Jak stanowi uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. I FPS 1/24), w stanie faktycznym i prawnym od 24 czerwca 2016 r. do 30 czerwca 2020 r. czynność dostawy posiłków i dań realizowana przez podatnika w systemach takich jak np. „drive in”, „walk through”, „in-store” oraz „food court” (w tej części, w której sprzedaż była realizowana „na wynos”) winna być opodatkowana obniżoną stawką 5 proc. na podstawie art. 41 ust. 2a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.) w związku z poz. 28 załącznika nr 10 do tej ustawy.
Do podjęcia uchwały skłoniły NSA problemy interpretacyjne, które wyłoniły się na tle skargi kasacyjnej od wyroków WSA w Poznaniu. NSA po rozpoznaniu 16 stycznia 2024 r. skarg kasacyjnych dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Poznaniu od wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 5 maja 2023 r. (sygn. I SA/Po 82/23 oraz I SA/Po 222/23) dotyczących VAT postanowił przedstawić do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów NSA zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości.
Zagadnienie to dotyczy tego, czy w stanie faktycznym i prawnym od 24 czerwca 2016 r. do 30 czerwca 2020 r. czynność dostawy posiłków i dań realizowana przez podatnika w systemach takich jak np. „drive in”, „walk through”, „in-store” oraz „food court” (w tej części, w której sprzedaż była realizowana „na wynos”) winna być opodatkowana obniżoną stawką 8 proc. na podstawie art. 41 ust. 2 i art. 146a pkt 2 ustawy o VAT w związku z par. 3 ust. 1 pkt 1 oraz poz. 7 (III. Usługi. Usługi związane z wyżywieniem - PKWiU ex 56) załącznika do Rozporządzenia Ministra Finansów z 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych. Drugie zagadnienie dotyczy odpowiedzi na pytanie, czy jeżeli odpowiedź na pierwsze pytanie byłaby negatywna, to czy dostawy posiłków i dań można zaliczyć do kategorii PKWiU 10.85 i w konsekwencji zastosować do nich obniżoną stawkę 5 proc., na podstawie art. 41 ust. 2a ustawy o VAT w związku z poz.28 załącznika nr 10 do tej ustawy pomimo, że jest ona powiązana z klasą PKD 10.85, która obejmuje produkcję gotowych posiłków i dań, zamrożonych lub w puszkach, składających się co najmniej z dwóch różnych składników, które są pakowane i etykietowane z przeznaczeniem na sprzedaż, oraz że podklasa ta nie obejmuje przygotowywania posiłków do bezpośredniego spożycia, sklasyfikowanego w odpowiednich podklasach działu 56.
NSA w ustnym uzasadnieniu mocno podkreślił to, że podatnik powinien wywodzić swoje prawa i obowiązki z ustaw, a nie ma obowiązku analizowania norm klasyfikacyjnych. Nie ma obowiązku rozważania, czy dla określenia normy zawartej w klasyfikacjach należy jeszcze analiza innej normy zawarta w innej klasyfikacji. Ustawodawca nie może wymagać od podatnika zbyt wiele. NSA wskazał na fakt, że różne są cele PKD i PKWiU. Sąd podkreślił, że dla osoby nie specjalizującej się w problematyce statystyki nie musi być jednoznaczne, że zapisy PKD określają zakres poszczególnych rodzajów działalności gospodarczej i powinny być wprost odnoszone do zakresów pojęciowych w ramach ugrupowań z PKWiU na potrzeby opodatkowania VAT.
NSA podkreślił, że organy podatkowe do czasu wydania przez ministra finansów interpretacji ogólnej akceptowały obniżoną stawkę w przypadku przedmiotowych posiłków, pomijały klasyfikację PKD. Dopiero po wydaniu tej interpretacji organy zmieniły swoje stanowisko.
NSA wskazał też na zasadę in dubio pro tributario, przypominając, że wszelkie wątpliwości powinny być rozstrzygane na korzyść podatnika. Podkreślił też, że organy podatkowe mają obowiązek stosowania wykładni językowej. Inne wykładnie mają charakter pomocniczy. Podatnicy mają mieć zaufanie do normy prawnej i jej przestrzegać, a nie tego co ewentualnie było przez ustawodawcę zamierzone. Istnieje tu wymóg pewności prawa.
Autor: Michał Pankiewicz
