Przez jakiś czas analiza porównawcza była elementem dokumentacji podatkowej cen transferowych bardzo niedocenianym. Dość wspomnieć, iż do 2013 r. polskie przepisy nie zawierały nawet regulacji w kwestii metodyki jej sporządzenia.
Jeżeli zawierają Państwo transakcje z podmiotami powiązanymi, Russell Bedford Poland Sp. z o.o. jest w stanie pomóc Państwu w realizacji powyższych obowiązków. Zapraszamy do kontaktu.
Zmieniło to dopiero Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 czerwca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu i trybu określania dochodów osób prawnych w drodze oszacowania oraz sposobu i trybu eliminowania podwójnego opodatkowania osób prawnych w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych[1] (dalej zwane: Rozporządzeniem zmieniającym rozporządzenie z 2009 r.)[2]. Definicja analizy brzmi w powyższym akcie prawnym następująco:
Określenie dochodu podmiotu powiązanego w drodze oszacowania poprzedza przeprowadzenie przez organy podatkowe i organy kontroli skarbowej analizy warunków ustalonych pomiędzy podmiotami powiązanymi oraz badanie zgodności tych warunków z warunkami, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, lub warunkami, które ustaliłby dany podmiot z podmiotem niezależnym w porównywalnych okolicznościach sprawy, zwanej dalej „analizą porównywalności”[3]
Dodatkowo, zgodnie z przepisami obowiązującymi do 2016 r. włącznie, analiza porównawcza (lub „analiza porównywalności”) nie była wymaganym elementem dokumentacji podatkowej cen transferowych.
Sytuacja uległa zmianie w 2017 roku, kiedy to zostały wprowadzone zmiany w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1992 r., nr 21, poz. 86, dalej zwana: Ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych). Od tamtej pory analiza jest wymieniana jako jeden z elementów dokumentacji podatkowej (i chociaż tym razem obowiązkowy, to jedynie pod warunkiem spełnienia określonych warunków). Zgodnie z art. 9a ust. 2b pkt 2 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych[4]:
Dokumentacja podatkowa obejmuje: (…) w przypadku podatników: a) których przychody lub koszty, w rozumieniu przepisów o rachunkowości, ustalone na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych, przekroczyły w roku poprzedzającym rok podatkowy równowartość 10 000 000 euro albo b) posiadających udziały w spółce niebędącej osobą prawną, której przychody lub koszty, w rozumieniu obowiązujących tę spółkę przepisów o rachunkowości, ustalone na podstawie ksiąg rachunkowych przekroczyły w poprzednim roku obrotowym w rozumieniu tych przepisów równowartość 10 000 000 euro – poza opisem, o którym mowa w pkt 1[5], także opis analizy danych podmiotów niezależnych lub danych ustalonych z podmiotem niezależnym, uznanych za porównywalne do warunków ustalonych w transakcjach lub innych zdarzeniach, o których mowa w ust. 1, zwanej dalej „analizą danych porównawczych”, wykorzystanych do kalkulacji rozliczeń, o której mowa pkt 1 lit. e[6], wraz z podaniem źródła tych danych.
Jeśli podatnik spełniał podane wyżej warunki, był zobowiązany do załączenia do dokumentacji podatkowej cen transferowych analizy danych porównawczych. Upraszczając powyższą definicję, analiza jest opisem danych dotyczących warunków transakcji zawartych z podmiotem niezależnym lub zawartych pomiędzy podmiotami niezależnymi, porównywalnych do warunków transakcji ustalonych pomiędzy podatnikiem a podmiotem z nim powiązanym. Natomiast przedstawiając kwestię jeszcze krócej: powyższa analiza ma za zadanie udowodnienie, iż cena ustalona pomiędzy podmiotami powiązanymi została ustalona na poziomie rynkowym.
Zgodnie z obowiązującymi od stycznia 2019 r. przepisami, analiza porównawcza również jest integralną częścią dokumentacji podatkowych cen transferowych. Jednak tym razem sporządzenie jej nie wymaga spełnienia dodatkowych warunków. Zgodnie z art. 11q ust. 1 pkt 3 lit. a)[7]:
Lokalna dokumentacja cen transferowych zawiera następujące elementy: (…) 3) analizę cen transferowych, w tym: a) analizę danych podmiotów niepowiązanych lub transakcji zawieranych z podmiotami niepowiązanymi lub pomiędzy podmiotami niepowiązanymi uznanych za porównywalne do warunków ustalonych w transakcjach kontrolowanych, zwaną dalej „analizą porównawczą” (…).
Patrząc na powyższe definicje zawarte w przepisach na przestrzeni lat oraz porównując je, można dojść do wniosku, że nie ulegały one drastycznym zmianom co do celu samej analizy. Jedynie podejście do obowiązku jej sporządzenia pozwalało dostrzec, iż ustawodawca coraz wyraźniej dostrzegał istotność jej celu. Jest nim ustalenie, czy cena w transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi została ustalona na poziomie rynkowym, tj. takim, który ustaliłyby pomiędzy sobą podmioty niezależne.
W powyższym podejściu również zaszła zmiana, dość świeża, ponieważ wprowadzona na początku 2022 r. Wynika ona z dodanego do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych art. 11q ust. 3a. Pozwala ona na zwolnienie z obowiązku sporządzania analizy porównawczej w niektórych przypadkach. Te przypadki to:
1) jeżeli transakcje pomiędzy podmiotami powiązanymi zawierane są przez podmioty powiązane będące mikroprzedsiębiorcą lub małym przedsiębiorcą w rozumieniu odpowiednio art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców,
2) jeżeli transakcje nie są zawierane pomiędzy podmiotami powiązanymi, ale obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej wynika z art. 11o ust. 1 i 1a, tzn. dotyczy transakcji z podmiotem z tzw. raju podatkowego albo jeżeli właściciel kontrahenta jest rezydentem raju podatkowego[8].
Powyższe rozwiązanie, co należy podkreślić, nie ma na celu umniejszenia istotności elementu dokumentacji podatkowej cen transferowych, jakim jest analiza porównawcza. Jest ono wprowadzone po to, aby ułatwić obowiązek dokumentacyjny mikroprzedsiębiorcom oraz małym przedsiębiorcom.
Russell Bedford Poland Sp. z o.o. od wielu lat doradza klientom w kwestii cen transferowych. Świadczy także usługi
- badania obowiązku dokumentacyjnego,
- sporządzania dokumentacji podatkowych,
- sporządzania analiz porównawczych, które mogą służyć jako załącznik do właściwej dokumentacji.
Jeżeli zawierają Państwo transakcje z podmiotami powiązanymi, Russell Bedford Poland Sp. z o.o. jest w stanie pomóc Państwu w realizacji powyższych obowiązków. Zapraszamy do kontaktu.
Autor: Michał Zdanowski. Project manager.
Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, Absolwent Podyplomowego Studium Podatków i Prawa Podatkowego Uniwersytetu Warszawskiego, Absolwent Podyplomowych Studiów Rachunkowość i Finanse Przedsiębiorstwa Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Od września 2013 r. związany jest z kancelarią Russell Bedford Poland. Specjalizuje się w tematyce cen transferowych. Wraz z doświadczonym zespołem wspiera wiodące firmy w wypełnianiu obowiązków podatkowych w zakresie cen transferowych.
[1] Dz. U. z 2013 r., poz. 768.
[2] Przywoływane oraz cytowane w poniższym artykule przepisy dotyczące cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych mają swoje analogiczne odpowiedniki w ustawach oraz rozporządzeniach wykonawczych za zakresu cen transferowych dla podatku dochodowego od osób fizycznych. Ze względu na częste ich identyczne lub niemal identyczne brzmienie, postanowiono je w poniższym artykule pominąć.
[3] Par. 6 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 września 2009 r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodów osób prawnych w drodze oszacowania oraz sposobu i trybu eliminowania podwójnego opodatkowania osób prawnych w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1186).
[4] W brzmieniu z lat 2017 – 2018.
[5] Mowa o opisie transakcji lub innych zdarzeń z podmiotami powiązanymi, które zostały zdefiniowane w art. 9a ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (w brzmieniu z lat 2017 – 2018).
[6] Mowa o metodzie i sposobie kalkulacji dochodu (straty) podatnika wraz z uzasadnieniem ich wyboru, w tym algorytmu kalkulacji rozliczeń dotyczących tych transakcji lub innych zdarzeń (art. 9a ust. 2b pkt 1 lit. e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu z lat 2017 - 2018).
[7] W brzmieniu z 2019 r.
[8] Należy zaznaczyć, iż los art. 11o ust. 1a na etapie powstawanie niniejszego artykułu jest niepewny (tj. może zostać wykreślony z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).
