20 maja wchodzi w życie unijna dyrektywa tytoniowa z 2014 r. (2014/40/WE). Ustanowiono w niej przepisy w zakresie produkcji, prezentowania i sprzedaży wyrobów tytoniowych i powiązanych wyrobów. Jedna z regulacji zakazuje sprzedaży wyrobów aromatyzowanych, w tym mentolowych. Na opakowaniach ma znaleźć się informacja o nowej formule bez aromatów. Niestety producenci na różne sposoby próbują obejść ten zakaz.
Wykorzystywanie niezużytych opakowań czy celowe wprowadzanie w błąd konsumentów?
Od kilku tygodni zwykłe papierosy sprzedawane są w starych, zielonych opakowaniach, sugerujących, że są to wyroby mentolowe. Wprowadza to w błąd konsumentów, którzy przyzwyczajeni do wyglądu opakowań mogli nie zauważyć małej nalepki z informacją o nowej formule, tj. papierosach bez aromatu. Czy jest to zgodne z prawem? Zdania prawników na ten temat są podzielone.
Część z nich uznaje, że po wejściu w życie zakazu sprzedaży papierosów mentolowych sprzedaż zwykłych papierosów w podobnych opakowaniach trudno uznać za wprowadzającą w błąd. Można zakładać, że przeciętny konsument wyrobów tytoniowych, w szczególności mentolowych, powinien być świadomy zbliżającego się zakazu ich sprzedaży i wiedzieć, że od 20 maja br. nie znajdzie już na sklepowych półkach wyrobów zawierających mentol. Trzeba też wziąć pod uwagę fakt, że po papierosy konsument nie sięga osobiście, podaje mu je sprzedawca. A ten z kolei nie może sprzedać papierosów „zwykłych” jako mentolowe, nawet jeśli znajdują się w starszych, zielonych opakowaniach.
W kontrze do tych opinii prawnicy zarzucają producentom nieuczciwą praktykę rynkową, stwierdzając, że nawet palacz zorientowany w wyrobach tytoniowych, może nie wiedzieć, że zwrot „nowa formuła” oznacza brak aromatu. Takie oznakowanie narusza zbiorowe interesy konsumentów.
Kolejnym argumentem jest to, że producenci mieli okres przejściowy, do którego mogli stare opakowania wykorzystać. Warto zadać pytanie, czy są to faktycznie „niewykorzystane” opakowania, czy też są one celowo produkowane nadal po to, by sprzedawać w nich papierosy bez mentolu i wprowadzać konsumentów w błąd.
Najważniejsze założenia dyrektywy
Unijna dyrektywa ma na celu ograniczenie szkodliwego wpływu wyrobów tytoniowych, w tym papierosów aromatyzowanych, których smak łagodzi ostry smak tytoniu, zwiększając skalę uzależnienia od niego. Dyrektywa zakłada:
- zakaz wprowadzania do obrotu papierosów i tytoniu o charakterystycznym aromacie,
- nakaz zgłaszania przez producentów państwom UE, jakie substancje stosują w wyrobach tytoniowych,
- obowiązek informowania na opakowaniach wyrobów tytoniowych o szkodliwym wpływie tytoniu na zdrowie. Ostrzeżenie zdrowotne ma zajmować 65% przodu i tyłu opakowania (grafika oraz tekst),
- powołanie ogólnounijnego systemu śledzenia dystrybucji i pochodzenia wyrobów. Przedsiębiorcy muszą być zarejestrowani w systemie Track&Trace,
- zakaz umieszczania na wyrobach tytoniowych, papierosach elektronicznych i wyrobach ziołowych do palenia elementów promocyjnych i wprowadzających w błąd.
Otwarta pozostaje kwestia tego, czy dyrektywa przyniesie oczekiwane rezultaty i zmniejszy skalę uzależnienia od tytoniu. Na pewno natomiast oczywistym jest, że zakaz sprzedaży produktów mentolowych zasili budżet czarnego rynku.
Autor: Marta Wójcicka – młodszy specjalista ds. marketingu i HR
