CIT (Corporate Income Tax) jest opłacany przez spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a także m. in. spółdzielnie, fundacje, spółki akcyjne i spółki komandytowo-akcyjne. Jest to danina płacona od dochodu, obecnie funkcjonująca w dwóch stawkach: podstawowa w wysokości 19% podstawy opodatkowania i preferencyjna 9% dla tzw. małych podatników. Jednym z problemów polskiego CIT-u, na które od lat zwracają uwagę przedsiębiorcy i organizacje ich wspierające, to tzw. podwójne opodatkowanie – mianowicie podatek płacony jest nie tylko z poziomu spółki, ale też przez wspólnika, który niejednokrotnie oddaje państwu przez to niemal 40% swojego zarobku. Estoński CIT ma ten problem zlikwidować, ponieważ podatek będzie płacony tylko z poziomu spółki, PIT od wypłaconej dywidendy na poziomie wspólnika nie będzie miał miejsca.
Jak wyjaśniono w komunikacie MF, estoński CIT to:
- brak podatku tak długo jak zysk pozostaje w firmie;
- brak podatku, a co za tym idzie brak rachunkowości podatkowej, deklaracji i minimum obowiązków administracyjnych;
- prostota - podatnik nie musi kalkulować co jest podatkowym kosztem uzyskania przychodu, obliczać odpisów amortyzacyjnych, stosować podatku minimalnego, czy poświęcać czasu i środków na optymalizacje podatkowe.
Kto będzie mógł skorzystać
Estoński CIT skierowany jest do:
- małych i średnich spółek kapitałowych (z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnych), których przychody nie przekraczają 50 mln zł. W Polsce to kryterium spełnia niemal 97% wszystkich spółek kapitałowych,
- spółek, w których udziałowcami są wyłącznie osoby fizyczne. Oznacza to, że może z niego skorzystać zdecydowana większość polskich podatników CIT (ok. 200 tys. firm), w których inwestor jest blisko spółki, a struktura firmy jest transparentna i prosta.
Z estońskiego CIT będą mogły skorzystać spółki:
- które nie posiadają udziałów w innych podmiotach,
- które zatrudniają co najmniej 3 pracowników - oprócz udziałowców,
- których przychody pasywne nie przewyższają przychodów z działalności operacyjnej,
- które wykazują nakłady inwestycyjne.
Wszystkie te kryteria muszą być spełnione jednocześnie.
Dwie ścieżki systemu estońskiego
Ministerstwo proponuje dwie ścieżki korzystania z tego rozwiązania. Pierwsza to tzw. estoński CIT pełny – wyłącznie dystrybuowanych przez spółkę dochodów. Druga ma być odpowiedzią na kryzys, który gospodarka ma pokonać wzrostem inwestycji. Środki na nie miałyby się znaleźć dzięki specjalnym funduszom (rachunkom) inwestycyjnym. Podatnik będzie mógł zaliczać odpisy na taki rachunek inwestycyjny do kosztów uzyskania przychodów. Jeśli patrzymy na estoński CIT jako źródło środków na inwestycję, to warto tu zauważyć, że spółka, która wejdzie w ten system nie będzie mogła skorzystać z innych preferencji podatkowych, (np. zwolnienie dochodów z PSI czy ulga B+R). Jak czytamy na stronie Ministerstwa „gdyby dopuścić możliwość stosowania tych preferencji w systemie estońskim, zakładany cel wprowadzenia tego nowego modelu opodatkowania mógłby nie zostać osiągnięty”.
Estoński CIT narzędziem w walce z kryzysem
Zgodnie z założeniami ustawy spółka estońska musi zatrudniać co najmniej 3 pracowników (oprócz samych udziałowców). Obecnie 44,2% spółek kapitałowych nie zatrudnia nikogo, a dodatkowe 14,5% tylko jednego pracownika. Około 25% spółek zatrudnia 3 i więcej pracowników.
Warunek dotyczący zatrudnienia będzie badany średniorocznie, więc spółka może skorzystać z rozwiązania, zobowiązując się do zatrudnienia pracowników. Natomiast jeśli tego nie zrobi, nie będzie mogła kontynuować opodatkowania na preferencyjnych zasadach.
Rozwiązanie to zachęca do zwiększania i utrzymania zatrudnienia, co jest szczególnie istotne w okresie możliwego osłabienia rynku pracy w warunkach spowolnienia gospodarczego.
