Sankcje przewidziano w przypadku podania nieprawidłowych danych w oświadczeniach składanych w celu skorzystania z możliwości zastosowania preferencyjnego opodatkowania podatkiem u źródła, czyli w przypadku oświadczenia przez płatnika o posiadaniu przez niego odpowiednich dokumentów niezbędnych do złożenia oświadczenia oraz o przeprowadzonej weryfikacji warunków zastosowania obniżonej stawki podatku lub zwolnienia z podatku. Sankcje nakładane będą także za nieprawidłowe dane w oświadczeniu płatnika lub podatnika co do zgodności z prawdą przedstawionych we wniosku faktów niezbędnych do wydania przez organ podatkowy opinii decydujących o możliwości stosowania podatku WHT. Sankcję karną przewidziano również w przypadku zatajania lub podania nieprawdy we wniosku o zwrot podatku, jak i w przypadku gdy płatnik pobrał podatek bez zastosowania obniżonej stawki lub zwolnienia.
Nowy obowiązek członków zarządu
W kodeksie karnym skarbowym w art. 56d przewidziano kary jak za popełnienie najcięższych przestępstw skarbowych tj.:
- unikanie opodatkowania – art. 54 k.k.s.,
- oszustwo podatkowe – art. 56 k.k.s.,
- wyłudzenie podatku – art. 76 k.k.s.,
Przepisy te przewidują sankcje w postaci kary grzywny oraz karę pozbawienia wolności do lat 5. Nie można także wykluczyć, iż ww. regulacje nie będą stosowane w zbiegu z innymi normami karnymi, w szczególności dotyczącymi niepobrania podatku przez płatnika w rozumieniu art. 78 k.k.s., w tym również z przepisami ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. 1997 Nr 88 poz. 553)takimi jak:
- oszustwo popełnione na szkodę Skarbu Państwa - art. 286 k.k.,
- składanie fałszywych oświadczeń - art. 233 § 6 k.k.
Nowe przepisy prawa podatkowego w zakresie zasad poboru podatku u źródła przewidują, iż kierownik jednostki lub członek zarządu powinien podpisać się pod oświadczeniem o posiadaniu dokumentów oraz przeprowadzeniu odpowiedniej weryfikacji dla celów zastosowania preferencyjnego opodatkowania podatkiem WHT. Miałoby to uniemożliwić złożenie takiego oświadczenia przez pełnomocnika, a tym samym odpowiedzialność karna za podanie nieprawdziwych danych we wskazanych oświadczeniach spoczywałaby na członkach zarządu spółki.
Odpowiedzialność za czyn w pełni świadomy
Należy wspomnieć, iż odpowiedzialność karna oparta będzie na zasadzie winy umyślnej. Oznaczałoby to, że dla skutecznego pociągnięcia danej osoby do odpowiedzialności karnej skarbowej, konieczne będzie wykazanie nie tylko wadliwości oświadczenia, lecz także tego, że osoba ta chciała popełnić czyn zabroniony lub złożyć fałszywe oświadczenie, lub – przewidując taką możliwość – zgodziła się na to. Z perspektywy odpowiedzialności karnej głównym będzie ustalenie, czy dany członek zarządu był świadomy lub godził się na to, że podpisane przez niego oświadczenie zawiera nieprawdę. Sytuację taką można porównać do sytuacji, w której sądy karne przyjmują, iż sam fakt podpisania deklaracji nie przesądza o odpowiedzialności karnej danego członka zarządu jak ma to miejsce w sytuacji gdy deklaracja podatkowa jest sporządzona przez osoby wyspecjalizowane w dokonywaniu rozliczeń podatkowych, a następnie, zgodnie z zasadami reprezentacji spółki, deklaracja ta podpisywana jest przez członka zarządu.
Wprowadzenie odpowiednich procedur compliance może ograniczyć ryzyko odpowiedzialności karnej na wypadek kwestionowania prawdziwości oświadczenia, mając na uwadze skomplikowany charakter wprowadzanych regulacji podatkowych mogą one wewnętrznie uregulować sposób organizacji procesu poboru podatku u źródła. W celu uniknięcia popełnienia czynu zabronionego, procedury takie w szczególności powinny wprowadzać przydzielenie właściwych zadań kompetentnym osobom i określać zasady nadzoru nad ich wykonywaniem.
Autor: Paweł Boś, student prawa na Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie, pracownik Russell Bedford
