„Mały ZUS” – komu i na jakich zasadach przysługuje

Obniżone składki będzie mógł jednak opłacać tylko ten przedsiębiorca, którego przychód w roku 2018 nie był wyższy niż 63.000 złotych, a działalność była prowadzona przez cały rok. W konsekwencji należy pamiętać, że liczba dni prowadzenia działalności gospodarczej musi odpowiadać liczbie dni, w której przedsiębiorca podlegał w poprzednim roku ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia tej działalności. Nie należy uwzględniać w niej liczby dni, w których przedsiębiorca podlegał np.: ubezpieczeniu w KRUS albo za granicą.

Natomiast jeśli w 2018 roku działalność została rozpoczęta, zakończona lub zawieszana, przez co prowadzona była tylko przez część roku, limit którego nie mógł przekroczyć przychód z działalności jest proporcjonalnie niższy. Limit można łatwo obliczyć poprzez podzielenie trzydziestokrotności minimalnego wynagrodzenia przez liczbę dni kalendarzowych poprzedniego roku i pomnożenie otrzymanego wyniku przez rzeczywistą liczbę dni kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym (np. 334 dni).

przykład:

(63.000 : 365) x 334 = 57.649,31505 ≈ 57 649,32 zł.

Jednakże, jeśli w poprzednim roku działalność gospodarcza prowadzona była przez krócej niż 60 dni, przedsiębiorca nie będzie mógł skorzystać z tzw. „małego ZUS” w roku 2019.

Dochodząc do sedna – w celu obliczenia obniżonej podstawy wymiary składek, należy przeciętny miesięczny przychód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej z poprzedniego roku pomnożyć przez wskaźnik ogłaszany corocznie przez Prezesa ZUS ogłaszany w Monitorze Polskim, a którego wysokość na obecny rok 2019 wynosi 0,5083. 

przykład

roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym

_________________________________________________________________ x 30

liczba dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowy 

Y x 0,5083 =nowa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne 

Otrzymany wynik porównaj do kwoty 30% minimalnego wynagrodzenia – jeśli obliczona podstawa wymiaru składek będzie niższa niż wskazane 30%, to musi zostać do tego poziomu podwyższona. 

Należy jednak pamiętać, że tak obniżoną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne możesz opłacać maksymalnie do 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto warto zwrócić uwagę na to, że miesiąc kalendarzowy to każdy miesiąc, w którym przedsiębiorca podlegał ubezpieczeniom społecznym lub zdrowotnemu przez co najmniej jeden dzień. 

Jeśli rozliczałeś się w formie karty podatkowej i nie korzystałeś ze zwolnienia sprzedaży od podatku VAT, to przychodem z działalności gospodarczej jest wartość sprzedaży, o której mowa w art. 2 pkt 22 ustawy o podatku od towarów i usług. Podlega ona opodatkowaniu kartą podatkową, bez kwoty tego podatku

Wyjątki od reguły

Istnieje jeszcze kilka innych wyjątków, kiedy to przedsiębiorca nie będzie mógł skorzystać z „małego ZUS”, a zaliczają się do nich następujące sytuacje: 

• rozliczałeś się w formie karty podatkowej i korzystałeś ze zwolnienia sprzedaży od podatku VAT. Warunki te musisz spełniać łącznie;

• podlegałeś ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu także z tytułu innej pozarolniczej działalności (np. jako wspólnik spółki jawnej);

• spełniasz warunki do opłacania „preferencyjnych składek”, tj. składek od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia;

• wykonujesz dla byłego bądź obecnego pracodawcy to co robiłeś dla niego jako pracownik w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym.

Niezbędne formalności

Aby skorzystać z „małego ZUS”, należy złożyć poniżej wskazane dokumenty zgłoszeniowe:

• wyrejestrowanie z ubezpieczeń (ZUS ZWUA)z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 10, 05 12, jeśli kontynuujesz prowadzenie działalności prowadzonej w 2018 r.

• zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych (ZUS ZUA)albo - jeśli podlegasz wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu -zgłoszenie do tego ubezpieczenia (ZUS ZZA)z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się od 05 90 albo 05 92 (kod tytułu ubezpieczenia przewidziany dla osób z rentą przyznaną z tytułu niezdolności do pracy).

Wyżej wskazane dokumenty należy przekazać w terminie 7 dniliczonymi od:

• 1 stycznia (czyli do 8 stycznia 2019 r.) – jeśli kontynuujesz prowadzenie działalności prowadzonej w 2018 r. albo też jeśli z końcem grudnia zakończyłeś okres ulgi „preferencyjne składki” (wyrejestruj się z ubezpieczeń z kodem 05 70 albo 05 72 i zgłoś z kodem 05 90 albo 05 92),

• pierwszego dnia prowadzenia działalności gospodarczej lub wznowienia działalności gospodarczej,

• pierwszego dnia, w którym będziesz spełniał warunki do korzystania z „małego ZUS” (np. skończyłeś okres „preferencyjne składki” w trakcie roku).

Powyżej wskazane zmiany w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych zostały wprowadzone ustawą z dnia 20 lipca 2008 r. o zmianie niektórych ustaw w celu obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą na mniejszą skalę (Dz. U. 2018 poz. 1577). 

Pamiętać trzeba o jeszcze jednej kwestii, że zmiany, które weszły w życie z dniem 1 stycznia 2019 r. nie dotyczą podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne. 

Nikol Małaszewska-Dąbrowska