WSA w Gliwicach potwierdza, że nabycie kryptowaluty można udokumentować bez faktury

Sprawa dotyczyła podatnika, który prowadził działalność gospodarczą polegającą na kupnie i sprzedaży walut wirtualnych za pośrednictwem giełd takich walut. W związku z prowadzoną działalnością podatnik chciał dowiedzieć się czy w ocenie organów interpretacyjnych może zaliczać do kosztów uzyskania przychodu zakup kryptowalut oraz w jaki sposób powinien te transakcje dokumentować dla celów podatkowych.

Spór o sposób rozliczania nabycia kryptowaluty

Podatnik twierdził, że w podatkowej księdze przychodów i rozchodów każdy zakup kryptowaluty za środki płatnicze uznać należy za zakup towarów handlowych, gdyż kupuje je w celu dalszej odsprzedaży. Z tego też względu, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2017 r., poz. 728), należy je ująć w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w dacie ich nabycia na podstawie wyciągu z operacji wygenerowanego przez platformę, za pośrednictwem której nabywane są kryptowaluty, w kolumnie 10.

WSA potwierdził, że do kosztów uzyskania przychodów w działalności gospodarczej polegającej na obrocie kryptowalutami zaliczyć można wszelkie koszty (faktycznie poniesione i prawidłowo udokumentowane) poniesione w celu nabycia kryptowalut

Organ interpretacyjny stwierdził, że wydatki na zakup kryptowalut w ramach prowadzonej działalności gospodarczej podatnik winien ujmować w kosztach uzyskania przychodów w momencie dokonania tego wydatku, tj. „na bieżąco". Zatem podatnik winien rozpoznać koszt uzyskania przychodu w związku z transakcjami handlu krytpowalutami w momencie dokonania transakcji zakupu kryptowalut. Wydatki na zakup kryptowalut, sklasyfikowanych jako towar handlowy, podatnik powinien ewidencjonować w kolumnie 10 podatkowej księgi przychodów i rozchodów, według cen zakupu w dacie zakupu.

Problem pojawił się jednak w możliwości dokumentowania zakupu kryptowaluty za pomocą wygenerowanego zestawienia transakcji. Organ interpretacyjny uznał, że taki dokument nie mieści się katalogu dokumentów stanowiących podstawę do księgowania kosztów uzyskania przychodów na podstawie wspomnianego wcześniej rozporządzenia. Takie stanowisko de facto pozbawiłoby podatnika możliwości zaliczenia zakupu kryptowaluty do kosztów uzyskania przychodów. 

WSA przypomina zasady hierarchii źródeł prawa

Podatnik uznał za zasadne sporządzenie skargi do WSA w Gliwicach. Istotą problemu, który miał rozstrzygnąć sąd, była odpowiedź na pytanie czy koszty uzyskania przychodu mogą być dokumentowane za pomocą środków dowodowych, takich jak wykazy transakcji zrealizowane za pośrednictwem giełd elektronicznych, zmierzających do wykazania, iż koszty te zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów.

WSA wyrokiem z 11 września 2018 r. potwierdził, że do kosztów uzyskania przychodów w działalności gospodarczej polegającej na obrocie kryptowalutami zaliczyć można wszelkie koszty (faktycznie poniesione i prawidłowo udokumentowane) poniesione w celu nabycia kryptowalut. 

Odnośnie dokumentowania poniesionych wydatków WSA przywołała linię orzeczniczą sądów administracyjnych, z której wynika, iż możliwe jest dokumentowanie kosztów uzyskania przychodów w każdy sposób dopuszczalny w postępowaniu podatkowym. WSA przypomniał, iż zgodnie z art. 181 O.p. dowodami w postępowaniu podatkowym mogą być w szczególności: księgi podatkowe, deklaracje złożone przez stronę, zeznania świadków, opinie biegłych, materiały i informacje zebrane w wyniku oględzin, informacje podatkowe oraz inne dokumenty zgromadzone w toku działalności analitycznej Krajowej Administracji Skarbowej, czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej oraz materiały zgromadzone w toku postępowania karnego albo postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe. Istnieje zatem możliwość udowodnienia faktu poniesienia wydatku za pomocą innych środków dowodowych niż te wymienione w rozporządzeniu Ministra Finansów. 

WSA zauważył, iż odmówienie podatnikowi prawa dokumentowania wydatku za pomocą innych dowodów niż te wymienione w rozporządzeniu mogłoby doprowadzić do pozbawiania podatnika prawa do uznania wydatku za koszt uzyskania przychodu, mimo iż taki wydatek, zgodnie z art. 22 ust 1 ustawy o PIT, powinien zostać zakwalifikowany do kosztów uzyskania przychodu. Stanowiłoby to oczywiste naruszenie opisanej w art. 87 ust 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasady hierarchii źródeł prawa, wedle której zapisy ustawy stoją wyżej niż zapisy rozporządzenia. 

Powyższy wyrok wskazuje, iż warto oddawać spory z organami podatkowy pod rozstrzygniecie sądów administracyjnych. Przykład tej sprawy pokazuje, że interpretacja prawa jakiej dokonują organy podatkowe może być niezgodna nie tylko z ustawami podatkowymi, lecz także z Konstytucją. 

I SA/Gl 464/18