Połączenie przez przejęcie. Faza autoryzacji

Wyróżnia się trzy modelowe fazy postępowania łączeniowego:

1. Faza czynności przygotowawczych prowadzonych przez zarządy łączących się spółek (art. 498-505 k.s.h.), tzw. faza menadżerska.

2. Faza uchwał zgromadzeń wspólników (walnych zgromadzeń) łączących się spółek (art. 506 k.s.h.), tzw. faza właścicielska.

3. Faza rejestracji i ogłoszenia połączenia (art. 507-508 k.s.h. w zw. z art. 493§2-5 k.s.h.), tzw. faza autoryzacji połączenia przez organy publiczne.

O fazie menadżerskiej pisaliśmy TUTAJ, natomiast o fazie właścicielskiej TUTAJ. 

Dziś przyjrzymy się temu jak przebiega trzecia faza, jak też opiszemy skutki tego sposobu połączenia. Faza rejestracji i ogłoszenia stanowi ostatni etap postępowania łączeniowego.

Zgłoszenie uchwał do sądu oraz ogłoszenie połączenia

Obowiązek zgłoszenia do sądu rejestrowego uchwał o łączeniu się spółki spoczywa na każdej z łączących się spółek. Czynności te powinny zostać dokonane przez zarząd każdej ze spółek.

Zgodnie z art. 507 k.s.h. zarząd każdej z łączących się spółek powinien zgłosić do sądu rejestrowego uchwałę o łączeniu się spółki w celu wpisania do rejestru wzmianki o takiej uchwale ze wskazaniem, czy łącząca się spółka jest spółką przejmującą, czy spółką przejmowaną. W przypadku gdy siedziby właściwych sądów rejestrowych znajdują się w różnych miejscowościach, sąd rejestrowy właściwy według siedziby spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej zawiadamia z urzędu niezwłocznie sąd rejestrowy właściwy według siedziby spółki przejmowanej. Sąd rejestrowy właściwy według siedziby spółki przejmowanej przekazuje z urzędu dokumenty spółki wykreślonej z rejestru, celem ich przechowania, sądowi rejestrowemu właściwemu według siedziby spółki przejmującej.

Art. 508 k.s.h. stanowi, że ogłoszenie o połączeniu spółek jest dokonywane na wniosek spółki przejmującej. Ogłoszenie o połączeniu spółek może zostać dokonane (ukazać się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym) najwcześniej w dniu następnym po dniu połączenia w rozumieniu art. 493, ogłoszenie bowiem ma informować o tym, że połączenie spółek już nastąpiło. Niedokonanie ogłoszenia nie jest podstawą do wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały (art. 249 i 422 k.s.h.) oraz powództwa o stwierdzenie nieważności (art. 252 i 425 k.s.h.), gdyż nie dotyczą one uchwały, lecz innego obowiązku. W art. 508 k.s.h. nie została sprecyzowana treść ogłoszenia, należy jednak przyjąć, że ogłoszenie powinno zawierać dane indywidualizujące połączone bądź przejęte spółki wraz z oznaczeniem właściwych dla nich sądów rejestrowych i numerów Krajowego Rejestru Sądowego, dane indywidualizujące spółkę przejmującą oraz dane o wpisie połączenia (wskazanie sądu, który wpisał połączenie do rejestru, daty i sygnatury postanowienia oraz wpisu).

Zgodnie z art. 493 § 1 k.s.h. spółka przejmowana zostaje rozwiązana bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, w dniu wykreślenia z rejestru. Podkreśla się bowiem, że wymaganie przeprowadzenia likwidacji spółki przejętej nie ma sensu w świetle kontynuacji bytu prawnego takiej spółki w ramach spółki przejmującej. 

Połączenie następuje zaś – zgodnie z art. 493 § 2 k.s.h. – z dniem wpisania połączenia do rejestru właściwego według siedziby spółki przejmującej. Wpis ten wywołuje skutek wykreślenia spółki przejmowanej. 

Podjęcie przez spółki uchwały o połączeniu jest jednocześnie przesłanką rozwiązania spółki, o której mowa w art. 270 pkt 4 oraz w art. 459 pkt 4 k.s.h., tj. stanowi to „inną przyczynę przewidzianą prawem”. 

Przy czym wykreślenie z rejestru spółki przejmowanej nie może nastąpić przed dniem zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej, jeżeli takie podwyższenie ma nastąpić i jednocześnie nie może także nastąpić przed dniem wpisania połączenia do rejestru właściwego według siedziby spółki przejmowanej. Należy więc podkreślić, że wpisanie połączenia do rejestru skutkuje w dalszej kolejności wykreśleniem spółki przejmowanej, czynności te nie mogą odbyć się w odwrotnej kolejności. 

Procedura uproszona połączenia – wzmianka

Stosownie do treści art. 515 k.s.h. połączenie może być przeprowadzone bez podwyższenia kapitału zakładowego, jeżeli spółka przejmująca ma udziały lub akcje spółki przejmowanej albo udziały lub akcje nabyte, zgodnie z przepisami art. 200 lub art. 362 ks.h. oraz w przypadkach, o których mowa w art. 366 k.s.h.

Z treści art. 515 § 1 k.s.h. wynika, że w sytuacji, gdy spółka przejmująca jest właścicielem udziałów (akcji) spółki przejmującej, podwyższenie kapitału zakładowego spółki przejmującej jest fakultatywne. Art. 515 § 2 k.s.h. zawiera ponadto upoważnienie dla spółki przejmującej do nabycia własnych udziałów albo akcji w celu wydania ich wspólnikom (akcjonariuszom) spółki przejmowanej. Przy czym maksymalne łączna wartość nominalna akcji albo udziałów nie może przekroczyć 10% kapitału zakładowego spółki przejmującej. Wskazać jednak należy, że jeżeli wartość udziałów lub akcji własnych spółki przejmującej okażę się niewystarczająca dla realizacji praw wspólników (akcjonariuszy) spółki przejmowanej, to spółka przejmująca będzie musiała podwyższyć swój kapitał zakładowy o brakującą kwotę z jednoczesnym wydaniem własnych akcji lub udziałów posiadanych bądź nabytych w trybie art. 515 § 1 i 3 k.s.h.

Uproszczone postępowanie łączeniowe jest możliwe także w przypadku łączenia się spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, których wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne w liczbie nie większej niż 10 osób (art. 516§7 k.s.h.).

Skutki prawne połączenia przez przejęcie

Do podstawowych skutków połączenia należą:

1. Sukcesja uniwersalna praw i obowiązków spółki przejmowanej na spółkę przejmującą (art. 493 § 1 k.s.h.)

2. Sukcesja administracyjnoprawna polegająca na tym, że z chwilą połączenia na spółkę przejmującą przechodzą koncesję, zezwolenia i ulgi przyznane spółce przejętej lub spółkom łączącym się przez zawiązanie nowej spółki, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi stanowi inaczej (art. 494 § 2 k.s.h.)

3. Wykreślenie spółki przejętej bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego (art. 493 § 1 k.s.h.)

4. Wspólnicy spółki przejętej stają się wspólnikami spółki przejmującej (art. 494 § 4 k.s.h.)

5. Członkowie zarządów spółek łączących się odpowiadają za szkodę wyrządzoną w trakcie procedury łączeniowej(art. 512 k.s.h.)

6. Odrębny zarząd majątkiem każdej ze spółek do momentu do dnia zaspokojenia lub zabezpieczenia wierzycieli, a którzy przed upływem sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia o połączeniu zażądali na piśmie zapłaty (art. 495 k.s.h.)

Spółka przejmująca z dniem połączenia wstąpi we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej. W szczególności na spółkę przejmującą przejdą z dniem połączenia zezwolenia, koncesje oraz ulgi, które zostały przyznane spółce przejmowanej, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi stanowi inaczej. Przy czym ujawnienie w księgach wieczystych lub rejestrach przejścia na spółkę przejmującą praw ujawnionych w tych księgach lub rejestrach, następuje na wniosek tej spółki. 

Wspólnicy spółki przejmowanej staną się wspólnikami spółki przejmującej z dniem połączenia

Zgodnie z art. 512 k.s.h. członkowie zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej oraz likwidatorzy obu łączących się spółek za szkody wyrządzonej działaniem lub zaniechaniem, sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy albo statutu spółki, chyba że nie ponoszą winy.

W celu zabezpieczenia interesów wierzycieli zostały wprowadzone dwa przepisy: art. 495 i 496 k.s.h. Art. 495 k.s.h. stanowi, że majątek każdej z połączonych spółek powinien być zarządzany przez spółkę przejmującą bądź spółkę nowo zawiązaną oddzielnie, aż do dnia zaspokojenia lub zabezpieczenia wierzycieli, których wierzytelności powstały przed dniem połączenia, a którzy przed upływem sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia o połączeniu zażądali na piśmie zapłaty. Oddzielne zarządzanie majątkami spółek, które wzięły udział w połączeniu, oznacza, że czynności związane z prowadzeniem spraw majątkowych powiązanych z masami majątkowymi pochodzącymi z różnych spółek winny być rozdzielone. Przez zarządzanie należy rozumieć administrowanie majątkami, nadzór i pieczę nad majątkiem oraz czynności reprezentacyjne.

Z kolei zgodnie z art. 496 k.s.h. w okresie odrębnego zarządzania majątkami spółek wierzycielom każdej spółki służy pierwszeństwo zaspokojenia z majątku swojej pierwotnej dłużniczki przed wierzycielami pozostałych łączących się spółek. Wierzyciele łączącej się spółki, którzy zgłosili swoje roszczenia w terminie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia o połączeniu i uprawdopodobnili, że ich zaspokojenie jest zagrożone przez połączenie, mogą żądać, aby sąd właściwy według siedziby spółki przejmującej albo nowo zawiązanej udzielił im stosownego zabezpieczenia ich roszczeń, jeżeli zabezpieczenie takie nie zostało ustanowione przez łączącą się spółkę przejmującą bądź spółkę nowo zawiązaną.

Skutki połączenia dla stosunków pracowniczych

W zakresie stosunków pracowniczych przy połączeniu, skutek w postaci zmiany pracodawcy następuje automatycznie, bez konieczności podpisywania nowych umów z pracownikami. Zgodnie z procedurą określoną w kodeksie pracy (art. 231), dotychczasowy jak i nowy pracodawca jest zobowiązany poinformować na piśmie pracowników o przewidywanym terminie przejścia zakładu pracy, czyli zorganizowanej części przedsiębiorstwa oraz m.in. o jego przyczynach, prawnych, ekonomicznych oraz socjalnych skutkach dla pracowników, co najmniej na 30 dni przed przewidywanym terminem przejścia zakładu pracy. W terminie 2 miesięcy od przejścia zakładu pracy pracownik może bez wypowiedzenia, za siedmiodniowym uprzedzeniem, rozwiązać stosunek pracy. Pracodawca z dniem przejęcia zakładu pracy lub jego części, jest obowiązany zaproponować nowe warunki pracy i płacy pracownikom świadczącym dotychczas pracę na innej podstawie niż umowa o pracę.