WSA: W podatku PIT faktura jest nieistotna

Według Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach zwrócić należy uwagę na fakt, iż na obszarze podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) w sytuacji gdy u jednego z kontrahentów miała miejsce jakaś nieprawidłowość, to nie przekłada się ona automatycznie na drugiego uczestnika obrotu. Opierając swoją opinię jedynie na niewiarygodnej fakturze, organy podatkowe nie mogły zatem stwierdzić, że transakcja ta w ogóle nie miała miejsca. WSA w Gliwicach zaznaczył, że ustawodawca w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1991 Nr 80 poz. 350) wyraźnie wskazuje, że o koszcie uzyskania przychodu można mówić wyłącznie wtedy, gdy wydatek został poniesiony w celu uzyskania przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu. A zatem przy dokonywaniu oceny czy wydatek był kosztem wszystkie inne fakty poza rzeczywiście poniesionym wydatkiem nie mają już znaczenia.

Polecamy szkolenie Faktura VAT 2020 - fakturowanie, prawa i obowiązki podatnika

Pamiętać należy jednak, że w przypadku podatku od towarów i usług (VAT) faktura pełni zupełnie inną rolę. Przepisy tego podatku wskazują, iż faktura jest jednym z dwóch konstytutywnych warunków odliczenia podatku naliczonego. Dla odliczenia podatku VAT podatnik musi uzyskać prawo do dysponowania towarem jako właściciel oraz musi dysponować odpowiednim dokumentem (fakturą lub dokumentem celnym). Nie można jednak zapomnieć, iż konieczna jest przy tym tożsamość pomiędzy treścią faktury, a rzeczywistym przebiegiem operacji gospodarczej, objętej opodatkowaniem. Niespełnienie którejkolwiek z tych przesłanek wyklucza redukcję podatku należnego o kwotę naliczonego podatku od towarów i usług.

W ocenie WSA w Gliwicach sytuacja wygląda zupełnie inaczej w przypadku podatku PIT, gdzie faktura ma jedynie walor dokumentacyjno-dowodowy. Dlatego legitymowanie się fakturą nie jest materialnoprawną przesłanką odliczenia kosztu od przychodu. Najistotniejsze jest rzeczywiste poniesienie kosztu w celu uzyskania przychodu, a brak faktury lub jej nierzetelność nie dowodzi, iż dana transakcja nie miała miejsca. Co za tym idzie organy podatkowe w przypadku wykrycia nieprawidłowości względem faktury nie są zwolnione z procesowej powinności poszukiwania prawdy materialnej weryfikowanej transakcji. Pamiętać należy jednak, że takiej aktywności od organów podatkowych należy oczekiwać wyłącznie w obiektywnym zakresie. Dlatego nie powinno się wymagać aby organ podatkowy musiał docierać do takich dowodów, które znane są wyłącznie podatnikowi.

W sprawie, w której orzekał sąd w Gliwicach nie było jednak wątpliwości co do tego, że towar istniał. Nie było także wątpliwości co do tego, że został wprowadzony do ewidencji księgowych, ani do tego, że towar finalnie został sprzedany. Dlatego w ocenie sądu pojawiły się okoliczności, które powinny zainspirować organy podatkowe do poszukiwania prawdy i zweryfikowania wysokości wydatków poniesionych przez podatników w celu uzyskania przychodów. Rezygnacja organów podatkowych z tej aktywności doprowadziła do sytuacji, w której należny przychód nie został pomniejszony o właściwie ustalone koszty jego uzyskania. Z tego powodu wymierzono podatek od nieprawidłowo ustalonej podstawy opodatkowania.

WSA w Gliwicach, uchylając zaskarżoną decyzję potwierdził, iż na tle podatku PIT faktura pełni jedynie rolę dokumentacyjno-dowodową i nie jest niezbędną przesłanką odliczenia kosztu od przychodu. Istotne jest bowiem rzeczywiste poniesienie kosztu w celu uzyskania przychodu. Brak faktury bądź jej nierzetelność nie zwalnia organów podatkowych od konieczności prawidłowego ustalenia opodatkowania podatkiem PIT.

Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 12 grudnia 2019 r. o sygn I SA/Gl 1062/19