Opodatkowanie zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej versus opodatkowanie wystąpienia z takiej spółki

W dniu 4 lipca 2018r. Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów udzielił odpowiedzi na zapytanie poselskie nr 7447 czy dochód ze zbycia OPIO należy rozliczyć poza działalnością gospodarczą, bowiem jak wskazuje Krajowa Informacja Skarbowa, w przypadku zbycia OPIO będzie to przychód z praw majątkowych.

Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa ogół praw i obowiązków na gruncie prawa cywilnego należy potraktować jak prawo majątkowe. Stąd też na gruncie ustawy z dnia 26 lipca 1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych („updof”), przychód ze zbycia OPIO należy zakwalifikować jako przychód z praw majątkowych, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 w związku z art. 18 updof. Skutkuje to rozliczeniem dochodu w oparciu o skalę podatkową 18% lub 32%.

Jednocześnie wskazano, że zbycie OPIO jest czym innym niż wystąpienie osoby fizycznej ze spółki osobowej, m. in. Dlatego, że wspólnik otrzymuje wówczas należności z majątku spółki, nie zaś jak w przypadku zbycia OPIO – od dowolnego podmiotu trzeciego. Tym samym przychód wspólnika otrzymany od spółki w przypadku wystąpienia z niej należy zakwalifikować jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 updof.

Powyższe rozróżnienie zakwalifikowania do różnych źródeł przychodów znajduje potwierdzenie z orzecznictwie sądów administracyjnych (NSA z dnia 16 listopada 2010r. sygn.. II FSK 1220/09, z 27 października 2011r. sygn.. II FSK 858/10, z 19 sierpnia 2016r. sygn.. II FSK 1863/14, czy WSA w Szczecinie I SA/Sz 493/16, które przyjmują zakwalifikowanie przychodu ze zbycia OPIO do źródła przychodów z praw majątkowych.

Interesującą kwestią w przypadku zbycia OPIO będzie ustalenie u podatnika kosztu uzyskania przychodu z takiej transakcji. Same koszty bezpośrednie transakcji jako koszty uzyskania przychodu, jak np. doradztwo prawne i transakcyjne, oraz ewentualnie notarialne (choć jak wiadomo wystarczająca jest forma pisemna), nie powinny budzić wątpliwości. Wydaje się, że do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć wysokość wniesionego wkładu przez wspólnika, w tym także ewentualnych podwyższeń wkładów jeżeli były dokonywane. Wynika to m.in. z tego, że organy podatkowe, a także sądy administracyjne przyjmują za neutralne podatkowo wniesienie wkładów do spółki osobowej.