Art. 6 ust. 3 ustawy Prawo restrukturyzacyjne definiuje zagrożenie niewypłacalnością: „Przez dłużnika zagrożonego niewypłacalnością należy rozumieć dłużnika, którego sytuacja ekonomiczna wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny”.
Zagrożenie niewypłacalnością – definicja
Zagrożenie to taki stan, w którym przewidujemy możliwość wystąpienia niewypłacalności, ale ta niewypłacalność jeszcze nie występuje. Wystarczy tu niewielki stopień prawdopodobieństwa, na co wskazuje zwrot "może stać się". O zagrożeniu niewypłacalnością można mówić w sytuacji, gdy planowane jest pokrycie przyszłych pewnych wydatków z przychodów, które finalnie nie występują. Z tego względu niezwykle istotna jest analiza sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa, która jest odzwierciedleniem zjawisk zachodzących w obrębie przedsiębiorstwa, jak i w jego otoczeniu, które mogą wpłynąć na jego funkcjonowanie. Zagrożenie niewypłacalnością możliwe jest więc do ustalenia pod warunkiem precyzyjnego planowania wydatków i przychodów.
Nie do końca precyzyjna interpretacja pojęcia zagrożenia niewypłacalnością, może powodować wszczynanie postępowań restrukturyzacyjnych wyłącznie w przypadku niewypłacalności dłużnika. Warto jednak zachować czujność i podejmować działania mające na celu ustalenie sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa na wcześniejszym etapie, aby mieć szansę rozpocząć restrukturyzację we wczesnym etapie kryzysu.
Niewypłacalność jako przesłanka restrukturyzacji
Niewypłacalność z kolei występuje, jeżeli dłużnik już utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Oznacza to utratę zdolności płatniczej, a więc brak środków na rachunkach bankowych i brak gotówki pozwalającej na uregulowanie wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Utrata zdolności regulowania wymagalnych zobowiązań pieniężnych, powinna być rozumiana jako zdolność terminowego regulowania wszystkich zobowiązań pieniężnych. Dłużnik, będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną (m.in. spółki osobowe, stowarzyszenia zwykłe) jest niewypłacalny, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres powyżej 24 miesięcy. Chodzi o stan, który trwa nieprzerwanie. Nawet chwilowa zdolność regulowania zobowiązań powoduje, że dłużnik przestaje być niewypłacalny i powoduje ponowne naliczanie tego okresu. Aczkolwiek powtarzalność tych stanów może być istotnym argumentem za stwierdzeniem, że istnieje zagrożenie niewypłacalnością (zob. Komentarz Prawo restrukturyzacyjne Zimmerman 2022, wyd. 7).
Analiza niewypłacalności powinna być przeprowadzona w oparciu o bilans, będący elementem sprawozdania finansowego. Domniemywa się, że zobowiązania przekraczają wartość majątku dłużnika, gdy jego zobowiązania przekraczają wartość jego aktywów.
W przypadku wystąpienia niewypłacalności dłużnika lub zagrożenia niewypłacalnością, dłużnik jest uprawniony do złożenia wniosku restrukturyzacyjnego, wszczynającego postępowanie restrukturyzacyjne, którego celem jest:
- opanowanie i zlikwidowanie bezpośrednich objawów kryzysu,
- odbudowanie wsparcia grup interesu,
- uzdrowienie przedsiębiorstwa,
- rozwiązanie kwestii przyszłych źródeł finansowania,
a w konsekwencji uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika.
Autor: Milena Hęglewicz, radca prawny Russell Bedford Poland
