Po wejściu w życie Polskiego Ładu 1.0 (ustawa z dnia 29 października 2021 r.) okazało się, że podatnicy, którzy są zatrudnieni u wielu pracodawców na ułamkowe części etatu (czyli np. nauczyciele) nie mogą de facto skorzystać z pełnej kwoty wolnej na etapie zaliczek. PIT-2 mogą bowiem złożyć wyłącznie u jednego pracodawcy, a wysokość wynagrodzenia u poszczególnych pracodawców jest za niska, aby wykorzystać całość kwoty wolnej.
Polski Ład 2.0 wprowadza możliwość jednoczesnego złożenia PIT-2 dwóm lub nawet trzem pracodawcom. Jeśli PIT-2 zostanie złożony dwóm pracodawcom, każdy z pracodawców pomniejszy podatek o 1/24 kwoty zmniejszającej podatek. Jeśli PIT-2 otrzymają trzej pracodawcy, każdy z nich pomniejszy podatek o 1/36 tej kwoty.
Tryb wnioskowy
Wskazany tryb uwzględniania kwoty zmniejszającej podatek (wnioskowy) będzie dotyczył następujących płatników:
1) pracodawców przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy od przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez pracodawców, a w spółdzielniach pracy od zaliczek pobieranych od wypłat z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej,
2) osób prawnych i ich jednostek organizacyjnych od zaliczek pobieranych od wypłacanych zagranicznych emerytur i rent,
3) uczelni, federacji podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki, instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk, instytutów badawczych, międzynarodowych instytutów naukowych działających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zakładów pracy oraz innych jednostek organizacyjnych od zaliczek na podatek dochodowy obliczanych od wypłacanych stypendiów,
4) aresztów śledczych oraz zakładów karnych od zaliczek pobieranych od należności za pracę przypadającą tymczasowo aresztowanym oraz skazanym,
5) centrów integracji społecznej od zaliczek obliczanych od świadczeń integracyjnych i motywacyjnej premii integracyjnej, przyznanych na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym.
Na zmianach skorzysta większe grono płatników i podatników
Co więcej, w związku z bezpośrednim odwołaniem do art. 33-35 oraz art. 41 ustawy o PIT, możliwość uwzględnienia kwoty zmniejszającej podatek obejmie również zleceniodawców i pozostałych płatników wypłacających świadczenia z działalności wykonywanej osobiście (art. 13 ustawy o PIT) oraz płatników pobierających zaliczki od dochodów z praw majątkowych. Wskazani płatnicy nie mieli dotąd możliwości stosowania zmniejszenia przy pobieraniu zaliczek na podatek, przez co u podatników osiągających dochody ze wskazanych źródeł, kwota zmniejszająca podatek była uwzględniana dopiero w rozliczeniu rocznym.
Tryb z mocy prawa
Do drugiej grupy płatników obowiązanych do uwzględniania – tym razem z mocy ustawy (a więc bez wniosku podatnika) – kwoty zmniejszającej podatek, należą:
1) rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz inne spółdzielnie zajmujące się produkcją rolną, przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy od dokonywanych na rzecz członków spółdzielni lub ich domowników wypłat z tytułu dniówek obrachunkowych, udziału w dochodzie podzielnym spółdzielni, a także od uzyskiwanych od spółdzielni przez te osoby zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego,
2) organy rentowe od pobieranych zaliczek od wypłacanych bezpośrednio przez te organy emerytur i rent, świadczeń przedemerytalnych i zasiłków przedemerytalnych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, rent strukturalnych, rent socjalnych oraz od rodzicielskich świadczeń uzupełniających,
3) organy zatrudnienia od zaliczek obliczanych od świadczeń wypłacanych z Funduszu Pracy,
4) wojewódzkie urzędy pracy od zaliczek pobieranych od świadczeń wypłacanych z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
5) organ egzekucyjny lub podmiot niebędący następcą prawnym zakładu pracy, przejmujący jego zobowiązania wynikające ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy dokonujący za zakład pracy świadczeń, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy PIT.
„Dzielenie” kwoty wolnej
We wzmiankowanym oświadczeniu (wniosku) PIT-2 podatnik powinien wskazać, że upoważnia płatnika do pomniejszenia zaliczki na podatek o kwotę stanowiącą:
1) 1/12 kwoty zmniejszającej podatek albo
2) 1/24 kwoty zmniejszającej podatek, albo
3) 1/36 kwoty zmniejszającej podatek
- w zależności od ilości „etatów”, z których osiąga dochody.
W wypadku gdy podatnik w danym miesiącu uzyskał od tego samego płatnika przychody z różnych tytułów, płatnik stosuje do tych przychodów złożone oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia, przy czym łączna kwota pomniejszenia zastosowana w tym miesiącu przez tego płatnika nie może przekroczyć kwoty wskazanej w tym oświadczeniu.
Łączna kwota pomniejszenia stosowana przez wszystkich płatników w danym miesiącu nie może przekraczać kwoty stanowiącej 1/12 (miesięcznej) kwoty zmniejszającej podatek (kwota wolna jest bowiem jedna i dotyczy wszystkich łącznych dochodów podatnika, a nie oddzielna dla każdego źródła zarobkowania).
Niepobieranie zaliczek na podatek przy spodziewanym nieprzekroczeniu kwoty wolnej w roku podatkowym
Ponadto, w związku z treścią nowo dodanego art. 31c ustawy o PIT, płatnicy nie będą obowiązani do pobierania zaliczek na podatek dochodowy, pod warunkiem otrzymania od podatnika wniosku o ich niepobieranie w danym roku podatkowym.
Podatnik będzie uprawniony do złożenia wspomnianego wniosku, w przypadku gdy przewiduje, iż uzyskane przez niego dochody podlegające opodatkowania skalą podatkową nie przekroczą w danym roku podatkowym kwoty wolnej od podatku – 30.000 zł.
W przypadku uzyskania przez podatnika, który złożył omawiany wniosek, dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach skali podatkowej, przekraczających u tego płatnika w roku podatkowym kwotę 30 000 zł, płatnik oblicza zaliczki w dalszym etapie już bez pomniejszania, o którym mowa w art. 31b (pomniejszenie zaliczki na podatek o kwotę stanowiącą nie więcej niż 1/12 kwoty zmniejszającej podatek).
Omówione powyżej zmiany mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2023 r. Należy je ocenić jako pozytywne dla podatników, jednak są one wprowadzane celem naprawy Polskiego Ładu 1.0 obowiązującego od 1 stycznia 2022 r., który – jako że został wprowadzony w ekspresowym tempie - wymaga teraz wielu poprawek.
O autorze: Mateusz Krawczyński. Młodszy konsultant podatkowy w Russell Bedford Poland. Absolwent studiów licencjackich na kierunku Logistyka oraz studiów magisterskich Szkoły Głównej Handlowej na kierunku Finanse i Rachunkowość. Obecnie studiuje Prawo na Uczelni Łazarskiego. Wcześniejsze doświadczenie zawodowe w zakresie podatków zdobywał w jednej z firm z tzw. Wielkiej Czwórki. Specjalizuje się w podatku od towarów i usług, w szczególności pod kątem rozliczeń VAT w jednostkach samorządu terytorialnego.
