Płynność finansowa w dobie koronawirusa. Darowizna w rodzinie a podatek

Nie od dzisiaj wiadomo, że darowizna to najczęstszy sposób przeniesienia własności w rodzinie. Co do zasady darowizna na rzecz najbliższej rodziny może być zwolniona z podatku, należy jednak pamiętać o dopełnieniu pewnych formalności.

Kto i do jakiej kwoty zwolniony jest z podatku?

W ramach grupy 1 wyróżnia się tzw. grupę 0, a zalicza się do niej:

- małżonka,

- zstępnych (syna, córkę, wnuka, prawnuki),

- wstępnych (matkę, ojca, dziadków),

- pasierbów,

- rodzeństwo,

- ojczyma,

- macochę.

W przypadku grupy „0” wszystkie darowizny, bez względu na ich wartość, mogą być zwolnione z opodatkowania. Zatem po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku, czyli 9637 PLN, nadal można skorzystać ze zwolnienia. Otrzymanie darowizny, która przekracza kwotę wolną od podatku, związane jest zawsze z koniecznością zgłoszenia jej do właściwego urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego na druku SD-Z2. Bardzo ważną kwestią jest również to, iż przekazanie środków pieniężnych musi zostać udokumentowane przelewem na rachunek bankowy nabywcy, rachunek SKOK lub przekazem pocztowym.

Darowizna na rzecz siostry lub brata a majątek wspólny małżonków

Organy skarbowe potwierdzają, że darowizna na rzecz rodzeństwa może być zwolniona z podatku od spadku i darowizn. Jeżeli darowizna na rzecz rodzeństwa może być wolna od podatku to pojawia się pytanie, co w przypadku, gdy darczyńca zawarł małżeństwo i posiada majątek wspólny z drugim małżonkiem? Pytanie to spędzało sen z powiek pewnego podatnika, który miał otrzymać darowiznę środków pieniężnych od swojej zamężnej siostry. Podatnik zastanawiał się czy w związku z tym, iż jego siostra posiada majątek wspólny, będzie musiał on odprowadzić podatek od polowy podarowanej kwoty, czyli od części otrzymanej od męża siostry. W związku z powyższym wystąpił on z wnioskiem do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia środków pieniężnych tytułem darowizny. Wnioskodawca wskazał, iż jego siostra zamierza przekazać mu w drodze pisemnej umowy darowizny środki pieniężne w wysokości 150 000 PLN. Środki te miałyby pochodzić ze wspólnego majątku siostry i jej męża. Umowa darowizny miałaby zostać zawarta pomiędzy wnioskodawcą a jego siostrą, a mąż siostry, czyli szwagier wnioskodawcy miałby zaakceptować tą darowiznę poprzez wyrażenie pisemnej zgody. We wniosku wskazano, iż przekazanie środków pieniężnych nastąpiłoby na rachunek bankowy wnioskodawcy. Wnioskodawca zadeklarował również, iż dokona zgłoszenia darowizny środków pieniężnych do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania. W związku z powyższym podatnik z nadzieją postawił pytanie czy będzie on zwolniony z obowiązku zapłaty podatku od całości otrzymanej darowizny? Z odpowiedzi Dyrektora KIS (sygn. 0111-KDIB2-3.4015.3.2020.1.LM) dowiedzieliśmy się, że zgodnie z przedstawionym zdarzeniem przyszłym darowizna środków pieniężnych na rzecz wnioskodawcy będzie dokonana tylko przez jego siostrę, gdyż mąż siostry wyrażając jedynie zgodę na zawarcie umowy darowizny przez jego żonę nie stanie się automatycznie stroną umowy. Zatem darowizna na rzecz brata ze wspólnego majątku małżonków będzie w całości zwolniona od opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, ponieważ odbędzie się ona na podstawie pisemnej umowy darowizny zawartej między wnioskodawcą i jego siostrą.

Osoby, które będą musiały posilić się zastrzykiem gotówki od najbliższej rodziny (grupa 0) mogą nie płacić podatku od spadków i darowizn, bez względu na wysokość otrzymanej kwoty, jeśli spełnią dwa obligatoryjne warunki

Udokumentowanie przekazania darowizny

Kolejnym ważnym elementem podczas dokonywania darowizny na rzecz najbliższej rodziny jest odpowiednie udokumentowanie przekazanych środków. Przekonał się o tym pewien podatnik, który otrzymał darowiznę środków pieniężnych. Z indywidualnej interpretacji prawa podatkowego (sygn. 0111-KDIB2-2.4015.50.2019.3.MZ) dowiadujemy się, iż wnioskodawca otrzymał od swojego dziadka darowiznę środków pieniężnych, w gotówce, w wysokości 100 000 PLN. Zaraz po otrzymaniu pieniędzy podatnik wpłacił je na własny rachunek bankowy, a następnie poinformował o tym urząd skarbowy. Aby dopełnić formalności dodatkowo zawarł z dziadkiem pisemną umowę darowizny. Wnioskodawca wskazał również, iż dziadek nie posiada rachunku bankowego, gdyż nie ufa on nowym technologiom, dlatego pieniądze przekazał mu w gotówce. Jego zdaniem darowizna została wpłacona na rachunek bankowy, więc jest udokumentowana i nie ma wątpliwości, że pochodzi od najbliższych. Z tak opisanym stanem faktycznym zwrócił się on do Dyrektora KIS z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji. Podatnik był pewien, iż w związku z powyższym przysługuje mu zwolnienie z podatku od darowizn. Nie zgodził się z tym Dyrektor KIS i zażądał od wnioskodawcy zapłacenia podatku od spadków i darowizn. Swoją odpowiedź uzasadnił tym, iż darowizna od najbliższej rodziny jest, co do zasady, zwolniona z podatku pod warunkiem, że jest udokumentowana przelewem na rachunek bankowy albo rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Według Dyrektora KIS bez znaczenia jest zatem jakie były motywy, którymi kierowały się strony darowizny, decydując się na przekazanie darowizny w formie gotówki. Dyrektor KIS podkreślił, iż ustawodawca jednoznacznie wskazał jakie warunki muszą zostać spełnione, aby zwolnienie mogło zostać zastosowane, a w analizowanej sprawie warunki te nie zostały spełnione. Zatem wnioskodawca będzie musiał zapłacić podatek od spadków i darowizn w związku z przekazaniem mu przez dziadka gotówki pomijając przy tym przelew bankowy wymagany przez ustawę.

Podsumowując, osoby, które będą musiały posilić się zastrzykiem gotówki od najbliższej rodziny (grupa 0) mogą nie płacić podatku od spadków i darowizn, bez względu na wysokość otrzymanej kwoty, jeśli spełnią dwa obligatoryjne warunki. Po pierwsze, darowizna musi być zgłoszona do odpowiedniego urzędu skarbowego w ciągu sześciu miesięcy od jej otrzymania na druku SD-Z2 (wyjątkiem jest umowa darowizny sporządzona w formie aktu notarialnego, gdzie obdarowany nie ma już obowiązku zgłaszania tego faktu do urzędu skarbowego, a wszelkich formalności w tym wypadku dokonuje notariusz). Po drugie, konieczne jest udokumentowanie przekazania środków na rachunek bankowy nabywcy, rachunek SKOK lub przekazem pocztowym. W innych przypadkach zapłata podatku będzie nieunikniona.