Z wnioskiem o indywidualną interpretację prawa podatkowego wystąpił podatnik, który uważał, iż zasądzone wraz z odszkodowaniem odsetki także korzystają ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2019.1387 t.j. z dnia 2019.07.25) i stanowią one integralną część tego odszkodowania. Wnioskodawca podnosił, że jeżeli z podatku zwolnione jest odszkodowanie, to zwolnieniem tym objęte będą także odsetki zasądzone w związku z opóźnieniem w jego wypłacie. Organ wydający interpretację nie zgodził się z wnioskodawcą, wskazując, iż odsetki nie są niewymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych. Stanowią zaś przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT i podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych. Wnioskodawca nie zgodził się z uzasadnieniem organu i wniósł skargę kasacyjną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ten zaś skargę oddalił. W związku z powyższym sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego. NSA po rozpoznaniu skargi kasacyjnej od wyroku WSA w Lublinie także ją oddalił, potwierdzając tym samym stanowisko WSA w Lublinie.
Odszkodowanie otrzymane przez osobę fizyczną na podstawie wyroku lub ugody sądowej co do zasady zwolnione jest z podatku dochodowego (PIT)
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego zakres unormowania tego przepisu należy ustalić z uwzględnieniem dyrektyw interpretacyjnych, jakie obowiązują przy wykładni przepisu wprowadzającego zwolnienie podatkowe. W orzecznictwie sądów administracyjnych jednoznacznie się bowiem przyjmuje, że w odniesieniu do przepisów wprowadzających ulgi i zwolnienia podatkowe, zasadnicze znaczenia ma wykładnia językowa. W konsekwencji wszelkie przepisy regulujące ulgi i zwolnienia podatkowe należy interpretować ściśle. Oznacza to, że niedopuszczalne jest doszukiwanie się intencji ustawodawcy i stwarzanie na tej podstawie norm wykraczających poza językowe i klarowne brzmienie przepisu.
Według NSA należy zwrócić uwagę na to, że w „art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT zwolnienie podatkowe odnosi się do otrzymanych na podstawie wyroku lub ugody, odszkodowania lub zadośćuczynienia. Natomiast art. 361 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny ( Dz. U. z 2018 r. poz. 1025 z późn. zm.) stanowi, że naprawienie szkody obejmuje pokrycie strat, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono”. NSA wskazał także, iż wysokość szkody wyznacza rozmiar obowiązku odszkodowawczego, natomiast zasada restytucji wyklucza dopuszczalność wzbogacenia się poszkodowanego. Sąd drugiej instancji podkreślił, że w prawie cywilnym „istnieje rozróżnienie pojęć "szkoda" i "krzywda". Pierwsze z nich odnosi się do majątkowego skutku naruszenia dóbr, a drugie, stosownie do art. 444 i art. 445 K.C., oznacza niemajątkowy skutek naruszenia dóbr osobistych. Pojęcie "odszkodowania" jest odnoszone do pokrywania uszczerbków o charakterze majątkowym, a pojęcie "zadośćuczynienia" do pokrywania uszczerbków o charakterze niemajątkowym, czyli krzywd”. Tym samym zwrócić należy uwagę, iż oba te pojęcia oznaczają główne (zasadnicze świadczenie pieniężne) związane z naprawieniem szkody. Gdzie według NSA „taka redakcja przepisu statuującego zwolnienie podatkowe, przy uwzględnieniu konieczności jego wykładni w granicach możliwego sensu słów (w nim użytych), niedozwolonym zabiegiem interpretacyjnym czyni przyjęcie, że zakres art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT obejmuje, oprócz świadczenia głównego (odszkodowania, zadośćuczynienia) także świadczenie uboczne, jakim są odsetki”.
NSA w swoim wyroku stwierdził, iż tak dalece idąca wykładnia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT „nie znajduje uzasadnienia w językowych ramach analizowanego przepisu, który wyraźnie traktuje o odszkodowaniu oraz zadośćuczynieniu. Ustawodawca, posługując się pojęciami "odszkodowanie" i "zadośćuczynienie", we wskazanych wyżej przepisach, nie nadał im ponadnormatywnego, szerokiego znaczenia”. Tak więc skoro „odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego nie są ani właściwym odszkodowaniem, ani zadośćuczynieniem, to nie mieszczą się w zakresie zwolnienia podatkowego”.
Podsumowując, według NSA odsetki zasądzone w związku z opóźnieniem wypłaty należnego odszkodowania nie korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego. Tym samym należy odprowadzić od nich podatek PIT.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 stycznia 2020 r. sygn. akt II FSK 433/18
