Split payment zamiast odwrotnego obciążenia. Nowelizacja prawa podatkowego skierowana do opiniowania 

Projekt datowany na 14.05.2019 roku ma na celu wprowadzenie obligatoryjnego mechanizmu podzielonej płatności (MPP) jako skuteczniejszego narzędzia do walki z nadużyciami VAT niż odwrócone obciążenie. Jak wykazała analiza funkcjonowania mechanizmu odwróconego obciążenia nie spełnia ono swej roli kompleksowo – następuje poprawa w branży, w której obowiązuje, ale przestępcze działania przenoszone są na inne branże. MPP ma zadziałać całościowo, chociaż – podobnie jak odwrócone obciążenie – nie będzie obowiązkowy dla wszystkich. 

Wprowadzenie odwróconego obciążenia w danej branży wypycha oszustów z tej branży i przenosi ich wprost do innej branży 

Obligatoryjna forma MPP

Obowiązkiem split payment będą objęte dostawy towarów i świadczenia usług, które podlegały dotychczas pod mechanizm odwróconego obciążenia – ich wykaz znajdziemy w załączniku nr 11, 13 i 14 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r. poz. 2174, z późn. zm. Są to między innymi wyroby stalowe, Oleje i tłuszcze zwierzęce i roślinne – wyłącznie olej z rzepaku, roboty budowlane i wykończeniowe. Dodatkowo wejdą w ten zakres transakcje ujęte w załączniku do projektu ustawy, których przedmiotem są części i akcesoria do pojazdów silnikowych; węgiel i produkty węglowe; maszyny i urządzenia elektryczne, ich części i akcesoria oraz urządzenia elektryczne i ich części i akcesoria.

MPP ma być obligatoryjny również w zakresie faktur dokumentujących transakcje dokonane pomiędzy podatnikami, których jednorazowa wartość, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty. Część transakcji objętych obecnie odwrotnym obciążeniem – te poniżej 15 000 zł – nie będą więc podlegać split payment, chyba że przedsiębiorca zdecyduje się na to rozwiązanie dobrowolnie. 

Z rachunku VAT zapłacimy nie tylko podatek od towarów i usług, jak to ma miejsce obecnie, ale również między innymi ZUS

Likwidacja kaucji gwarancyjnej

Wraz z odwrotnym obciążeniem wprowadzono instytucję odpowiedzialności podatkowej, które funkcjonowało poprzez kaucję gwarancyjną. Jak pokazała praktyka, zupełnie nie spełniało ono swojej roli, a wręcz była wykorzystywana przez podmioty działające nielegalnie, które korzystając z niej uwiarygodniały się, po czym znikały po przeprowadzonej transakcji. W projekcie ustawy pada propozycja, aby nowy kształt odpowiedzialności dotyczył przypadków, gdy wartość netto nabytych w danym miesiącu od jednego podmiotu towarów wymienionych w załączniku nr 15 przekroczy kwotę 12 000 zł. Ma to wyeliminować przypadki sztucznego dzielenia transakcji obejmujących towary wrażliwe, w celu obejścia obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności. Zgodnie z proponowanymi rozwiązaniami – jak wspomnieliśmy wyżej – obowiązkowe stosowanie mechanizmu podzielonej płatności będzie bowiem stosowane do transakcji o wartości co najmniej 15 000 zł. 

Nowy zapis na fakturze i sankcje za brak zapisu

Na fakturach ma pojawić się specjalne oznaczenie w postaci zapisu „mechanizm podzielonej płatności” dla dokumentów do transakcji objętych obowiązkowym split payment. Ma ono być sygnałem o konieczności uregulowania płatności w systemie MPP i pełnić funkcje kontrolne z punktu widzenia organów podatkowych. W przypadku braku zapisu proponuje się nałożyć na przedsiębiorcę sankcję w wysokości 100% kwoty podatku wykazanego na fakturze. Osoby fizyczne za ten czyn poniosą odpowiedzialność jak za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe. 

Rachunek VAT otwarty na opłacanie innych podatków

Podstawowa wada MPP, czyli zahamowanie płynności finansowej przedsiębiorstwa, ma zostać zniwelowana przez wprowadzenie możliwości opłacania z rachunku VAT nie tylko podatku podatku od towarów i usług, jak to ma miejsce obecnie, ale również innych należności, czyli podatków dochodowych, akcyzy, cła oraz składek ZUS. 

Projekt ma zaopiniować między innymi Szef KAS, prezes NBP, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, Prezes Urzędu Zamówień Publicznych i Rada Dialogu Społecznego.