JPK_VAT, split payment i w końcu RODO – to główne zmiany, z jakimi mierzą się obecnie firmy. W założeniu dwie pierwsze mają uporządkować system podatkowy, a trzecia – system ochrony danych osobowych. Na dzień dzisiejszy to spore problemy dla małych i średnich firm, które muszą włożyć dużo zaangażowania w dopilnowanie obowiązków, często nieprecyzyjnie opisanych przez ustawodawcę. Blokady tempa rozwoju przedsiębiorczości można by wymieniać: poza często niedopracowanymi zmianami w prawie, to także ogromne utrudnienia na rynku pracy i obciążenia podatkowe oraz ubezpieczeniowe przy zatrudnianiu, których mała lub średnia firma nie jest w stanie udźwignąć. Barierę stanowią też kontakty na linii przedsiębiorca-urzędy. Skomplikowane i niejasne procedury administracyjne niejednokrotnie zależą od wewnętrznych ustaleń danego urzędu. Brak centralnego przepływu informacji służy dezinformacji i naginaniu przepisów. Niektóre zmiany w prawie mają na celu zniesienie tych barier. Warto się im przyjrzeć i stosować dostępne ułatwienia w kontaktach z aparatem służb kontrolnych czy z administracją.
Skomplikowane i niejasne procedury administracyjne niejednokrotnie zależą od wewnętrznych ustaleń danego urzędu. Brak centralnego przepływu informacji służy dezinformacji i naginaniu przepisów. Niektóre zmiany w prawie mają na celu zniesienie tych barier. Warto się im przyjrzeć i stosować dostępne ułatwienia w kontaktach z aparatem służb kontrolnych czy z administracją.
Remedium – konstytucja biznesu
Niedawno weszła w życie długo oczekiwana tzw. konstytucja biznesu, która zastąpiła obowiązującą od 2004 r. ustawę o swobodzie działalności gospodarczej. Prawo przedsiębiorców wprowadza m.in. możliwość prowadzenie tzw. działalności nieewidencjonowanej, ulgę na start oraz możliwość zawieszenia działalności gospodarczej na czas nieokreślony (ale tylko dla przedsiębiorców wpisanych do CEIDG). Nie bez znaczenia jest to, że przedsiębiorcy na mocy tejże ustawy uzyskali swojego przedstawiciela – Rzecznika MŚP. Inną, ciekawą zmianą jest zagwarantowanie, że organy administracji będą przedstawiały objaśnienia prawne prostym językiem, dostosowanym do możliwości poznawczych przeciętnego właściciela firmy. Rzecz zdawałoby się banalna w sposób znaczący może podnieść jakość pracy MŚP. Strona rządowa zadbała o realizację tego zapisu, zapraszając na konsultacje wiodących językoznawców, którzy uprościli obowiązujący dotąd język urzędowy. Bardzo ważnym założeniem nowego prawa jest właśnie zmiana relacji przedsiębiorca – administracja w kierunku bardziej przyjaznej i partnerskiej. Ma to zagwarantować także wprowadzenie zasady domniemania uczciwości przedsiębiorcy, zasady przyjaznej interpretacji przepisów, jak również kluczowej zasady „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone”. Rodzi się pytanie jak zasada będzie funkcjonować w praktyce, np. w zakresie optymalizacji podatkowej? Swobodę gospodarczą póki co mamy zagwarantowaną na papierze, ale to wyroki i orzecznictwo w ciągu najbliższych miesięcy pokażą czy istnieje ona faktycznie.
Pakiet ułatwień
Ale nie tylko prawo przedsiębiorców ma ułatwiać życie właścicielom. Kolejne zmiany przedstawia Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, które systematycznie realizuje projekt 100 zmian dla biznesu. Zmiany te to m.in.: podwyższenie progów przechodzenia na księgi rachunkowe, zwiększenie limitu uprawniającego do rozliczania się na zasadzie ryczałtu, wprowadzenie ułatwień w inwestycjach budowlanych, czy też większa ochrona przed zmianami interpretacji prawa. Ważniejsze, już zrealizowane, to np. podniesienie progu dla „pełnej" księgowości i ryczałtu. Wspomniane bariery pojawiające się w kontaktach z urzędami ma znieść zwiększenie ochrony przed zmianami w interpretacji przepisów – rzecz niezmiernie potrzebna wobec szaleńczego tempa wprowadzanych zmian. Jednym z instrumentów ochronnych jest tu wprowadzona już klauzula pewności prawa, która zapewnia, że przedsiębiorca, który zastosował się do utrwalonej praktyki nie będzie ponosił negatywnych konsekwencji. Ma to zabezpieczyć przed skutkami wstecznej zmiany praktyki interpretacyjnej organów, w tym – organów podatkowych. Warto mieć to na uwadze wobec wzmożonych kontroli podatkowych. Pakiet ma też zmniejszyć uciążliwość kontroli – i tak: kontrola skarbowa nie może podważać ustaleń wcześniejszej kontroli. Urząd nie może kilkukrotnie kontrolować firmy w tej samej sprawie. Jeśli kontrola w firmie będzie się przeciągać, można złożyć skargę do sądu na postanowienie organu kontroli przedłużające czas trwania kontroli. Jeśli przedsiębiorca chce uniknąć długotrwałego ciągu kontroli różnych urzędów, za jego zgodą możliwe będą wspólne kontrole różnych organów – jeśli dotyczą tej samej sprawy.
Ponadto, po fazach konsultacji, znalazł się na etapie opiniowania projekt nowelizacji Projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw, stanowiący także część „100 zmian dla firm – Pakiet ułatwień dla przedsiębiorców”. Jak słusznie zauważono ramy organizacyjne dla firm bazują jeszcze na Kodeksie handlowym z 1934 r., w związku z czym mogą być zbyt sztywne i nie zawsze dopasowane do rynkowych potrzeb. Zmienić ma to wprowadzenie nowej formy prawnej dla spółek, tzw. Prostej Spółki Akcyjnej (PSA). Spółka z o.o. musi borykać się z różnymi barierami, jak np. m.in. brakiem możliwości utworzenia udziałów niemych, wymogiem formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi dla zbycia udziałów oraz z faktem, że minimalna wartość nominalna udziału wynosi 50 zł. Utworzenie i prowadzenie spółki akcyjnej jest natomiast stosunkowo drogie i skomplikowane. Obydwie, dostępne obecnie formy spółek, mają trudności w rozpoczynaniu działalności gospodarczej, w pozyskiwaniu kapitału czy w likwidacji spółek w razie niepowodzenia przedsięwzięcia. Na rzecz rozwoju przedsiębiorczości zaproponowane zostało wprowadzenie wspomnianej PSA, która będzie mogła zostać zawiązana z kapitałem zakładowym już od 1 zł, będzie miała możliwość elastycznego kształtowania struktury majątkowej spółki (w tym emisji akcji bez wartości nominalnej) i będzie mogła zostać możliwie szybko i w sposób nieskomplikowany zlikwidowana lub przekształcona w inną spółkę kapitałową.
Źródło: Gazeta Finansowa, nr 20/21
Autor:
Andrzej Dmowski
Partner Zarządzający Russell Bedford, Doktor Nauk Prawnych, Adwokat, Doradca Podatkowy, Doradca Restrukturyzacyjny, Certified Public Accountant – Biegły Rewident w Irlandii, Certified Fraud Examiner - Biegły ds. Wykrywania Przestępstw i Nadużyć Gospodarczych, Certified Internal Controls Auditor - Międzynarodowy Audytor Wewnętrzny. Absolwent University of Cambridge - British Centre for English and European Legal Studies - Faculty of Law and Administration, absolwent i stypendysta Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizuje się w rozliczeniach transakcji między podmiotami powiązanymi - transfer pricing, aspektach prawno-podatkowych M&A oraz zagadnieniach dotyczących pochodnych instrumentów finansowych.
