Status „małego podatnika” oraz stosowanie stawki 9% na gruncie podatków dochodowych – zmiany od nowego roku

W stanie prawnym obowiązującym do końca roku 2019 r. za małego podatnika uznawany jest podmiot, którego wartość przychodu ze sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro – zgodnie z art. 4a pkt 10 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: updop) oraz art. 5a pkt 20 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przekroczenie wskazanego limitu skutkuje utratą możliwości rozliczania się jako mały podatnik, a tym samym korzystania z preferencji podatkowych przewidzianych w ustawie. 

Limit wartości sprzedaży ulegnie zwiększeniu do kwoty 2 000 000 euro. Tym samym do grona korzystających ze statusu będzie mogła należeć większa grupa podatników, bowiem limit zostanie zwiększony o ponad 3,6 mln zł

W celu ustalenia statusu małego podatnika należy wziąć pod uwagę jedynie przychód ze sprzedaży. W związku z powyższym nie należy uwzględniać m.in. przychodu z tytułu dywidend oraz udziałów w zyskach innych osób prawnych. Przeliczenie kwot wyrażonych w euro dokonywane jest na podstawie średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł. 

Należy podkreślić, iż małym podatnikiem można być wielokrotnie, a skorzystanie z udogodnień przewidzianych dla tej grupy płatników uzależnione jest każdorazowo od przychodu osiągniętego w roku bezpośrednio poprzedzającym rok, w którym podmiot uzyskuje status małego podatnika. 

Stan prawny obowiązujący od roku 2020

Zgodnie z Ustawą z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym, nowelizującą dotychczasowe przepisy z zakresu updop, limit wartości sprzedaży ulegnie zwiększeniu do kwoty 2 000 000 euro. Tym samym do grona korzystających ze statusu będzie mogła należeć większa grupa podatników, bowiem limit zostanie zwiększony o ponad 3,6 mln zł.

Przeliczenie limitu dokonywane będzie w sposób tożsamy do roku 2019 r., a ponadto punkt odniesienia do limitu pozostanie analogiczny, zatem będzie to sprzedaż za poprzedni rok podatkowy. Oznacza to, że status małego podatnika PIT w 2020 r. ustalany będzie stosowanie do wartości przychodu ze sprzedaży w roku podatkowym 2019.

Preferencje podatkowe płynące z uzyskania statusu małego podatnika

• możliwość kwartalnego rozliczania z podatku dochodowego;

• prawo do jednorazowego zaliczania całej wartości zakupionych środków trwałych (dotyczy to tylko wybranych środków trwałych z wyłączeniem samochodów osobowych) w koszty uzyskania przychodu w miesiącu wprowadzenia ich do amortyzacyjnych do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50 000 euro;

• możliwość skorzystania z najwyższych ulg związanych z działalnością badawczo-rozwojową;

• jeden z warunków umożliwiających zastosowanie 9-proc. stawki CIT.

Wskazana powyżej 9% stawka CIT jest stosunkowo nową preferencją podatkową związaną z posiadaniem statusu małego podatnika, bowiem jej zastosowanie możliwe jest od stycznia 2019 r. Zatem obniżoną stawką 9% CIT mogą zostać opodatkowane wyłącznie dochody uzyskane od 1 stycznia 2019 r., z wyłączeniem przychodów z zysków kapitałowych.

Należy podkreślić, iż z obniżonej stawki CIT skorzystają zarówno mali podatnicy, jak 
i podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą w danym roku.

Okoliczności wyłączające możliwość stosowania 9% stawki podatku

Dodatkowo zwrócić należy uwagę, iż updop przewiduje w art. 19 ust. 1a sytuacje ograniczające zastosowanie preferencyjnej stawki podatkowej. Ograniczenie takie ma zastosowanie w przypadku podatników powstałych w związku z działaniami restrukturyzacyjnymi m.in. powstałymi w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników, z wyjątkiem przekształcenia spółki w inną spółkę, bądź utworzonymi przez osoby prawne, osoby fizyczne albo jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które wniosły na poczet kapitału podatnika uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo, zorganizowaną część przedsiębiorstwa albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty co najmniej 10 000 euro.

W powyższych sytuacjach podatnik nie może korzystać z niższej stawki podatku w roku podatkowym, w którym rozpoczął działalność oraz w roku podatkowym bezpośrednio po nim następującym. 9% stawka CIT będzie zatem przysługiwać poczynając od trzeciego roku podatkowego, a dodatkowo przy spełnieniu warunku małego podatnika. 

Ponadto regulację uniemożliwiającą zastosowanie obniżonej stawki CIT zawiera art. 19 ust. 1c, w którym wskazano, iż w roku podatkowym oraz w roku podatkowym bezpośrednio po nim następującym, w którym dokonano podziału spółki bądź wniesiony został wkład do innego podmiotu, w tym na poczet kapitału w postaci:

- uprzednio prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa, zorganizowanej części przedsiębiorstwa albo składniku majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty 10 000 euro lub 

- składnika majątku uzyskanego przez tego podatnika w wyniku likwidacji innych podatników, jeżeli ten podatnik posiadał udziały (akcje) tych innych likwidowanych podatników;

podatnicy nie mają możliwości skorzystania z preferencyjnej stawki CIT.