1 lutego 2018 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym z 12 grudnia 2017 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 137), nakładająca podatek akcyzowy na dwa nowe gatunki wyrobów akcyzowych, tj. płyny do papierosów elektronicznych (e-liquidy) oraz wyroby nowatorskie. Stawka akcyzy w przypadku płynu do papierosów ma wynieść 50 groszy (za każdy mililitr), zaś na wyroby nowatorskie – 141,29 zł (za każdy kilogram) oraz 31,41 proc. średniej ważonej detalicznej ceny sprzedaży tytoniu do palenia. Tym samym Polska znalazła się w gronie tych państw Unii Europejskiej, które pomimo braku zharmonizowania akcyzy od wskazanych wyrobów, podjęły decyzję o nałożeniu krajowych podatków akcyzowych w tym zakresie.
Wprowadzenie zmian, poza funkcją regulacyjną, czyli umożliwieniem rządowi dokładniejszej kontroli obrotu nowych kategorii wyrobów akcyzowych, zarówno w zakresie produkcji, sprzedaży, jak i dystrybucji, ma przede wszystkim wymiar fiskalny, bowiem Ministerstwo Finansów przewiduje wpływy do budżetu państwa z tytułu nowego podatku na poziomie 75 mln zł.
Roczny okres przejściowy
Ustawa przewiduje zastosowanie ogólnych przepisów o opodatkowaniu akcyzą wyrobów akcyzowych. Jednocześnie do końca 2018 r., na gruncie regulacji przejściowych, zamiast przewidzianych w ustawie stawek podatku akcyzowego zastosowanie ma stawka zerowa. Jest to wynik postulatu producentów, którym udało się skłonić rząd do wprowadzenia rocznego okresu przejściowego. Opodatkowanie akcyzą nowych wyrobów wejdzie więc w życie de facto 1 stycznia 2019 r. Pomimo tego już teraz ustawa nakłada na podatników nowe obowiązki, takie jak konieczność składania sprawozdań w zakresie produkcji i importu czy oznaczania legalizacyjnymi znakami akcyzy płynów do papierosów elektronicznych czy wyrobów nowatorskich przeznaczonych do sprzedaży w Polsce po 31 grudnia 2018 r. Zaś do 30 października 2018 r. producenci będą mieli możliwość zgłaszania wstępnych oszacowań zapotrzebowania na legalizacyjne znaki akcyzy. Co więcej, w obydwu przypadkach przewidziano zwolnienie od podatku akcyzowego, np. w sytuacji importu tych wyrobów, przywożonych w bagażu osobistym podróżnego. Założeniem ustawodawcy jest to, aby traktować wskazane produkty w taki sam sposób jak tradycyjne wyroby tytoniowe, czyli objąć je obowiązkiem banderolowania poświadczającym ich legalne pochodzenie, a także lepszą kontrolą państwa nad ich produkcją, przemieszczaniem się i sprzedażą.
Nowelizacja bez konsultacji ze środowiskiem
Zdania na temat wprowadzonych zmian są podzielone. Branża e-papierosów jest rozczarowana przede wszystkim podejściem Ministerstwa Finansów do sposobu przeprowadzonych prac nad nowelą ustawy, czyli braku odpowiednich analiz rynku, dialogu z sektorem, a także niewyciągania wniosków z doświadczeń innych państw w tym zakresie. Inni natomiast uważają, że nałożenie podatku na e-papierosy jest naturalnym następstwem ich kwalifikacji jako wyrobów tytoniowych.
Ciekawe zagadnienie stanowi to, w jaki sposób konieczność wprowadzenia wskazanych zmian została argumentowana przez resort finansów. Jego zdaniem opodatkowanie tych produktów sprawia, że kupowanie przez palaczy nowatorskich wyrobów tytoniowych sprawia, że przestają kupować te tradycyjne, a tym samym uszczuplają budżet państwa. Wówczas nałożenie podatku na nowe wyroby tę dziurę załata.
Zgodnie z uzasadnieniem Ministerstwa Finansów „używanie przez konsumentów ww. wyrobów nieopodatkowanych akcyzą odbywa się kosztem konsumpcji opodatkowanych akcyzą tradycyjnych wyrobów tytoniowych. Zatem wystąpiła konieczność wypracowania rozwiązań legislacyjnych zapewniających analogiczne traktowanie podatkowe wyrobów substytucyjnych względem tradycyjnych wyrobów tytoniowych”.
Kolejnym z argumentów jest to, że opodatkowanie nowych wyrobów podatkiem akcyzowym da poczucie sprawiedliwości producentom tradycyjnych wyrobów. Zdaniem fiskusa „wprowadzenie podatku akcyzowego dla płynu do papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich, będących dobrem substytucyjnym względem tradycyjnych wyrobów tytoniowych, powinno spowodować, iż ciężary związane z płaceniem podatku akcyzowego będą ponosili nie tylko przedsiębiorcy działający w branży tradycyjnych wyrobów tytoniowych, ale także podmioty z branży ww. wyrobów substytucyjnych”.
Wprowadzenie omówionych zmian poza funkcją regulacyjną, czyli umożliwieniem rządowi dokładniejszej kontroli obrotu nowych kategorii wyrobów akcyzowych, zarówno w zakresie produkcji, sprzedaży, jaki i dystrybucji, ma przede wszystkim wymiar fiskalny, bowiem Ministerstwo Finansów przewiduje wpływy do budżetu państwa z tytułu nowego podatku na poziomie 75 mln zł.
