Weszły w życie szczególnie potrzebne zmiany w przedmiocie upadłości konsumenckiej

W dniu 24 marca 2020 roku obowiązywać zaczęła nowelizacja prawa upadłościowego, wprowadzona przez ustawę z dnia 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe, podpisaną przez Prezydenta w dniu  6 września 2019 roku.

Szybsze postępowanie upadłościowe

W wyniku nowelizacji postępowanie upadłościowe powinno ulec skróceniu. Osoba ogłaszająca upadłość będzie mogła znacznie szybciej doprowadzić do oddłużenia czy też rozpocząć realizację ustalonego planu spłaty wierzycieli, ponieważ na wstępnym etapie nie będą badane przyczyny upadłości. W ramach nowelizacji uchylony został w całości art. 4914 ustawy – Prawo upadłościowe, który dotyczył negatywnych przesłanek do ogłoszenia upadłości. Aktualnie zatem nie będzie podstawy do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Aspekt badania zawinienia dłużnika w powstaniu stanu niewypłacalności uległ przesunięciu na etap ustalania planu spłat. Przyczyna niewypłacalności zostanie zbadana dopiero po ogłoszeniu upadłości. Wówczas podejmowana będzie decyzja, czy możliwa jest odmowa oddłużenia, przy czym możliwość tę ograniczono do sytuacji celowego działania nakierowanego na trwonienie majątku, a więc zachowania wynikającego ze złej woli dłużnika i prowadzącego do oczywistego pokrzywdzenia wierzycieli (np. zaciągnięcie kredytu ze świadomością braku możliwości jego spłaty i jego wydatkowanie na luksusowe dobra).

Kolejna zmiana wprowadzona przez nowelizację dotyczy zgłoszenia wierzytelności, które odbywać się będzie bezpośrednio do syndyka, a nie do sędziego–komisarza, jak miało to miejsce dotychczas. Przyczyni się to do przyspieszenia postępowania upadłościowego, gdyż syndyk nie będzie musiał czekać na listę wierzytelności.

Upadli dłużnicy zostali zabezpieczeni przed nagłą utratą dachu nad głową. Zmiany te mogą okazać się istotne dla wielu Polaków, którzy obecnie utracili swoje źródło zarobkowania, a co za tym idzie – zdolność regulowania swoich zobowiązań

Upadłość konsumencka także dla prowadzących działalność

Dotychczas tzw. upadłość konsumencką w Polsce mogły ogłosić wyłącznie osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Wraz z wejściem w życie nowych przepisów również osoby zadłużone prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą będą miały taką możliwość.

Dodatkowe zabezpieczenie potrzeb mieszkaniowych

Jedną z istotniejszych zmian z punktu widzenia upadłych jest zabezpieczenie ich potrzeb mieszkaniowych. Zgodnie z wprowadzonym art. 342a ust 1 ustawy – Prawo upadłościowe, jeżeli upadły jest osobą fizyczną i w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły, a konieczne jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy. Kwota, o której mowa powyżej, określana jest na wniosek upadłego przez sędziego-komisarza, który bierze pod uwagę potrzeby mieszkaniowe upadłego, w tym liczbę osób pozostających na jego utrzymaniu, zdolności zarobkowe upadłego, sumę uzyskaną ze sprzedaży lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego oraz opinię syndyka. Na postanowienie sędziego-komisarza w tym przedmiocie przysługuje zażalenie.

Ułatwienia w zawarciu porozumienia z dłużnikami

Co więcej, zgodnie z wprowadzonym art. 49125 ustawy – Prawo upadłościowe, dłużnik będący osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, który stał się niewypłacalny, uzyskał możliwość wystąpienia do sądu upadłościowego o otwarcie postępowania o zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli. Zgodnie z powołanym przepisem sąd będzie uwzględniał wniosek dłużnika o otwarcie postępowania o zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli albo będzie mógł skierować go do tego postępowania, jeżeli możliwości zarobkowe dłużnika oraz jego sytuacja zawodowa będą wskazywać na zdolność do pokrycia kosztów postępowania o zawarcie układu oraz możliwość zawarcia i wykonania układu z wierzycielami. Wprowadzona zmiana umożliwia zatem dłużnikom zachowanie wybranych składników jego majątku.

Lepsze zabezpieczenie dłużnika

Ponadto, do art. 63 ustawy – Prawo upadłościowe dodane zostały ust. 1a–1d, na podstawie których w przypadku ogłoszenia upadłości osoby fizycznej, na której utrzymaniu nie pozostają inne osoby, do masy upadłości nie wchodzi część dochodu upadłego, która łącznie z dochodami wyłączonymi z masy upadłości na podstawie ust. 1 odpowiada kwocie stanowiącej 150% kwoty określonej w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. W przypadku zaś ogłoszenia upadłości osoby fizycznej, na której utrzymaniu pozostają inne osoby, do masy upadłości nie wchodzi także część dochodu upadłego, która łącznie z dochodami wyłączonymi z masy upadłości na podstawie ust. 1 odpowiada iloczynowi liczby osób pozostających na utrzymaniu upadłego oraz upadłego i 150% kwoty określonej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Sędzia-komisarz na wniosek upadłego lub syndyka może w inny sposób określić część dochodu upadłego, która nie wchodzi do masy upadłości zgodnie z ust. 1a lub 1b, biorąc pod uwagę szczególne potrzeby upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, w tym ich stan zdrowia, potrzeby mieszkaniowe oraz możliwości ich zaspokojenia.

Zgodnie z wprowadzonymi zmianami syndyk będzie ponadto uprawniony do samodzielnego wyboru sposobu likwidacji masy upadłości, bez konieczności uzyskiwania zgody sędziego-komisarza na dokonanie sprzedaży. Zmiana ta przyczyni się zatem do skrócenia postępowania upadłościowego i uczyni je bardziej efektywnym.

Podsumowując, wprowadzone zmiany przyczynią się do uproszczenia oraz przyspieszenia postępowania upadłościowego, co stanowi niewątpliwą zaletę dla dłużników. Upadli dłużnicy zostali również zabezpieczeni przed nagłą utratą dachu nad głową. Zmiany te mogą okazać się istotne dla wielu Polaków, którzy obecnie utracili swoje źródło zarobkowania, a co za tym idzie – zdolność regulowania swoich zobowiązań.