Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dnia 25 września br. podjął uchwałę w sprawie o sygnaturze akt III UZP 6/19, w której jednoznacznie wskazuje jak poczytywać studia podyplomowe w rozumieniu art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2018 roku, poz. 1270 ze zm.).
Sprawa, do której odniósł się Sąd Najwyższy, dotyczy odwołania kobiety od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w przedmiocie prawa do renty rodzinnej. Wątpliwości w tym zakresie powstały w chwili, gdy organ rentowy odmówił kobiecie przedłużenia prawa do renty rodzinnej po zmarłym ojcu za okres, który przypadał po upływie miesiąca kalendarzowego w którym to kobieta ukończyła ustawowe 25 lat.
Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dnia 25 września br. podjął uchwałę w sprawie o sygnaturze akt III UZP 6/19, w której jednoznacznie wskazuje jak poczytywać studia podyplomowe w rozumieniu art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2018 roku, poz. 1270 ze zm.)
Sąd okręgowy, który rozpatrywał sprawę z odwołania kobiety, zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i tym samym przyznał kobiecie prawo do renty rodzinnej za dalszy okres.
Podstawą takiego rozstrzygnięcia był następujący stan faktyczny, zgodnie z którym kobieta od dnia 23 maja 2008 roku pobierała rentę rodzinną po zmarłym ojcu. W konsekwencji zobligowana była do przedkładania organowi rentowemu corocznie zaświadczeń potwierdzających kontynuowanie przez nią nauki w szkołach wyższych.
Zgodnie z art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z uwagi na kontynuowanie nauki, renta rodzinna należy się do ukończenia 25 roku życia, z tym wyjątkiem, że gdyby dziecko osiągnęło wiek 25 lat będąc na ostatnim roku studiów, to w takim wypadku termin pobierania renty rodzinnej ulega przedłużeniu do zakończenia przez nie roku akademickiego.
W przedmiotowym stanie faktycznym kobieta jeszcze przed osiągnięciem 25 roku życia ukończyła studia licencjackie, następnie rozpoczęła studia podyplomowe, które planowo miały się zakończyć w pierwszej połowie 2017 roku. W trakcie odbywania studiów podyplomowych kobieta osiągnęła wiek 25 lat. Odmiennie niż Zakład Ubezpieczeń Społecznych sąd okręgowy uznał, że „(…) pobieranie nauki na studiach podyplomowych nie stanowi prawnej przeszkody w skutecznym ubieganiu się przez osobę zainteresowaną o przedłużenie prawa do renty rodzinnej po osiągnięciu 25 roku życia. Jeśli więc słuchacz studiów podyplomowych ukończy 25 rok życia będąc na ostatnim roku studiów podyplomowych, to ma prawo nadal pobierać rentę rodzinną do czasu zakończenia nauki na tych studiach, lecz nie później niż do zakończenia roku studiów”.
Od wyroku Sądu Okręgowego apelację wniósł Zakład Ubezpieczeń Społecznych, stojąc wciąż na stanowisku o braku zasadności wypłacania ubezpieczonej renty rodzinnej za dalszy okres po ukończeniu 25 roku życia. Sąd apelacyjny, zgłębiając przedmiotowe zagadnienie, przyjął analogiczne stanowisko jak sąd okręgowy.
Z wyrokiem sądu apelacyjnego nie zgodził się organ rentowy, który wniósł skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. Sąd Najwyższy rozpatrujący przedmiotową skargę kasacyjną powziął szereg wątpliwości dotyczących wykładni przepisów określających zasady nabywania czy przedłużania prawa do renty rodzinnej. Szczególne wątpliwości Sądu Najwyższego dotyczyły rozumienia pojęcia „ostatni rok studiów”. Z tego względu Sąd Najwyższy odroczył wydanie orzeczenia i przekazał powiększonemu składowi tego Sądu do rozstrzygnięcia zagadnienie jurydyczne o następującej treści:
"Czy osobie, która osiągnęła 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów podyplomowych, przedłuża się prawo do renty rodzinnej do zakończenia tego roku studiów (art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych; jednolity tekst: Dz. U. z 2019 r., poz. 1270 ze zm.)?".
Sąd Najwyższy w składzie powiększonym siedmioosobowym na tak zadane pytanie odpowiedział twierdząco, wskazując jednocześnie, że przepisy prawa ubezpieczeń społecznych w sposób odpowiadający organom rentowym definiują pojęcie „studiów”.
Zdaniem Sądu Najwyższego oznacza to, że forma kształcenia szkolnego określana jako „studia podyplomowe”, która w rozumieniu przepisów określających ustrój szkolnictwa wyższego nie jest uznawana za „studia”, uprawnia dziecko do pobierania renty rodzinnej wedle takich samych zasad, jak odbywanie „zwykłych” studiów, tym samym Sąd Najwyższy potwierdził jednoznacznie, że osobie, która osiągnęła 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów podyplomowych, przedłuża się prawo do renty rodzinnej do zakończenia tego roku studiów.
Autor: Nikol Małaszewska-Dąbrowska
Manager w Departamencie Prawnym. Od 2011 roku zajmuje się doradztwem dla wiodących firm z różnych sektorów gospodarki. Wieloletni praktyk, posiada bogate doświadczenie w prowadzeniu kompleksowych projektów z zakresu prawa krajowego i międzynarodowego. Uczestniczy w przeglądach prawnych i podatkowych prowadzonych pod kątem identyfikacji ryzyka. Jest także autorem licznych artykułów o tematyce podatkowej, publikowanych w prasie branżowej.
