Zmiany w ustawie Prawo upadłościowe - korzystne rozwiązania dla osób fizycznych i nie tylko. Część II

Zmianom dotyczącym osób fizycznych przyglądaliśmy się w pierwszej części artykułu TUTAJ. Dziś opisujemy pozostałe nowości. 

Zgłoszenie wierzytelności do syndyka 

Istotną, pozytywną zmianą, zarówno w przypadku upadłości osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, jak i w przypadku przedsiębiorców, jest to, że zgłoszenia wierzytelności będą dokonywane bezpośrednio do syndyka, który będzie dokonywał sprawdzenia formalnego zgłoszenia, analizy merytorycznej i na tej podstawie, tak jak dotychczas, będzie ustalał listę wierzytelności. Ponadto nowością jest obowiązek podania w zgłoszeniu wierzytelności rachunku bankowego. W celu uniknięcia wątpliwości, w związku z tym, że zgłoszenie wierzytelności syndykowi nie jest czynnością przed sądem, która przerywa bieg przedawnienia, zgodnie z nowym art. 239a wskazano, że zgłoszenie wierzytelności przerywa bieg terminu przedawnienia. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu albo umorzeniu postępowania upadłościowego. Jednocześnie jeżeli zgłoszenie wierzytelności do syndyka nie będzie odpowiadało wymaganiom pisma procesowego określonym a art. 239 i art. 240, wówczas zastosowanie znajdzie odpowiednio przepis art. 130 k.p.c. Z kolei na zarządzenie syndyka o zwrocie zgłoszenia wierzytelności wierzycielowi będzie przysługiwała skarga do sędziego-komisarza.

Opłata za spóźnione zgłoszenie 

W zakresie zgłoszeń wierzytelności na uwagę zasługuje przepis art. 235, zgodnie z którym wierzyciel, który zgłosił wierzytelność po upływie terminu wyznaczonego do zgłaszania wierzytelności, ponosi zryczałtowane koszty postępowania upadłościowego wynikłe z tego zgłoszenia, nawet jeżeli opóźnienie powstało bez jego winy, w wysokości stanowiącej równowartość 15% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, chyba że zgłoszenie wierzytelności po upływie terminu jest wynikiem dokonania przez syndyka korekty deklaracji lub innego tego typu dokumentu obejmującego rozliczenie.

Uprawnienia dla referendarza sądowego i wyznaczonego sędziego

W celu odciążenia sędziego-komisarza, w art. 151 Ustawy przewidziano, że funkcję sędziego-komisarza może pełnić referendarz sądowy. Na czynności referendarza sądowego pełniącego funkcję sędziego-komisarza przysługuje skarga w przypadkach, w których na postanowienie sędziego-komisarza przysługuje zażalenie. Wniesienie skargi nie powoduje utraty mocy przez zaskarżone postanowienie referendarza sądowego. Ponadto czynności wskazane w art. 57 ust. 3 i 4, art. 58 ust. 1–3, art. 63a, art. 73 ust. 2, art. 259 ust. 1 i 1a, art. 315 i art. 350 ust. 1 i 2 wykonuje jako sędzia-komisarz wyznaczony sędzia.

Nabycie przedsiębiorstwa upadłego

W art. 316 Ustawy dodano nowy ustęp 4, zgodnie z którym będzie istniał obowiązek obwieszczenia o sprzedaży przedsiębiorstwa, co zdaniem projektodawców ma zwiększyć transparentność postępowania upadłościowego, co ma znaczenie w odniesieniu do kontrahentów i klientów danego przedsiębiorstwa. Rozwiązanie to będzie skorelowane z wejściem w życie przepisów dotyczących Krajowego Rejestru Zadłużonych. 

Dalej dokonano zmian w przepisie art. 317 Ustawy dotyczącym sukcesji i zasad odpowiedzialności nabywcy przedsiębiorstwa upadłego, w ten sposób, że dodano ustęp 2a, w brzmieniu: „Przepis art. 231 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy stosuje się odpowiednio”. 

Powyższa zmiana spowodowała wątpliwości przedstawicieli środowiska prawniczego (patrz: „Przygotowana likwidacja w cieniu wątpliwości”, Dziennik Gazeta Prawna z 27 sierpnia 2019 nr 165 (5067), którzy dostrzegli, że przepis art. 23¹ kodeksu pracy, w przypadku nabycia przedsiębiorstwa upadłego w ramach procedury "pre-pack” pre-pack” może oznaczać odpowiedzialność nabywcy za wszystkie zobowiązania wynikające ze stosunku pracy. Co prawda nowy przepis art. 317 ust. 2a stanowi o „odpowiednim stosowaniu” art. 23¹ kodeksu pracy, a więc należałoby uwzględnić zasady wynikające z Ustawy, ale nie można wykluczyć, że w przypadku ochrony praw pracownika w postępowaniu sądowym, prawa pracownika znajdą prymat nad przepisami Ustawy.

Plan spłat wierzycieli

Ustawodawca znowelizował również przepis art. 369 i następne, w których wprowadzono nowe regulacje dotyczące wniosku o ustalenie planu spłaty wierzycieli i umorzenie pozostałej części zobowiązań. Przewidziano trzy sposoby uzyskania oddłużenia:

1. ustalenie planu spłaty na wniosek upadłego (obecna regulacja art. 369 ust. 1). Przy czym zgodnie z art. 370a Ustawy w przypadku ustalenia, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, plan spłaty wierzycieli nie może być ustalony na czas krótszy niż trzydzieści sześć miesięcy i dłuższy niż osiemdziesiąt cztery miesiące,

2. umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli (art. 369 ust. 1a Ustawy);

3. warunkowe umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeżeli niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli wynikająca z osobistej sytuacji upadłego nie ma charakter trwałego (art. 369 ust. 2 Ustawy).

Projektowana zmiana art. 370a Ustawy jest uzasadniona tym, że upadły, który doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopnień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa powinien przez dłuższy okres być obciążony obowiązkiem dokonywania spłat na rzecz wierzycieli. Z kolei celowość wprowadzania instytucji umorzenia czy też warunkowego umorzenia zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli (art. 369 ust. 1a i nast. Ustawy) może budzić wątpliwości i umożliwiać nadużycia po stronie upadłego dłużnika.