Litewski NSA (Lietuvos vyriausiasis administracinis teismas) zmierzał do ustalenia, czy niektóre importowane kosmetyki i produkty do higieny jamy ustnej, zawierające skażony alkohol, są zwolnione z ujednoliconego podatku akcyzowego przewidzianego w dyrektywiez dnia 19 października 1992 r. w sprawie harmonizacji struktury podatków akcyzowych od alkoholu i napojów alkoholowych nr92/83/EWG. Importowane produkty miały być spożywane jako napoje alkoholowe.
Rozpatrzona przez TSUE sprawa dotyczyła litewskiej spółki, która importowała z Polski kosmetyki i produkty do higieny jamy ustnej. Sprowadzane produkty zawierały w swoim składzie alkohol, który nie był przeznaczony do spożycia. Alkohol był skażony zgodnie z polskimi przepisami.
Według TSUE nie ma znaczenia, czy spółka dodawała aromaty do swoich produktów, oraz czy wskazywała, ile zawierają alkoholu, gdyż konsumenci w chwili zakupy wiedzieli, iż produkt zawiera skażony alkohol, którego nie powinni wypić
W trakcie kontroli rozliczeń spółki organy podatkowe odkryły, że sprowadzane przez nią produkty sprzedawane był przez dystrybutorów hurtowych i detalicznych jako przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji. Do konsumpcji miały zachęcać m.in. wyszczególniona procentowa zawartości alkoholu, dodane aromaty do produktów oraz ich bardzo niska cena.
Zarówno w Polsce jak i na Litwie zwolnienie skażonego alkoholu z akcyzy bazuje na art. 27 dyrektywy 92/83/EWG. W obu tych krajach istnieje duży problem z powodu sprzedaży odkażonego alkoholu, gdyż nieuczciwi przedsiębiorcy najpierw importują skażony alkohol z kraju unijnego, korzystając ze zwolnienia akcyzowego, a następnie zostaje on odkażony i nielegalnie oferowany w szarej strefie. Teoretycznie taki alkohol ma służyć jako składnik do kosmetyków, rozpuszczalników itd.
Takim sytuacjom w Polsce zapobiec ma obowiązująca od 27 maja 2017 r. nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2017 r. poz. 937). Według obecnych przepisów zwolnieniem ma być objęty tylko denaturat skażony metodą akceptowaną w każdym kraju Unii Europejskiej bądź w polskim rozporządzeniu ministra finansów. Przedsiębiorcy dodatkowo zobowiązani są do prowadzenia wykazów kontrahentów, którzy mieliby nabywać od nich całkowicie skażony alkohol lub niektóre wyroby z jego zawartością powyżej 50 procent.
Litewskie organy podatkowe uznały, iż spółka sprzedawała produkty spożywcze i powinna zapłacić akcyzę od zawartego w nich alkoholu, gdyż nie zapobiegła sytuacji, w której produkty zawierające skażony alkohol były oferowane jako te do bezpośredniej konsumpcji. Wątpliwości miał natomiast litewski sąd administracyjny, który spytał TSUE, czy spółka rzeczywiście powinna zapłacić akcyzę od alkoholu zawartego w produktach oferowanych przez litewską spółkę.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie miał wątpliwości, że litewscy urzędnicy poszli za daleko. Przypomniał m.in. swój wyrok z 7 grudnia 2000 r. (sygn. akt C-482/98), z którego wynikało, że skażony alkohol może być zwolniony z akcyzy, nawet jeśli niektóre osoby świadomie decydują się na jego konsumpcję.
Według TSUE nie ma znaczenia, czy spółka dodawała aromaty do swoich produktów, oraz czy wskazywała, ile zawierają alkoholu, gdyż konsumenci w chwili zakupy wiedzieli, iż produkt zawiera skażony alkohol, którego nie powinni pić. Konsumenci, chociaż posiadali informacje o skażonym alkoholu, dobrowolnie decydowali się na jego spożycie. Dlatego TSUE uznał, że importowane kosmetyki i produkty do higieny jamy ustnej, zawierające skażony alkoholbędą zwolnione z ujednoliconego podatku akcyzowego, a litewska spółka nie musi opłacać podatku akcyzowego od zawartego w nich alkoholu, niezależnie od tego czy produkty zostaną spożyte.
Wyrok TSUE z 28 lutego 2019 r. sygn. akt C-567/17
Autor: Paweł Boś, student prawa na Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie, pracownik Russell Bedford
