Działanie Komisji Nadzwyczajnej do spraw deregulacji
Uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 lipca 2021 r. została powołana Komisja Nadzwyczajna do spraw deregulacji. Zakres jej zadań jest, można powiedzieć, ambitny.
Do celów Komisji należy:
- działanie w sprawach związanych z ograniczeniem biurokracji,
- rozpatrywanie ustaw deregulacyjnych,
- przegląd i analiza przepisów regulujących kwestie społeczne, ekonomiczne i gospodarcze w celu wskazania przepisów niejasnych, niespójnych, nieskutecznych, zbędnych lub nadmiernie regulujących,
- występowanie z inicjatywą ustawodawczą w celu realizacji celu, o którym mowa w punkcie 3,
- rozpatrywanie projektów ustaw dotyczących spraw związanych z ograniczeniem swobód gospodarczych.
Jednym z dotychczasowych efektów działań komisji jest projekt ustawy o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych. Założeniem projektu jest zmiana kilkunastu ustaw, w tym kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o podatku od spadków i darowizn, kodeksu postępowania cywilnego czy też prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zmiany mają dopomóc w rozwiązaniu problemów najczęściej zgłaszanych do komisji, tj. nadmiernej regulacji i związanych z nią sformalizowaniem procedur oraz, jak to zostało przedstawione w uzasadnieniu do Projektu ustawy, swoistą „nadinterpretacją” prawa, polegającą m.in. na wyjątkowo zachowawczym, tj. bezpiecznym, z punktu widzenia urzędników zatrudnionych w urzędach obsługujących organy administracji publicznej, ale w istocie wadliwym jego interpretowaniu.
Ważna zmiana w prawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
Jedną z proponowanych zmian jest zmiana w ustawie Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi[2]. Ma ona dotyczyć art. 54 powyższej ustawy, w którym mowa o pośrednim trybie wniesienia skargi.
Na czym polega pośredni tryb wniesienia skargi? Zgodnie z art. 54 ust. 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi. Analogicznie wnosi się dokument w wersji elektronicznej, tj. do elektronicznej skrzynki podawczej danego organu.
Następnie, zgodnie z przepisami, organ, do którego trafiła skarga, przekazuje ją sądowi wraz z kompletnymi i uporządkowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę, w postaci papierowej lub elektronicznej, w terminie trzydziestu dni od dnia jej otrzymania.
Art. 54 par. 2 ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przewiduje również inną sytuację związaną z pośrednim trybem wniesienia skargi. Skargę wniesioną za pośrednictwem konsula oraz skargę na decyzję wydaną przez ministra właściwego do spraw zagranicznych w zakresie spraw uregulowanych w ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, minister właściwy do spraw zagranicznych przekazuje sądowi wraz z kompletnymi i uporządkowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie sześćdziesięciu dni od dnia jej otrzymania odpowiednio przez ministra właściwego do spraw zagranicznych albo konsula.
Tutaj ma nastąpić proponowana zmiana. Po art. 54 par. 2 ma zostać dodany par. 2a, zgodnie z którym:
W terminie określonym w § 2, przed przekazaniem akt sądowi, organ sporządza uzasadnienie zaskarżonej decyzji, jeżeli odstąpił od jej uzasadnienia z powodu uwzględnienia w całości żądania strony.
Zgodnie z uzasadnieniem do Projektu ustawy, powyższa zmiana ma na celu urealnienie sądowej kontroli decyzji, od której uzasadnienia organ odstąpił z powodu uwzględnienia w całości żądania strony. Zdaniem projektodawców, obecnie sądowa kontrola decyzji może być jedynie iluzoryczna, biorąc pod uwagę, iż sąd może jedynie domyślać się, co tak właściwie kierowało organem podczas wydawania danej decyzji.
Jak wskazano w uzasadnieniu:
Mając na uwadze wprowadzane niniejszą ustawą[3] wyjątki od zasady dwuinstancyjności postępowania, w tym wprowadzenie generalnej zasady, że decyzja wydana w pierwszej instancji, od której uzasadnienia organ odstąpił z powodu uwzględnienia w całości żądania strony, jest ostateczna, wprowadzenie projektowanej zmiany (…) jest konieczne.
Prace nad Projektem ustawy nie zostały jeszcze zakończone. Na ten moment Projekt został odrzucony przez Senat.
[1] Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 259).
[2] Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 259).
[3] Tj. ustawą o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych.
