Powyższa zasada oznacza możliwość wyłączenia odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną spółce na skutek błędnych decyzji jej organów, które to decyzje wyrządziła spółce szkodę, przy czym podejmowane były w granicach uzasadnionego ryzyka biznesowego, osądu biznesowego oraz zachowania należytej staranności w działaniu.
W związku z nowelizacją wzrośnie znaczenie analiz prawnych, opinii, raportów itp. dokumentów dotyczących obrony słuszności podejmowanych decyzji.
Ustawodawca wskazuje wprost, że przy ocenie zasadności zwolnienia członka organu z odpowiedzialności niezbędne będą wszelkie informacje, analizy, opinie, którymi dysponował organ przy podejmowaniu decyzji. Zapewne wzmocni to tendencję do tworzenia tzw. Defense-file (czyli dokumentacji w obronie stanowiska przy podejmowaniu decyzji). W związku z tym wzrośnie znaczenie analiz prawnych, opinii, raportów itp. dokumentów dotyczących obrony słuszności podejmowanych decyzji.
Przed wejściem w z życie nowelizacji KSH orzecznictwo i doktryna stały na stanowisku, że podstawą do podjęcia decyzji przez zarząd spółki mogą być informacje, analizy prawne, opinie itd. W piśmiennictwie, wskazuje się, że członkowie zarządu nie mogą podchodzić do otrzymanych informacji bezkrytycznie, bez dokonania ich samodzielnej ewaluacji. Jak wskazuje orzecznictwo „samo powierzenie problemu osobie zajmującej się zawodowo określoną domeną i posiadającej stosowne wykształcenie nie jest jednoznaczne z dochowaniem należytej staranności”. Co, więcej członek zarządu, mając kompetencje do prowadzenia spraw spółki, nie może przerzucać odpowiedzialności za podejmowane decyzje na osobę mu podległą czy działającą na jego rzecz.
Business judgment rule a spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
W przypadku spółek z o.o. ustawodawca zdecydował się na uchylenie §2 i wprowadzenie §3, który jednoznacznie stanowi, że członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej i likwidator nie narusza obowiązku dołożenia należytej staranności, jeżeli postępując w sposób lojalny wobec spółki, działa w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego w tym na podstawie informacji, analiz i opinii, które w danych okolicznościach powinny być uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny.
Business judgement rule a spółka akcyjna
Na mocy wspomnianej nowelizacji został istotnie zmodyfikowany przepis art. 483 KSH. Ustawodawca dokonał uchylenia dotychczasowego § 2 w powoływanym artykule i dodał do niego § 3, zgodnie z którym członkowie zarządu nie naruszają art. 483 KSH, jeżeli co prawda ich działanie lub zaniechanie doprowadziło do powstania szkody po stronie spółki, ale decyzja o nim była powzięta w granicach tzw. uzasadnionego ryzyka gospodarczego (business judgement rule).
W konsekwencji wprowadzenia nowelizacji członkowie organów spółek akcyjnych i sp. z o.o., którzy starannie i lojalnie wykonywali swoje obowiązki i którzy zdecydowali się na podjęcie przez spółkę ryzyka gospodarczego/biznesowego w oparciu o odpowiednie badania czy analizy, zyskają ochronę na wypadek, gdyby później się okazało, że decyzja była jednak błędna i doprowadziła do wyrządzenia spółce szkody. Ustawodawca wyszedł z założenia, że członkowie organów spółki winni móc uwolnić się od odpowiedzialności za uszczerbek ekonomiczny poniesiony przez spółkę w skutek błędnych decyzji organów, jeżeli proces podjęcia takich decyzji został przeprowadzony prawidłowo.
Autor: Bartosz Nawrot, konsultant ds. prawnych, związany z kancelarią Russell Bedford Poland od 2018 roku.
