Kuriozalne jest to, że właściwie ten podatek zwany również daniną może mieć charakter retrospektywny, gdyż kwota należna do zapłaty będzie zależna od porównania wyników osiąganych przez podatnika w roku 2022 i 2021. Pojawia się zatem wątpliwość co do dopuszczalności takiego rozwiązania, ponieważ możemy mieć do czynienia z wprowadzaniem obciążeń podatkowych wstecz, jak też z podwójnym opodatkowaniem – dochody podatników zostały już opodatkowane na standardowych zasadach podatku CIT. Ostatecznie na temat dopuszczalności tego podatku na gruncie ustawy zasadniczej będę mógł się wypowiedzieć, kiedy poznamy treść projektu ustawy.
Trudno nie dostrzec, że tak projektowany system zmierza do promowania „przedsiębiorczości w sam raz”. Przedsiębiorcy, którzy nie ponoszą nadzwyczajnych kosztów (np. w ramach prowadzonych inwestycji, kosztów awaryjnych) ani nie zarabiają za dużo (np. na skutek doskonałego wyczucia potrzeb rynku i chwili) nie będą narażeni na dodatkowe ciężary podatkowe. Czy warto w takiej sytuacji wychylać się z szeregu przeciętności?
Bez względu na formalną poprawność ewentualnego projektu, sam pomysł budzi zrozumiały sprzeciw przedsiębiorców, którzy będąc narażonymi na zapłacenie dodatkowego podatku od wypracowanych i już opodatkowanych zysków, czują się oszukani. Spadek zaufania budzi już samo sformułowanie „zysk nadmiarowy”, sugerujące, że administracja państwowa będzie weryfikować, a następnie niejako karać tych podatników, którzy według narzuconych urzędowo kryteriów zarobili za dużo. W tym kontekście pojawia się pytanie, w którym miejscu będzie postawiona ta poprzeczka powyżej której przedsiębiorstwo „zarabia za dużo”. Osobiście uważam, że nie ma takiego poziomu, takiej wartości, która będzie uczciwa, zawsze będzie ktoś pokrzywdzony.
W tym samym czasie, w cieniu tego widma podatku dedykowanego dla przedsiębiorców osiągających zbyt duży sukces mierzony w „nadmiarowych” kwotach zysku dopracowywany jest podatek minimalny, który już obowiązuje, a teraz zostanie ulepszony. Tak, żeby system był szczelny z obu stron. Trudno nie dostrzec, że tak projektowany system zmierza do promowania „przedsiębiorczości w sam raz”. Przedsiębiorcy, którzy nie ponoszą nadzwyczajnych kosztów (np. w ramach prowadzonych inwestycji, kosztów awaryjnych) ani nie zarabiają za dużo (np. na skutek doskonałego wyczucia potrzeb rynku i chwili) nie będą narażeni na dodatkowe ciężary podatkowe. Czy warto w takiej sytuacji wychylać się z szeregu przeciętności?
Być może sprzeciw społeczny i spadek zaufania do autorów projektu będzie na tyle duży i politycznie istotny, że autorzy wycofają się z pomysłu opodatkowania nadmiarowych zysków i projekt nie ujrzy światła dziennego, albo zostanie znacząco zmieniony względem pierwotnej idei. Oczekując na dalszy rozwój wydarzeń co do opodatkowania zarabiających za dużo, poniżej przedstawiam przegląd zmian, jakie są aktualnie procedowane w temacie podatku dla zarabiających za mało:
Wprowadzenie alternatywnej metody ustalania podstawy opodatkowania oraz obniżenie podstawy opodatkowania:
Na podstawie art. 1 ust. 20 lit. c zmianie uległ art. 24ca ust. 3, gdzie zmieniony został sposób obliczenia podstawy opodatkowania minimalnym podatkiem CIT, podstawą opodatkowania będzie suma kwoty odpowiadającej 1,5% (wcześniej 4%) wartości przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym oraz poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 kosztów finansowania dłużnego w rozumieniu art. 15c ust. 12 w takiej części, w jakiej koszty te przewyższają kwotę obliczoną według następującego wzoru uregulowanego w tymże przepisie.
(Uproszczony sposób opodatkowania) Jednocześnie podatnik może wybrać uproszczony sposób ustalania podstawy opodatkowania stanowiącej kwotę odpowiadającą 3% wartości osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych, przy czym o wyborze takiego sposobu ustalania podstawy opodatkowania podatnik informuje w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym dokonał takiego wyboru. (dodany art. 24ca ust. 3a).
Zmiana metodologii wyliczania wskaźnika rentowności
Między innymi zostały wyłączone z kosztów uzyskania przychodów przy obliczaniu wskaźnika rentowności - opłaty z tytułu umowy leasingu środków trwałych, wartości należności handlowych zbywanych na rzecz podmiotów z branży faktoringowej, wyłączenie wartości podatku akcyzowego. (art. 1 ust. 2 – dodanie art. 24ca ust. 2 pkt 3-8) . Dodanie dodatkowych wyłączeń ze wskaźnika rentowności kosztów uzyskania przychodów stanowi przychylenie się do uwag przedstawionych w konsultacjach społecznych.
Podwyższenie wskaźnika rentowności do wysokości 2% (wcześniej 1%)
Na podstawie art. 1 pkt 20 ustawy zmieniony został art. 24ca ust. 1 pkt 2, zgodnie z którym minimalny podatek ma zastosowanie do podatników i PGK, które w roku podatkowym osiągnęły udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 2%
Powiększenie liczby podmiotów zwolnionych z opodatkowania podatkiem minimalnym CIT
Na podstawie art. 1 ust. 14 ustawy (art. 24ca ust. 14 pkt 4, 5 lit. c i d, 7-13)
Zwolnione dodatkowo zostały między innymi podmioty których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne i jeżeli podatnik nie posiada: a) bezpośrednio lub pośrednio, więcej niż 5%: – udziałów (akcji) w kapitale innej spółki lub – ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną, b) innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym;”
Dodatkowo zwolnione zostały podmioty, których większość uzyskanych przez nie przychodów innych niż z zysków kapitałowych zostało osiągniętych w związku z: „c) wykonywaniem działalności leczniczej, o której mowa w art. 3 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2022 r. poz. 633, 655, 974 i 1079), d) transakcjami, o których mowa w ust. 2 pkt 2;”, 7) będących małymi podatnikami; 8) będących spółkami prowadzącymi gospodarkę komunalną, o których mowa w rozdziale 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce
komunalnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 679); 9) którzy osiągnęli udział, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, w jednym z trzech lat podatkowych bezpośrednio poprzedzających rok podatkowy, za który należny jest minimalny podatek dochodowy, w wysokości co najmniej 2%; 10) postawionych w stan upadłości, likwidacji lub objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym; 11) będących stroną umowy o współdziałanie, o której mowa w art. 20s § 1 Ordynacji podatkowej; 12) będących instytucją finansową w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, której podstawowym przedmiotem działalności jest świadczenie usług finansowych polegających na odpłatnym nabywaniu od wierzyciela wierzytelności powstałych w wyniku zawarcia umowy sprzedaży towarów lub świadczenia usług pomiędzy tym wierzycielem a dłużnikiem; 13) będących przedsiębiorstwami górniczymi otrzymującymi pomoc publiczną na podstawie ustawy z dnia 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (Dz. U. z 2022 r. poz. 1309).”, - większość zwolnień zostało wprowadzonych w związku z przedstawionymi postulatami w konsultacjach społecznych.
Zawieszenie podatku minimalnego – obowiązek podatkowy z tytułu minimalnego CIT obowiązuje od 2024 r.
Zgodnie z art. 1 pkt 34 ustawy został do ustawy CIT dodany art. 38hb, zgodnie z którym zwalnia się podatników obowiązanych do zapłaty minimalnego podatku dochodowego z obowiązków w art. 24ca za okres od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2023 r.
