Tak wynika z odpowiedzi jaką uzyskała redakcja Rzeczypospolitej od Ministerstwa Finansów[1]. Stoi to w pewnej sprzeczności z wcześniejszymi zapewnieniami Ministerstwa odnośnie liberalnego traktowania świadczeń pracowniczych, które mają na celu zapobieganie zakażeniu koronawirusem.
Wspomnieć należy, że to właśnie główny inspektor sanitarny i lekarze rekomendują szczepionki na grypę jako sposób na podbudowanie własnej odporności na Covid-19. Zgodnie jednak z przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 z późn. zm., dalej ustawa o PIT), opłacenie takiego szczepienia przez pracodawcę dla swoich pracowników spowoduje u nich powstanie dodatkowego przychodu, który podlegał będzie opodatkowaniu i oskładkowaniu. Art. 12 ust. 1 ustawy o PIT stanowi bowiem, że za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Oznacza to, że praktycznie każde świadczenie otrzymane przez pracownika od pracodawcy w związku ze świadczeniem pracy to przychód z tego stosunku. W przypadku szczepionek na grypę mowa może być o „innym świadczeniu nieodpłatnym lub świadczeniu częściowo odpłatnym”. Analizy wykładni tego przepisu dokonał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 8 lipca 2014 r. (sygn. K 7/13). Przyjął on, że świadczenie powinno zostać przyjęte jako przychód pracownika jeżeli:
- zostało spełnione za jego zgodą, czyli skorzystał z niego w pełni dobrowolnie,
- zostało spełnione w jego interesie, a nie w interesie pracodawcy, i przyniosło mu korzyść (zwiększenie aktywów albo uniknięcie wydatków),
- korzyść uzyskana jest wymierna i przypisana do konkretnego pracownika.
Szczególnie warunki drugi i trzeci nie podlegają w tym wypadku jakimkolwiek wątpliwościom. Szczepionka pozwala uzyskać pracownikowi korzyść, bo sam nie musi ponosić takiego wydatku, jest ona wymierna oraz przypisana do indywidualnego pracownika. Wątpliwości mogłyby się pojawić w przypadku pierwszego warunku, szczególnie gdyby szczepienia były obowiązkowe, bo wtedy nie można by określić ich jako świadczeń pracowniczych.
Wartość szczepionek nie korzysta również ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 11a ustawy o PIT. Podkreślane to było w interpretacjach indywidualnych m. in. Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 9 lutego 2015 r. nr IBPBII/1/415-906/14/BJ:
„Zatem wartość szczepień ochronnych będzie zwolniona od podatku dochodowego od osób fizycznych, jeżeli spełnione zostaną wszystkie przesłanki wskazane w powyższym przepisie, tj.:
- świadczenia te muszą wynikać z zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (w tym ze względu na szczególne warunki i charakter pełnionej służby),
- beneficjentami tych świadczeń są osoby pozostające w stosunku służbowym,
- świadczenia te muszą być przyznane na podstawie odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.”
Nie dojdzie zatem do powstania obowiązku opodatkowania sfinansowania szczepień pracownikom, jeżeli pracodawca będzie do tego zobowiązany nałożonymi i powszechnie obowiązującymi przepisami prawa. Wśród tych przepisów wymienić można Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2012 r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności (Dz. U. poz. 40). Nakłada ono obowiązek szczepienia przeciwko grypie osób mogących się zarazić w trakcie wykonywania czynności służbowych.
Do publikacji błyskawicznie odniosło się Ministerstwo Finansów. Podało w informacji przekazanej Polskiej Agencji Prasowej, że zgodnie z decyzją Ministra Finansów ruszyły prace nad rozporządzeniem zwalniającym osoby fizyczne z obowiązku zapłaty podatku dochodowego od wartości nieodpłatnych świadczeń, w postaci szczepień ochronnych przeciw grypie, otrzymanych w okresie obowiązywania stanu epidemii wywołanej wirusem Covid-19. Zgodnie z zawartą informacją rozporządzenie to ma całkowicie zwolnić takie przychody z opodatkowania, a kwoty wpłaconego wcześniej podatku mają zostać zwrócone podatnikowi w rozliczeniu rocznym.
Pozostaje zatem czekać na samą treść rozporządzenia.
Autor: Damian Kuszewski
Autor jest absolwentem Szkoły Głównej Handlowej na kierunku Finanse i Rachunkowość, a obecnie studentem Wydziału Prawa na SWPS. Od 2018 r. związany z Russel Bedford Poland. Przedmiotem jego zainteresowań zawodowych jest prawo podatkowe, a w szczególności podatki dochodowe.
[1] https://www.rp.pl/Podatek-dochodowy/309149901-Fundujesz-zatrudnionym-szczepionki-Bedzie-dodatkowy-podatek.html
