W uzasadnieniu projektu rząd wskazywał, że potrzeba wprowadzenia zmian w prawie budowlanym wynika z konieczności uproszczenia i przyspieszenia procesu inwestycyjno-budowlanego oraz zapewnienia większej stabilności podejmowanych w nim rozstrzygnięć. Jedną z istotnych zmian nowelizacji jest nowy porządek w regulacjach dotyczących postępowań w sprawie samowoli budowlanej – nowelizacja przewiduje między innymi wprowadzenie uproszczonego postępowania legalizacyjnego.
Uproszczone legalizacja zaczyna się po dwudziestce…
Uproszczone postępowanie legalizacyjne będzie dotyczyć obiektów budowlanych, w przypadku których od zakończenia budowy upłynęło co najmniej 20 lat. Ma to zachęcić właścicieli do legalizacji starych samowoli budowlanych, co zdaniem ustawodawcy pozwoli uregulować stan prawny obiektów budowlanych i zwiększyć ich bezpieczeństwo.
Zgodnie z art. 49f znowelizowanego prawa budowlanego, organ nadzoru budowlanego będzie wszczynał uproszczone postępowanie legalizacyjne w przypadku stwierdzenia budowy obiektu budowlanego lub jego części bez wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę albo bez wymaganego zgłoszenia albo pomimo wniesienia sprzeciwu od tego zgłoszenia i jak już zostało wspomniane, jeżeli od zakończenia budowy upłynęło co najmniej 20 lat.
…i staje się kwestią formalności
Gdy już organ stwierdzi, że ma do czynienia z sytuacją, w której należy wszcząć uproszczone postępowanie legalizacyjne, nałoży w drodze postanowienia obowiązek przedłożenia dokumentów legalizacyjnych w terminie nie krótszym niż 60 dni od dnia jego doręczenia.
Do wspomnianych dokumentów legalizacyjnych należą:
- oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane;
- geodezyjny inwentaryzacja powykonawcza obiektu budowlanego;
- ekspertyza techniczna sporządzona przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane, wskazująca czy stan techniczny obiektu budowlanego nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi oraz pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodnie z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania.
Jeżeli pojawia się braki w dokumentach, nazwane w nowelizowanych przepisach „niekompletnością dokumentów”, organ nadzoru budowlanego wyda postanowienie o obowiązku usunięcia niekompletności i wyznaczy w nim termin na ich usunięcie.
Warto mieć na uwadze, że w uproszczonym postępowaniu legalizacyjnym, odmiennie od „zwykłego” postępowania, nie uiszcza się opłaty legalizacyjnej.
Możliwe dwa scenariusze – legalizacja albo nakaz rozbiórki
Ustawodawca w nowych przepisach wprost przewidział dwa możliwe scenariusze zakończenia uproszczonego postępowania legalizacyjnego – wydanie decyzji o legalizacji obiektu budowlanego albo wydanie decyzji o nakazie rozbiórki obiektu budowlanego.
W pierwszym przypadku organ nadzoru budowlanego wyda decyzję o legalizacji, gdy zostaną przedłożone kompletne dokumenty (lub ich niekompletność zostanie usunięta we właściwym trybie) oraz z ekspertyzy technicznej będzie wynikać, że stan techniczny obiektu budowlanego nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi oraz pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem.
Natomiast jeżeli jednak nie zostaną przedłożone stosowne dokumenty ani ich niekompletność nie zostanie usunięta lub ekspertyza techniczna negatywnie zweryfikuje stan techniczny obiektu budowlanego pod kątem zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi lub z ekspertyzy technicznej wynika, że stan techniczny budynku nie pozwoli na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania - zostanie wydana decyzja o nakazie rozbiórki.
Autor: Michał Skwarek - aplikant radcowski w departamencie prawnym Russell Bedford Poland. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
