Mechanizm pay and refund
Przede wszystkim należy podkreślić, że w życie wchodzi tzw. mechanizm pay and refund. Zgodnie z jego założeniami płatnicy będą obowiązani do poboru podatku (w wysokości 20%, 19% lub 10%) od niektórych należności biernych (np. odsetek, dywidend, należności licencyjnych), wypłacanych na rzecz zagranicznych podmiotów powiązanych nieposiadających statusu polskiego rezydenta podatkowego lub takich, które nie posiadają na terenie Polski zakładu podatkowego. Obowiązek poboru nie powstanie, gdy wartość należności wypłaconych w roku podatkowym nie przekroczy 2.000.000 zł na rzecz tego samego podatnika, pod warunkiem udokumentowania siedziby spółki stosownym certyfikatem rezydencji (a w przypadku zakładu podatkowego – stosownego zaświadczenia). Przekroczenie wspomnianego progu, co do zasady, uniemożliwi skorzystanie z preferencji przewidzianych w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania. Wyjątkiem będzie sytuacja, w której płatnik złoży oświadczenie o spełnieniu wymagań i posiadaniu stosownej dokumentacji potwierdzającej uprawnienie do skorzystania z preferencji wynikających z przepisów, w tym z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Istotne novum stanowi również fakt, iż wspomniane oświadczenie nie musi już być składane przez wszystkich członków wieloosobowego organu będącego kierownikiem jednostki w rozumieniu przepisów o rachunkowości (np. wszystkich członków zarządu spółki z o.o.), a może zostać złożone wyłącznie przez wyznaczoną osobę wchodzącą w skład tego organu. Należy jednak zaznaczyć, że w dalszym ciągu oświadczenie to nie może zostać złożone przez pełnomocnika.
Rozszerzona możliwość posługiwania się kopią certyfikatu rezydencji
W ramach omawianej nowelizacji ustawodawca rozszerzył również możliwość posługiwania się kopią certyfikatu rezydencji, jednak pod warunkiem, że nie budzi ona uzasadnionych wątpliwości co do zgodności ze stanem faktycznym. Dotychczas, posługiwanie się kopią certyfikatu było możliwe wyłącznie w przypadku, gdy wartość należności (na rzecz tego samego podmiotu) nie przekraczała 10.000 zł w roku kalendarzowym. Tym samym zniesiony został wspomniany limit należności.
Doprecyzowanie przesłanki dochowania należytej staranności
Płatnicy podatku u źródła powinni pamiętać, że w ramach omawianej nowelizacji ustawodawca doprecyzował przesłanki dochowania należytej staranności przy badaniu możliwości skorzystania z preferencyjnej stawki podatku (wynikającej z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania – UPO), zwolnienia lub warunków niepobierania podatku, a to poprzez uzależnienie takiej możliwości od uprzedniego uwzględnienia powiązań (relacji) podatnika z płatnikiem (między podmiotami powiązanymi).
Co więcej, zgodnie z wprowadzonymi regulacjami, płatnik podatku u źródła nie jest już obowiązany do informowania organów podatkowych o niepobraniu podatku u źródła, jednakże wyłącznie w sytuacji, gdy należności wypłacane są w związku z działalnością zakładu należącego do podmiotu niebędącego rezydentem na terytorium RP, a łączna wartość należności, od których nie został pobrany podatek u źródła, nie przekroczy 500.000 zł w roku podatkowym.
Rozszerzony zakres tzw. opinii o stosowaniu preferencji
Należy również zauważyć, że rozszerzeniu uległ zakres tzw. opinii o stosowaniu preferencji (dawnej zwanej opinią o stosowaniu zwolnienia). Od początku 2022 r., podatnicy, płatnicy lub podmioty dokonujące wypłaty należności za pośrednictwem podmiotów prowadzących rachunki papierów wartościowych mogą wystąpić do organu podatkowego z wnioskiem o wydanie opinii w zakresie stosowania przez płatnika stawki podatku albo niepobierania przez niego należności w myśl postanowień UPO. Dotąd opinią o stosowaniu zwolnienia mogły zostać objęte wyłącznie zasady stosowania zwolnień wynikających z ustawy.
Nowe rozpisanie kosztów w związku ze zmianą prawa
Na koniec należy wspomnieć, że wraz z uchyleniem art. 15e ustawy o CIT, podatnicy uzyskali prawo uwzględnienia w kosztach uzyskania przychodu wydatków poniesionych z tytułu:
- usług doradczych, badania rynku, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze;
- opłat i należności za korzystanie lub praw do korzystania z praw lub wartości, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7 (m.in. praw autorskich lub praw pokrewnych, licencji, praw własności przemysłowej, czy know-how);
- przeniesienia ryzyka niewypłacalności dłużnika z tytułu pożyczek, innych niż udzielonych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe
- bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotów powiązanych w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT lub podmiotów mających miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową.