kwotę 150.000 zł, nie będzie mógł odliczyć w całości odpisów amortyzacyjnych. W przypadku samochodów osobowych będących pojazdami elektrycznymi, kwotę tą ustalono w wysokości 225.000 zł (art. 23 ust. 1 pkt 4 lit. a i b ustawy o PIT, art. 16 ust 1 pkt 4 lit. a i b ustawy o CIT).
Podatnicy mogą skorzystać z nowych rozwiązań. Nie dotyczy to jednak tych, którzy przed 1 stycznia 2019 r. w całości zamortyzowali samochód osobowy
Z uwagi na to, że samochody elektryczne nie są jeszcze w Polsce zjawiskiem powszechnym, nowelizację w tym zakresie można potraktować jako ciekawostkę i zachętę do korzystania z tego typu pojazdów. Ze względów praktycznych, dla polskich podatników istotniejsza jest zmiana dotycząca określenia nowego górnego progu wartości początkowej samochodu, którą będzie można zakwalifikować jako koszt uzyskania przychodu.
Podatnicy, który wprowadzą do swojej ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych pojazd po 1 stycznia 2019 r. mają klarowną sytuacje w jaki sposób dokonywać odpisów amortyzacyjnych. Wątpliwość pojawia się jednak dla szerokiej grupy podatników, którzy taki pojazd w swojej ewidencji umieścili przed tą datą i dokonywali odpisów zgodnie z przepisami ustawy. W tym miejscu zaczyna się problem, który jak w soczewce obrazuje jakość polskiego prawodawstwa.
Zainteresowanym podatnikom nie trzeba przypomnieć, że według dotychczasowego brzmienia przepisów ustawy, do kosztów uzyskania przychodu mogli zaliczyć odpisy amortyzacyjne z tytułu zużycia samochodu osobowego w części ustalonej od wartości samochodu nieprzewyższającej 20 000 euro. Nowe przepisy są w tym zakresie korzystniejsze. Czy podatnicy ci mogą jednak skorzystać z nowego brzemienia przepisów? Ustawodawca nie ułatwił wyjaśnienia tej zagadki. Wygląda na to, że przeoczono fakt istnienia licznego grona podatników, którzy w momencie wejście w życie zmian, dokonywali już odpisów amortyzacyjnych na dotychczasowych zasadach i proces ten u nich się jeszcze nie zakończył. W przypadku takich wątpliwości, w pierwszej kolejności należy wnikliwie zapoznać się przepisami intertemporalnymi zawartymi w ustawie nowelizującej ustawę o podatkach dochodowych (Dziennik Ustaw z 2018 r., poz. 2159). Końcowe artykuły takiej ustawy powinny wyjaśniać od kiedy stosowane są nowe przepisy, jak postępować w sytuacjach przejściowych oraz w jakim zakresie i do kiedy należy stosować przepisy dotychczasowe.
W tym przypadku przepisów intertemporalnych regulujących naszą wątpliwość nie ma. Podatnicy stoją zatem przed dylematem czy są uprawnieni do skorzystania z nowego korzystniejszego dla nich rozwiązania, czy też powinni dokonywać odpisów amortyzacyjnych według starych zasad.
Czy mimo takich wątpliwości, podatnicy mogą stosować nowe zasady rozliczania?
Na to pytanie należy odpowiedzieć twierdząco. Działanie to jednak związane jest z ryzykiem, że organy podatkowe zakwestionują prawo do dokonywania odpisów amortyzacyjnych według nowych zasad. Podatnicy powinni się zatem liczyć z możliwością odmówienia im prawa do skorzystania z nowych, korzystniejszych dla nich regulacji. Nawet gdyby taka sytuacja miała miejsce, nie warto rezygnować z walki o swoje prawa przed sądami administracyjnymi. Jak dowodzi praktyka, sądy wielokrotnie w tego typu wątpliwych interpretacyjnie sprawach, stawały po stronie podatnika w jego sporze z organami podatkowymi. Powołać się w tym przypadku można na zasadę in dubio pro tributario, która nakazuje niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzygać na korzyść podatnika. Takie właśnie głosy rozsądku w tej sprawie dochodzą z Ministerstwa Finansów.
Niepewność co do możliwości zastosowania prawa źle świadczy o procesie legislacyjnym w Polsce. Zmiany w ustawach podatkowych w tym zakresie pokazują, że pośpiech nie sprzyja rozważeniu wszystkich możliwych konsekwencji jakie nowe przepisy wywołają u osób, do których są kierowane. Warto też zauważyć, że Konstytucja jako źródła prawa nie wskazuje wypowiedzi pochodzących z Ministerstwa Finansów, które próbuje rozwiewać wątpliwości zdezorientowanych podatników. Trzeba mieć tylko nadzieję, że ustawodawca przygotowując kolejne nowelizacje przepisów, wyciągnie wnioski zaistniałej sytuacji.
Autor:
Andrzej Dmowski
Adwokat i doktor nauk prawnych Uniwersytetu Warszawskiego. Od 2011 roku jeden z Partnerów Zarządzających w korporacji Russell Bedford Poland. Wcześniej w sieci doradczej BDO, a także Deloitte & Touche. Autor książki „Ceny Transferowe”, współautor komentarza „Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych”, autor wielu publikacji z zakresu prawa podatkowego.
