Legalność zatrudnienia uchodźców z Ukrainy

Warto zauważyć, iż Polska gospodarka jest wciąż w trakcie odbudowy po pandemii COVID-19, dlatego wysoce prawdopodobne jest, iż nasz rynek pracy jest w stanie wchłonąć zdecydowanie większą liczbę osób. Nie ulega wątpliwości, iż Polska pragnie zapewnić obywatelom Ukrainy spokojne i bezpieczne funkcjonowanie na czas trwania wojny. W związku z powyższym prężnie trwają pracę nad projektem specustawy[1], jednak do momentu jej publikacji i wejścia w życie, warto wspomnieć o obowiązującym porządku prawnym zatrudniania cudzoziemców.

Ułatwienie dostępu do rynku pracy w drodze uproszczenia formalności jest niezbędnym krokiem, aby nasz kraj poradził sobie z tak dużą liczbą osób chętnych podjąć zatrudnienie

Nowelizacja ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców

Ponad miesiąc temu w życie weszła znacząca nowelizacja ustawy o cudzoziemcach. Nowe przepisy liberalizują procesy otrzymania zezwolenia na pobyt czasowy i pracę.  Jedną z najistotniejszych zmian w dzisiejszej krytycznej sytuacji jest wydłużenie terminu ważności oświadczenia o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcom do 24 miesięcy oraz likwidacja tzw. półrocznego korytarza, kiedy to cudzoziemcy po 6 miesiącach pracy musieli wrócić do swoich krajów w przypadku niewystąpienia o inne dokumenty zezwalające na świadczenie pracy (zezwolenie na pracę alternatywnie wystąpienie o udzielenie zezwolenie na pobyt czasowy i pracę.

Dziś obywatele Ukrainy również muszą posiadać zarejestrowane zezwolenie na pracę u konkretnego pracodawcy przed rozpoczęciem pracy. Według informacji uzyskanych od Rzecznika Prasowego Komendanta Głównego Straży Granicznej w chwili obecnej obywatele Ukrainy są wpuszczani do Polski bezwarunkowo, pracownicy Straży Granicznej rejestrują wjazd takowych osób poprzez gromadzenie danych osobowych osób niemających wizy, karty pobytu, wizy Schengen oraz paszportu biometrycznego, który pozwala na wjazd na zasadzie ruchu bezwizowego na okres 90 dni pobytu na terytorium RP.

O czym pamiętać przy zatrudnianiu cudzoziemca

Na chwile obecną, aby zatrudnić cudzoziemca pochodzącego z Ukrainy należy uzyskać dla niego jeden z dwóch dokumentów:

- zezwolenie na pracę typ A, które jest wydawane przez właściwego miejscowo Wojewodę w terminie około 30 dni (pamiętajmy, iż zwiększenie liczby wniosków prowadzi do wydłużenia czasu oczekiwania, a od lipca 2021 roku w administracyjnych postępowaniach w sprawie udzielenie zezwolenia jest wyłączona możliwość złożenia ponaglenia). Ważność dokumentu może wynosić 3 lata. (w zależności od okresu wnioskowanego przez pracodawcę);

- oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi, które wydawane jest przez Powiatowy Urząd Pracy w terminie od 4 do 7 dni. Ważność dokumentu wynosi do 24 miesięcy.

O poszczególne zezwolenie występuję pracodawca, dla konkretnego cudzoziemca, którego chce zatrudnić. Otrzymane zezwolenie dotyczy jedynie cudzoziemca, dla którego zostało wydane na określonym stanowisku u konkretnego pracodawcy, to oznacza, iż nie możemy zatrudnić cudzoziemca na podstawie zezwolenia na pracę wydanego dla poprzedniego pracodawcy. W celu otrzymania obydwu dokumentów należy złożyć stosowne wnioski na portalu praca.gov.pl.

Specustawa o pomocy obywatelom Ukrainy

W odpowiedzi na wydarzenia na Ukrainie w trybie pilnym został stworzony projekt specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów została ogłoszoną lista  zagadnień, która będzie przedmiotem spec ustawy m.in.:

1) szczególne zasady powierzenia pracy obywatelom Ukrainy, przebywającym legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) pomoc udzielaną przez wojewodów obywatelom Ukrainy;
3) utworzenie nowej rezerwy celowej na finansowanie wydatków w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy;
4) niektóre uprawnienia obywateli Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny;
5) szczególne zasady przedłużania okresów legalnego pobytu obywateli Ukrainy oraz wydanych im przez organy polskie dokumentów dotyczących uprawnień w zakresie wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
6) niektóre uprawnienia obywateli polskich i obywateli Ukrainy będących studentami, nauczycielami akademickimi lub pracownikami naukowymi wjeżdżającymi z terytorium Ukrainy;
7) szczególne regulacje dotyczące kształcenia, wychowania i opieki dzieci i uczniów będących Obywatelami Ukrainy, w tym wsparcia jednostek samorządu terytorialnego w realizacji dodatkowych zadań oświatowych w tym zakresie;
8) szczególne zasady organizacji i funkcjonowania uczelni w związku z zapewnianiem miejsc na studiach dla obywateli Ukrainy.[2]

Leży to też w interesach polskiej gospodarki, aby nie zmarnować potencjału przybywających do nas ludzi. Ułatwienie dostępu do rynku pracy w drodze uproszczenia formalności jest niezbędnym krokiem, aby nasz kraj poradził sobie z tak dużą liczbą osób chętnych podjąć zatrudnienie. Najprawdopodobniej dojdzie jednak do zniesienia obowiązku posiadania zezwolenia na pracę. Szczególne rozwiązania w dzisiejszej sytuacji są koniecznością,  jednak aby poznać ostateczny kształt, musimy uzbroić się w cierpliwość.

[1] https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-pomocy-obywatelom-ukrainy-w-zwiazku-z-konfliktem-zbrojnym-na-terytorium-tego-panstwa#xd_co_f=Njg4YjBlZmUtMTA2YS00ZmMyLTg3MzUtYzIzMTBiNjFkZDRh~

[2] https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-pomocy-obywatelom-ukrainy-w-zwiazku-z-konfliktem-zbrojnym-na-terytorium-tego-panstwa#xd_co_f=Njg4YjBlZmUtMTA2YS00ZmMyLTg3MzUtYzIzMTBiNjFkZDRh~