Finansowanie społecznościowe (ang. crowdfunding) jest formą finansowania projektów przez społeczność, która jest lub zostanie wokół tych projektów zorganizowana. Działania takie rozwijane są na szeroką skalę dzięki upowszechnieniu się Internetu. Przedsięwzięcie finansowane jest zazwyczaj poprzez dużą liczbę jednorazowych wpłat. Dokonują je osoby zainteresowane projektem. To niezwykle skuteczna metoda pozwalająca małym i średnim przedsiębiorcom w relatywnie szybki i łatwy sposób zdobyć niezbędny kapitał. Stanowi też alternatywę dla zaciągania kredytów bankowych czy oferowania akcji spółki w tradycyjnej ofercie publicznej.
5 rodzajów crowdfundingu
- Crowdfunding dotacyjny (charytatywny)
Społeczność finansująca projekt nie otrzymuje żadnego świadczenia wzajemnego. W taki sposób są najczęściej realizowane projekty charytatywne czy naukowe.
- Crowdfunding oparty na nagrodach
Najpopularniejszy rodzaj finansowania stosowany w Polsce. Wpłacający jeszcze przed uiszczeniem środków informowany jest, jaka forma gratyfikacji będzie mu przysługiwała. Zazwyczaj obiektywna wartość nagrody jest dużo niższa niż zainwestowanych środków.
- Crowdfunding oparty na przedsprzedaży
Finansujący wpłacają środki na realizację konkretnego produktu lub usługi, które po wykonaniu są im dostarczane przez beneficjenta. Kampanie realizowane w tym modelu są związane z progiem zebranej kwoty minimalnej, którego przekroczenie jest konieczne do wypłaty środków i rozpoczęcia realizacji projektu.
- Crowdfunding dłużny (pożyczki społecznościowe)
Beneficjent jest zobowiązany zwrócić wpłacającemu wszystkie uiszczone przez niego środki wraz z ustaloną wcześniej kwotą odsetek.
- Crowdfunding inwestycyjny (udziałowy)
Wpłacający otrzymuje udziały w przedsiębiorstwie w zamian za pomoc finansową. Inwestor ma częściową kontrolę nad spółką beneficjenta. Poprzez późniejsze zbycie swoich udziałów lub otrzymanie od spółki dywidendy może liczyć na zysk.
Crowdfunding inwestycyjny wymaga uregulowania
Ten ostatni z wymienionych rodzajów finansowania społecznościowego staje się coraz popularniejszą formą pozyskiwania kapitału przez małe spółki i start-upy. W Polsce platformy crowdfundingu udziałowego funkcjonują w dwóch reżimach prawnych. Niektóre prowadzone są przez dom maklerski i podlegają nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego. Są ściśle regulowane i nadzorowane w celu zapewnienia bezpieczeństwa inwestorom. Zdecydowana większość platform działa jednak w sferze niemal całkowicie nieregulowanej. To znacząco zwiększa ryzyko dla przeciętnych inwestorów.
Unia Europejska dąży do uregulowania prawnego crowdfundingu inwestycyjnego
Unia Europejska zamierza uregulować i ujednolicić zasady funkcjonowania tego typu platform w całej Europie. Parlament Europejski i Komisja Europejska wypracowały w grudniu 2021 r. porozumienie w tej sprawie. Najważniejszą zmianą byłaby możliwość promowania emisji w 27 krajach UE. Dla Polski oznaczałoby to, że zgoda na działalność platform crowdfundingowych wydana przez KNF miałaby charakter wystandaryzowany w całej Europie. Na poziomie UE pieczę sprawować będzie ESMA (Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych).
Autor: Marta Wójcicka
