Koniec z zasadą niewprowadzania zmian do podatku dochodowego w trakcie roku podatkowego. Polsce skończył się czas na wprowadzenie regulacji dyrektywy ATAD 2

Omawiana zasada mówiąca, że zmian w podatku dochodowym nie powinno się uchwalać później niż miesiąc przed rozpoczęciem roku podatkowego, wywodzi się z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Po raz pierwszy TK orzekł tak w wyroku z 15 marca 1995 r. (sygn. akt K. 1/95). Stwierdzając, że miesiąc jest „ostatecznym terminem, po którym nie można już dokonywać zmian mogących mieć wpływ na wysokość podatku w nadchodzącym roku podatkowym”.

Wprowadzenie nowych przepisów w trakcie trwania roku podatkowego przyniesie negatywne skutki dla podatników, którzy zgodnie z przepisami obowiązującego prawa legalnie zoptymalizowali swój system podatkowy

Dyrektywa ATAD 2 a interes publiczny

Polska, Hiszpania, Grecja, Łotwa, Niemcy i Rumunia to kraje, do których Komisja Europejska (KE) skierowała wezwanie do usunięcia uchybień w zakresie wdrożenia dyrektywy ATAD 2 (Dyrektywa Rady (UE) 2017/952 z dnia 29 maja 2017 r. zmieniająca dyrektywę (UE) 2016/1164 w zakresie rozbieżności w kwalifikacji struktur hybrydowych dotyczących państw trzecich). Dyrektywa ATAD 2 rozszerza regulacje obowiązujące już w krajach Unii Europejskiej o przepisy dotyczące niedopasowań hybrydowych między państwami UE a państwami trzecimi (spoza UE). Niedopasowania hybrydowe pojawiają się, gdy państwa mają różne przepisy pod względem kwalifikowania podmiotów lub dochodów podatkowych. Finalnie może doprowadzić to m.in. do podwójnego zaliczenia płatności do kosztów uzyskania przychodów, co mogłoby narazić budżet państwa na uszczuplenie.

W związku z powyższym MF wskazuje, że odstąpienia od tej zasady wymaga ważny interes publiczny, przy czym za ważny interes publiczny można bez wątpienia uważać dążenie ustawodawcy do przeciwdziałania oszustwom i nadużyciom podatkowym, prowadzącym do uchylania się od obowiązku należnego opodatkowania. Według MF proponowane zmiany mają właśnie taki charakter, gdyż chodzi tutaj o eliminowanie praktyk powodujących obejście prawa w postaci agresywnej optymalizacji podatkowej. W związku z tym odstąpienie od zasady niewprowadzania zmian w podatku dochodowym w trakcie roku podatkowego jest dopuszczalne ze względu na wystąpienie przesłanki ważnego interesu publicznego.

Wystarczająco dużo czasu na implementację przepisów

Mimo, iż MF usprawiedliwia odejście od dotychczasowych zasad ważnym interesem publicznym, to śmiało można twierdzić, iż rząd miał bardzo dużo czasu, żeby przeprowadzić proces legislacyjny w sposób uporządkowany, nie łamiąc przy tym wieloletniej zasady. O konieczności wdrożenia przepisów dyrektywy ATAD 2 państwa unijne wiedziały już od 2017 r. a na ich implementację miały czas do 1 stycznia 2020 r. Jak już wyżej wspomniano Polska jest jednym z krajów, które nie zdążyły w wyznaczonym terminie wprowadzić przepisów dyrektywy do krajowego porządku prawnego. W związku z tym KE skierowała wezwanie do usunięcia uchybień we wskazanym zakresie. Nacisk ze strony KE zmobilizował MF do obejścia wieloletniej zasady nie zmieniania przepisów podatku dochodowego w trakcie trwania roku podatkowego. Wskazuje na to projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT), według którego przepisy odnośnie opodatkowania struktur hybrydowych miałyby wejść w życie już 1 kwietnia 2020 r. Jak widać rząd poprzez ten zapis złamał zasadę o nie zmienianiu przepisów podatku dochodowego w trakcie roku podatkowego. Polskiemu ustawodawcy najwidoczniej bardzo się śpieszy, gdyż w razie niewywiązania się z obowiązku implementacji przepisów w wyznaczonym terminie, KE może skierować przeciwko rządowi polskiemu sprawę do Trybunału Sprawiedliwości UE.

Wprowadzenie nowych przepisów w trakcie trwania roku podatkowego przyniesie negatywne skutki dla podatników, którzy zgodnie z przepisami obowiązującego prawa legalnie zoptymalizowali swój system podatkowy. MF, zmieniając zasady gry, utwierdzi przy tym przedsiębiorców w przekonaniu o braku pewności i stabilności prawa w naszym kraju. W tym miejscu powstaje wiele wątpliwości także odnośnie tego, czy nowelizacja jest zgodna z postulatami wyrażanymi przez wyroki Trybunału Konstytucyjnego.