Obowiązkowy split payment przyjęty przez Sejm

Kilka dni temu Sejm przyjął ustawę, która wprowadza obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności, tzw. split paymentw określonych branżach.

Dodatkowy zapis na fakturach

Obligatoryjne stosowanie split payment będzie obowiązywać od 1 listopada 2019 r., dotyczyć będzie transakcji dokonywanych w ramach obrotu towarami i usługami wskazanymi w nowym załączniku do ustawy o VAT, w każdym przypadku, kiedy wartość brutto wynikająca z faktury przekraczać będzie 15 tys. zł brutto. Obligatoryjne stosowanie tego mechanizmu oznacza, że w przypadku tego rodzaju transakcji nie będzie możliwości jego wyłączenia (np. w regulaminie albo w umowie z kontrahentem). Dodatkowym formalnym obowiązkiem jest zamieszczenie na fakturze zapisu „mechanizm podzielonej płatności”. Ustawodawca przywiązuje dużą wagę do zamieszczania tego zapisu na fakturach, ponieważ jest to jeden z zabiegów, jakie mają przeciwdziałać nieprawidłowościom w obrocie fakturami, dlatego za brak zamieszczenia takiego zapisu na fakturze przewidziano możliwość nałożenia sankcji podatkowej w wysokości 30%. Przewidziano jednocześnie możliwość nie zastosowania sankcji, w przypadku, kiedy mimo braku stosownego oznaczenia na fakturze, nabywca ureguluje w mechanizmie podzielonej płatności kwotę odpowiadającą kwocie podatku przypadającą na daną dostawę.

Obligatoryjne stosowanie split payment będzie obowiązywać od 1 listopada 2019 r., dotyczyć będzie transakcji dokonywanych w ramach obrotu towarami i usługami wskazanymi w nowym załączniku do ustawy o VAT, w każdym przypadku, kiedy wartość brutto wynikająca z faktury przekraczać będzie 15 tys. zł brutto

Eliminacja oszustw

Rozszerzenie zakresu stosowania obligatoryjnego split payment jest związane z działaniami nastawionymi na eliminację oszustw, między innymi typu karuzelowego. Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy, zaproponowane rozwiązanie zmierza do zastąpienia obowiązującego obecnie systemu odwrotnego obciążenia w odniesieniu do branż zagrożonych oszustwami i wyłudzeniami. Przedstawiając projekt tej ustawy, autorzy wskazali, że rozwijany dotychczas system odwróconego obciążenia w transakcjach krajowych okazał się mało efektywny. W wyniku przeprowadzonych analiz skuteczności stwierdzono, iż co prawda zastosowanie odwróconego obciążenia w niektórych branżach (np. obrót wyrobami stalowymi) z jednej strony przyniosło oczekiwane rezultaty, ponieważ w tym obszarze praktycznie uniemożliwiono funkcjonowanie karuzel podatkowych, jednakże z drugiej strony osoby organizujące systemy karuzel podatkowych przeniosły swoją działalność na inne obszary, do innych branż. Takie stosowanie systemu odwróconego obciążenia w sposób wybiórczy – adresowany do podatników działających w branżach uznawanych za zagrożone wyłudzeniami spowodowało zatem pośrednio bardzo negatywny efekt „zainfekowania” kolejnych obszarów gospodarki działalnością przestępczą. Skutek fiskalny z punktu widzenia budżetu państwa również okazał się niesatysfakcjonujący, ponieważ w latach, w których wprowadzono odwrócone obciążenie dla wybranych branż luka w VAT powiększyła się, zamiast oczekiwanego zmniejszenia skali wyłudzeń. Oznacza to, że organizatorzy skutecznych karuzel cały czas byli o krok przed administracją skarbową. Zauważono, że z uwagi na konieczność przeprowadzenia analiz, a następnie procesu legislacyjnego ten efekt opóźnienia czasowego może utrzymywać się trwale. Dlatego koniecznym stało się poszukiwanie alternatywnego rozwiązania, które w bardziej efektywny sposób będzie utrudniać lub wręcz uniemożliwiać funkcjonowanie procedur zmierzających do wyłudzeń.

Praktyka stosowania

Mechanizm podzielonej płatności, w którym podatnicy mają ograniczoną możliwość dysponowania środkami pieniężnymi przeznaczonymi na cele rozliczeń podatku VAT może spełniać tę rolę. Mechanizm split payment z powodzeniem funkcjonuje m.in. od 2015 r. we Włoszech, gdzie w niedługim czasie poprawa ściągalności przekroczyła zakładane pierwotnie założenia. Włoski split payment opiera się jednak na rachunkach bankowych organu podatkowego, co jest istotną różnicą względem polskiego modelu, w którym rachunek bankowy VAT i zgromadzone na nim środki pozostają własnością podatnika, jednak z ograniczeniami w zakresie dysponowania tymi środkami. Mechanizm ten funkcjonuje w Polsce od 2018 r. jako dobrowolna forma regulowania płatności. Ze względu na jego transparentność postanowiono, że będzie to właściwe narzędzie do ograniczenia działalności o charakterze przestępczym w obszarach narażonych na wyłudzenia. Wprowadzenie obligatoryjnego split paymentwiąże się z rezygnacją ze stosowania odwróconego obciążenia w transakcjach krajowych w Polsce. 

Z uwagi na fakt, iż jego zastosowanie oznacza konieczność zmiany obligatoryjnych elementów faktur VAT, co jest związane z wspólnotowym systemem podatku od wartości dodanej, Polska musiała uzyskać zgodę Rady UE na odstępstwo od art. 226 dyrektywy 2006/112/WE, który reguluje treść faktur stosowanych we wspólnotowym systemie. Stosowną zgodę na wprowadzenie szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od tego przepisu Polska uzyskała w decyzji wykonawczej Rady (UE) 2019/310 z dnia 18 lutego 2019 r.

Zakresem obligatoryjnegosplit payment objęte mają być sektory gospodarki związane z obrotem złomem, metalami, elektroniką, częściami i akcesoriami do silników i motoryzacyjnymi, świadczenie robót budowlanych.

Zachęcamy do tego aby sprawdzić, czy transakcje realizowane przez Państwa firmę będą objęte obowiązkowym split payment już od 1 listopada tego roku: załącznik 15 VAT-u - dostępny niżej.