Biorąc pod uwagę konkluzję ww. wyroku Trybunału Konstytucyjnego oraz literalną wykładnię § 2 ust. 1 i 2 Rozporządzenia zdawać mogłoby się, że opłatę od zażalenia czy apelacji można uiszczać zarówno na konto sądu I jak i II instancji. Niestety, na chwilę obecną, tak jak słusznie zauważa środowisko prawnicze, z ostrożności najlepiej byłoby wnosić opłaty od apelacji czy zażalenia na rachunek lub w kasie sądu, który wydał skarżone orzeczenie.
„Właściwy”, czyli który?
Problemy interpretacyjne sprawiała przede wszystkim treść obowiązującego do dnia 1 stycznia 2017 r. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych z dnia 21 marca 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 408). Zgodnie z § 2 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia opłaty sądowe w sprawach cywilnych (w tym opłaty należne z tytułu wniesienia apelacji i zażalenia) w formie gotówkowej oraz bezgotówkowej należało uiszczać na rachunek „właściwego sądu”.
Stwierdzenie „właściwy sąd” stało się przedmiotem rozważań zarówno Sądu Najwyższego, jak i Trybunału Konstytucyjnego. W wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 kwietnia 2008 r., wydanego w sprawie SK 11/07 wskazano, że z powodu niedookreślonego charakteru pojęcia „właściwy sąd” ww. przepis rozporządzenia z dnia 21 marca 2016 r. należy uznać za niekonstytucyjny. W związku z argumentacją zawartą w przytoczonym wyroku Trybunału Konstytucyjnego, Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie (m. in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2015 r. I CZ 118/14) wyraził pogląd, że opłatę od apelacji (w tym odpowiednio od zażalenia) można wnosić na rachunek sądu, który wydał przedmiotowe orzeczenie albo na rachunek sądu, który będzie rozpatrywał apelację bądź zażalenie w drugiej instancji.
Wraz z wejściem w życie nowego rozporządzenia regulującego wnoszenie opłat sądowych w sprawach cywilnych (Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych z dnia 21 marca 2016 r., Dz.U. z 2016 r. poz. 408) (dalej: „Rozporządzenie”) niestety wątpliwości w przedmiotowym zakresie nadal pozostają aktualne.
Nowa wykładnia nadal niejasna
Zgodnie z § 2 Rozporządzenia opłaty sądowe w sprawach cywilnych można uiścić w formie znaków opłaty sądowej, w formie gotówkowej oraz w formie bezgotówkowej.
Z powyżej wskazanych trzech rodzajów metod dokonywania opłat, tak jak w przypadku poprzednio obowiązującego rozporządzenia, problematyczne okazało się dokonywanie płatności w formie gotówkowej oraz bezgotówkowej przy składaniu apelacji oraz zażalenia w postępowaniu cywilnym.
Zgodnie bowiem z § 2 ust. 1 i 2 Rozporządzenia, uiszczenie opłaty sądowej w formie bezgotówkowej bądź gotówkowej należy dokonać na rachunek bieżący dochodów sądu właściwego dla podjęcia czynności procesowej, z którą wiąże się uiszczenie opłaty sądowej lub sądu, za pośrednictwem którego, zgodnie z obowiązującymi przepisami, wnosi się pismo podlegające opłacie sądowej.
Środowisko prawnicze skupia się wokół problemu wykładni literalnej oraz funkcjonalnej nowego przepisu. Z jednej strony bowiem spójnik „lub” użyty w wyżej przytoczonym przepisie wskazywałby na alternatywną możliwość wnoszenia opłat zarówno na rzecz sądu I, jak i II instancji. Z drugiej jednak strony, mając na uwadze względy praktyczne, to sąd I instancji dokonuje kontroli formalnej przedmiotowych pism procesowych, w tym w zakresie uiszczenia stosownych opłat. W sytuacji wniesienia opłaty na rachunek sądu II instancji, sąd I instancji musiałby dodatkowo weryfikować wpływ dokonanej opłaty, co znacznie wydłużałoby proces kontroli formalnej. Ponadto, w przypadku braku uzyskania informacji ze strony Sądu II instancji mogłoby dojść do odrzucenia środka zaskarżenia.
Biorąc pod uwagę konkluzję ww. wyroku Trybunału Konstytucyjnego oraz literalną wykładnię § 2 ust. 1 i 2 Rozporządzenia zdawać mogłoby się, że opłatę od zażalenia czy apelacji można uiszczać zarówno na konto sądu I jak i II instancji. Niestety, na chwilę obecną, tak jak słusznie zauważa środowisko prawnicze, z ostrożności najlepiej byłoby wnosić opłaty od apelacji czy zażalenia na rachunek lub w kasie sądu, który wydał skarżone orzeczenie.
Źródło: http://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1107269,klopot-z-oplatami-od-apelacji-i-zazalenia.html
Autor: Hanna Żołnierkiewicz - Departament Prawny
