Zmiany w prawie restrukturyzacyjnym 2023 – zmodyfikowana wersja projektu

Nowy termin wejścia w życie ustawy

Pierwotnie autorzy projektu zakładali długie, bo 18-miesięczne vacatio legis. Zgodnie z nowo przedstawioną wersją projektu wynika, że przepisy wejdą w życie 1 marca 2024 r. oraz, że niektóre regulacje zaczną obowiązywać już po upływie 14 dni od ogłoszenia.

Wyznaczanie nadzorcy/ zarządcy

Ustawodawca planuje zmodyfikować proces powoływania przez sąd nadzorcy sądowego poprzez uwzględnianie dodatkowo specyfiki danej sprawy  obok liczby sprawy, w których doradca restrukturyzacyjny pełni funkcję nadzorcy, zarządcy lub syndyka, jego doświadczenia oraz dodatkowych kwalifikacji. Zmiana ma na celu właściwe rozdysponowanie spraw dla nadzorców którzy zajmują się daną specyfiką. Analogiczna modyfikacja dotyczy powoływania przez sąd zarządcy.

Odpowiedzialność za szkodę i udział mediatora

Nadzorca i zarządca nadal będą ponosili odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez nienależyte wykonywanie obowiązków. Jednakże ustawodawca planuje zmobilizować i wspomóc nadzorców i zarządców do udzielania pomocy dłużnikowi i wierzycielom w prowadzonych negocjacjach w celu zawarcia układu. Nadzorca i zarządca będzie mógł również zaangażować do negocjacji mediatora, po uzyskaniu zgody dłużnika, z którym zawrze umowę w swoim imieniu. Polepszy to możliwości negocjacyjne dłużników z wierzycielami i pozwoli na wynegocjowanie lepszych warunków dla jednej i drugiej strony. Jeśli dłużnik uzna obecność mediatora za zbędną może nie wyrazić na nią zgody. Zabezpieczy to interesy obydwu stron.

Nowe elementy planu restrukturyzacyjnego

Planowane jest rozszerzenie elementów plan restrukturyzacyjnego o nowe stałe elementy:

• zestawienie aktywów i pasywów dłużnika wraz ze wskazaniem wartości aktywów oraz opis sytuacji ekonomicznej dłużnika i położenia jego pracowników;
• informację o wierzycielach, którzy będą objęci układem wraz z wysokością przysługujących im wierzytelności oraz wskazaniem grup do których należą, jeżeli przewidziano taki podział;
• informację o wspólnikach lub akcjonariuszach dłużnika wraz ze wskazaniem przysługujących im udziałów lub akcji;
• imię i nazwisko nadzorcy lub zarządcy.

Obecny obligatoryjny element planu, tj. pełny opis i przegląd planowanych środków restrukturyzacyjnych zostanie doprecyzowany poprzez wskazanie, że powinien zawierać określenie skutków w zakresie zatrudnienia m.in. planowanych zwolnień, zmianę organizacji pracy.

Ponadto w przypadku dłużników , którzy będą ubiegali się o pomoc publiczną plan restrukturyzacyjny, będzie zawierać dodatkowe konieczne elementy, które są częścią planu sporządzanego dla potrzeb wnioskowania o pomoc na restrukturyzację.

Zaproponowano wprowadzenie oficjalnych wzorów planu restrukturyzacyjnego - takie wzory planu restrukturyzacyjnego, dostosowane do potrzeb małych i średnich przedsiębiorców zostaną udostępnione przez Ministra Sprawiedliwości na stronie BIP. Może to być pomocne narzędzie, szczególnie dla tych przedsiębiorców, którzy przygotowują swój plan restrukturyzacyjny samodzielnie.

Nowe zasady podziału wierzycieli na grupy

W aktualnie obowiązujących przepisach wskazana jest możliwość podziału wierzycieli na grupy, przy czym ustawodawca przykładowo wyliczył ich 4 rodzaje. Nowa wersja nie przewiduje takiego wyszczególnienia ale dodano wymóg spełnienia kryteriów dotyczących stosunków prawnych wiążących wierzycieli z dłużnikiem, z których wynikają zobowiązania objęte propozycjami układowymi. Mają być one obiektywne, jednoznaczne i uzasadnione ekonomicznie lub prawnie.

Nowością są również zaproponowane regulacje przewidujące i porządkujące zatwierdzanie podziału wierzycieli na grupy przez sąd. W razie odmowy zatwierdzenia podziału sąd w sentencji postanowienia wskaże na uchybienia oraz propozycje zmian w podziale, których wprowadzenie pozwoli na zatwierdzenie grup wierzycieli. Prawomocnie zatwierdzony podział, a także podział na grupy uwzględniający zaproponowane zmiany będzie wiążący dla sądu, który będzie wydawał postanowienie w tym przedmiocie. Zatwierdzenie przez sąd podziału na grupy pozwoli na właściwą kwalifikację wierzycieli już na wcześniejszym etapie, co da możliwość uniknięcie błędów dotyczących kwalifikacji na etapie późniejszym.  Ogranicza to ryzyko niepowodzenia restrukturyzacji z uwagi na uchybienia w podziale wierzycieli na grupy.

Stwierdzenie przyjęcia układu

Nadzorca układu jako prowadzący zgromadzenie wierzycieli będzie miał obowiązek stwierdzenia w protokole zgromadzenia, że układ został przyjęty wraz z podstawą jego przyjęcia lub wskazania, że nie został przyjęty oraz o treści układu. Sędzia-komisarz nie będzie miał możliwość uchylenia uchwały zgromadzenia wierzycieli o przyjęciu układu. Ponadto organ, który będzie przewodniczył Zgromadzeniu Wierzycieli będzie miał obowiązek obwieścić o przyjęciu lub nie przyjęciu układu. Dłużnik lub wierzyciel w terminie dwóch tygodni od obwieszczenia będzie mógł złożyć do sądu wniosek o stwierdzenie przyjęcia układu i zatwierdzenie układu.

Umorzenie PZU na skutek decyzji dłużnika

Wartą uwagi zmianą jest również planowane wprowadzenie przepisu, który ureguluje kwestie umorzenia z mocy prawa postępowania o zatwierdzenie układu. Po pierwsze dochodzi do tego dniem złożenia przez dłużnika nadzorcy układu oświadczenia o rezygnacji z dalszego prowadzenia postępowania. Takie oświadczenie może być przedstawione aż do momentu złożenia do sądu wniosku o zatwierdzenie układu. Drugim przypadkiem jest niewpłynięcie do sądu wniosku o zatwierdzenie układu w terminie 4 miesięcy od dnia układowego.

W przypadku złożenia do sądu wniosku o zatwierdzenie układu, postępowanie o zatwierdzenie układu kończy się z chwilą prawomocnego zwrotu tego wniosku oraz prawomocnego odrzucenia lub oddalenia tego wniosku albo prawomocnego umorzenia postępowania w przedmiocie rozpoznania tego wniosku albo prawomocnego zatwierdzenia układu albo prawomocnej odmowy zatwierdzenia układu.

Wprowadzenie takich regulacji powinno pomóc w skróceniu postępowania oraz w wyznaczeniu konkretnego momentu jego zakończenia.