Nowy plik JPK VAT z deklaracją a ceny transferowe

Nowy plik JPK VAT jest to dokument elektroniczny, który obejmie dwa elementy: ewidencję VAT (tj. informację o zakupach i sprzedaży za dany okres) oraz  deklarację VAT; przy czym drugi element dotyczy jedynie deklaracji VAT-7 oraz VAT-7K. Do jego złożenia są od 1 października 2020 r. zobowiązani wszyscy przedsiębiorcy zarejestrowani jako czynni podatnicy VAT (tj. duzi, średni, mali oraz mikroprzedsiębiorcy). Nie zmienia się termin wysyłki – tak jak w przypadku „starego” JPK VAT, będzie to 25 dzień miesiąca następujący po danym miesiącu w przypadku deklaracji miesięcznych; w przypadku deklaracji kwartalnych, jedynie część deklaracyjna będzie przesyłana do 25 dnia miesiąca następującego po danym kwartale, natomiast część ewidencyjna co miesiąc do 25 dnia miesiąca następującego po danym miesiącu, za który jest składana.

Nowe oznaczenia GTU w zakresie TP

Wiemy już, kto i kiedy będzie zobowiązany składać nowy JPK VAT, jednak co z nowymi danymi, o których była mowa we wstępie powyżej? W części ewidencyjnej będą musiały się znaleźć określone oznaczenia, które zostały wymienione w Rozporządzeniu Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2019 r., poz. 1988, dalej zwane: Rozporządzeniem). Oznaczenia będą dotyczyć grup towarów i usług (oznaczenia GTU), rodzajów transakcji, dowodów sprzedaży oraz dowodów zakupu.

Sama kwestia powyższych oznaczeń może nastręczyć podatnikowi pytań oraz wątpliwości (Znacznie szerzej o oznaczeniach w nowych plikach JPK VAT pisał P. Paweł Dymlang w artykule „Oznaczenia literowe dokumentów i transakcji w JPK_V7M/JPK_V7K” opublikowanym w 22 numerze Doradztwo Prawne i Podatkowe RB Biuletyn). W tym jednak miejscu skupmy się na oznaczeniu rodzaju transakcji, które na pierwszy rzut oka nie wydaje się aż tak kłopotliwe. Mowa o oznaczeniu TP, które słusznie kojarzy się z cenami transferowymi. Dotyczy ono istniejących powiązań między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 106 ze zm., dalej zwana: ustawą o VAT).

Zgodnie z powyżej przywołanym przepisem ustawy o VAT poprzez powiązania pomiędzy podmiotami rozumie się:

• powiązania w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1426, ze zm.) i art. 11a ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1406, ze zm.) (dalej zwane: ustawą o PIT oraz Ustawą o CIT lub łącznie ustawami o podatkach dochodowych),
• wynikające ze stosunku pracy,
• wynikające z tytułu przysposobienia.

Zgodnie z ustawami o podatkach dochodowych poprzez podmioty powiązane rozumie się:

• podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub
• podmioty, na które wywiera znaczący wpływ ten sam inny podmiot lub małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub
• spółkę niemającą osobowości prawnej i jej wspólników, lub
• podatnika i jego zagraniczny zakład.

Powyższa definicja narzuca pytanie: czym jest wywieranie znaczącego wpływu? Ta kwestia również została uregulowana w ustawie o PIT i ustawie o CIT (odpowiednio w art. 23m ust. 2 oraz art. 11a ust. 2). Zgodnie z definicją zawartą w tych przepisach, poprzez wywieranie znaczącego wpływu rozumie się:

• posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25% udziałów w kapitale, lub co najmniej 25% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub co najmniej 25% udziałów lub praw do udziału w zyskach lub majątku lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych, lub
• faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, lub
• pozostawanie w związku małżeńskim albo występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia.

Należy przede wszystkim zdecydowanie podkreślić, iż o obowiązku stosowania oznaczenia „TP” decyduje już samo istnienie powiązania pomiędzy podmiotami zawierającymi daną transakcję; w powyższym przypadku nie ma znaczenia obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej cen transferowych, ponieważ nie każda transakcja pomiędzy podmiotami powiązanymi wymaga sporządzenia takiej dokumentacji. Wynika to nie tylko z ustalonych progów kwotowych, których przekroczenie zobowiązuje do sporządzenia dokumentacji podatkowej, ale również z licznych wyłączeń przedstawionych w art. 11n ustawy o CIT oraz art. 23z ustawy o PIT.

Zgodnie z informacjami zawartymi na stronie podatki.gov.pl istotnym momentem dla oceny występowania powiązań pomiędzy kontrahentami jest każdorazowo moment dostawy towarów lub wykonania usługi, ewentualnie otrzymania zaliczki lub przedpłaty, jeśli została wystawiona faktura zaliczkowa.

Kary w przypadku błędnego oznaczenia lub braku oznaczenia w części ewidencyjnej nowego JPK VAT?

Przede wszystkim funkcjonuje kara w wysokości 500 PLN, wynikająca z art. 109 ust. 3h ustawy o VAT w brzmieniu od 1 października 2020 r. Jednakże przed jej nałożeniem Naczelnik Urzędu Skarbowego wezwie podatnika do skorygowania wskazanych błędów. Zgodnie z art. 109 ust. 3g ustawy o VAT w brzmieniu od 1 października 2020 r. w ciągu 14 dni od dnia doręczenia wezwania podatnik ma w takiej sytuacji do wyboru:

• przesłać do Naczelnika Urzędu Skarbowego ewidencję skorygowaną w zakresie błędów wskazanych w wezwaniu,

albo  

• złożyć wyjaśnienia wskazujące, że ewidencja nie zawiera błędów, o których mowa w wezwaniu.

Zgodnie ze wspomnianym wyżej art. 109 ust. 3h ustawy o VAT w brzmieniu od 1 października 2020 r., kara w wysokości 500 PLN zostanie nałożona przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w drodze decyzji, jeżeli podatnik:

• nie prześle ewidencji skorygowanej w zakresie błędów wskazanych w wezwaniu lub nie złoży wyjaśnień, albo zrobi to po terminie,
• w złożonych wyjaśnieniach nie wykaże, że ewidencja nie zawiera błędów, o których mowa w wezwaniu.

Jednakże to nie koniec kar. Dodatkowe mogą zostać nałożone zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 19, ze zm., dalej zwana: KKS) w brzmieniu od 1 października 2020 r. Chodzi dokładnie o dodany art. 61a, którego par. 1 brzmi:

Kto wbrew obowiązkowi nie przesyła księgi właściwemu organowi podatkowemu albo przesyła ją nierzetelną, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

Z kolei zgodnie z art. 61a par. 2 KKS w przypadku przwinienia mniejszej wagi sprawca powyższego czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Karze określonej w par. 2 będzie podlegać również podatnik, który prześle księgę wadliwą lub po terminie.

Dodatkowa kara wynika również z art. 56 par. 4 KKS. Według tego przepisu karze grzywny za wykroczenie skarbowe podlega podatnik, który mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu lub płatnikowi deklaracji lub oświadczenia lub wbrew obowiązkowi nie składa ich za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub składa je niezgodnie z wzorem dokumentu elektronicznego.

Biorąc pod uwagę opisane powyżej kary grożące podatnikowi za błędne użycie lub brak oznaczeń w części ewidencyjnej JPK VAT (na ile pomocne będzie wskazywanie błędów przez Naczelników Urzędów Skarbowych, to będzie wiadome dopiero w przyszłości), niezbędne będzie dokładne przygotowanie się przez podatników do nowych obowiązków związanych z przesyłaniem pliku JPK VAT. Nie tylko w kwestii omówionego powyżej oznaczenia „TP”.