Zgodnie z ostatnim wyrokiem Sądu Najwyższego, działania ZUS były niezasadne. Zdaniem Sądu, już samo unieważnienie umowy zawartej poza granicami Polski nie leży w kompetencji ZUS. Dodatkowo, Sąd potwierdził, iż osoba podejmująca pracę w innym państwie Unii podlega w zakresie ubezpieczeń społecznych ustawodawstwu tego państwa członkowskiego, w którym wykonywana jest praca.
Zgodnie z przepisami unijnymi i krajowymi, osoba, która na terenie dwóch różnych państw członkowskich pozostaje w stosunku pracy i prowadzi działalność gospodarczą, podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym wyłącznie z tytułu stosunku pracy.
Oznacza to, iż osoba zatrudniona na umowę o pracę na terenie jednego z państw członkowskich, jednocześnie prowadząca działalność gospodarczą w Polsce, podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu wyłącznie w kraju, w którym świadczy pracę w oparciu o stosunek pracy. Tym samym nie jest ona obowiązana do uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne w Polsce.
Wskazana wyżej zasada w praktyce może wiązać się ze znacznymi oszczędnościami dla osób prowadzących działalność gospodarczą w Polsce, gdzie podstawowa składka na ubezpieczenie społeczne wynosi ok. 1100 PLN.
Mechanizm ten zaczął być wykorzystywany na szerszą skalę przez Polskich przedsiębiorców, co wzbudziło wątpliwości ZUS. Na kanwie tego typu spraw, ZUS kwestionował umowy, zawierane z zagranicznymi podmiotami (pracodawcami), kwalifikując je jako umowy fikcyjne, zawarte jedynie w celu obejścia prawa. Samych ubezpieczonych zobowiązywał zaś do zapłaty zaległych składek, powiększonych o wartość odsetek.
Zgodnie z ostatnim wyrokiem Sądu Najwyższego, działania ZUS były niezasadne. Zdaniem Sądu, już samo unieważnienie umowy zawartej poza granicami Polski nie leży w kompetencji ZUS. Dodatkowo, Sąd potwierdził, iż osoba podejmująca pracę w innym państwie Unii podlega w zakresie ubezpieczeń społecznych ustawodawstwu tego państwa członkowskiego, w którym wykonywana jest praca.
Stan faktyczny w przedmiotowej sprawie dotyczył kobiety prowadzącej działalność gospodarczą w Polsce, która jednocześnie zatrudniła się na 1/8 etatu na Słowacji. W toku postępowania Skarżąca została wezwana do przedłożenia dodatkowych dokumentów, potwierdzających fakt wykonywania pracy na terenie Słowacji, tj. rachunków za zakwaterowania, biletów przejazdu itp.
Podsumowując, działania podejmowane przez polskich przedsiębiorców, zmierzające do uniknięcia obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenie społecznej nie są zatem sprzeczne z prawem. Zatrudnienie w innym państwie członkowskim nawet na ułamkową część etatu zwalnia z obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Polski. Nawet w przypadku braku dokumentacji, potwierdzającej fakt wykonywania pracy dla zagranicznego Pracodawcy, ZUS nie jest uprawniony do orzekania w sprawie obowiązywania zawartej umowy.
Pomimo tego, iż wskazany wyrok wydaje się być bardzo korzystny dla przedsiębiorców, należy mieć na uwadze, że dalsza praktyka sądów i ZUS może nie być jednolita. Nadto, należy mieć na uwadze, że zarówno sądy, jak i ZUS mają możliwość wystąpienia z wnioskiem do innego państwa członkowskiego o zbadanie sprawy.
