Do Trybunału Sprawiedliwości UE trafiły dwie sprawy, dotyczące kwestii odliczenia VAT w sytuacji, kiedy organy dowiodą, że towary nabywane rzekomo przez podatnika w ogóle nie zostały do niego dostarczone. Dochodzenie przeprowadzone przez organ podatkowy wykazało nie tylko brak dostawy rzekomo nabytego przez spółkę sprzętu, braku instalacji spornego sprzętu, ale również szereg uchybień ze strony tej spółki, takich jak brak zapłaty kwoty z faktury, brak pobrania kaucji i czynszu przewidzianego przez umowę najmu zawartą z najemcą sprzętu oraz brak sprawdzenia rzeczywistego istnienia sprzętu.
Jeżeli brak jest rzeczywistej dostawy towarów lub rzeczywistego świadczenia usług, nie może powstać żadne prawo do odliczenia
I w takiej sytuacji sąd krajowy zastanawiał się, czy w celu odmowy podatnikowi prawa do odliczenia VAT wystarcza wykazanie, że towary lub usługi nie zostały mu w rzeczywistości dostarczone lub wyświadczone (faktycznie, a nie na zasadzie fikcji prawnej jaka ma zastosowanie w sprawach związanych z wyłudzenia VAT), czy też należy również wykazać, że podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć o tym, że odnośne transakcje uczestniczyły w oszustwie w zakresie VAT.
Trybunał orzekł, że w celu odmówienia podatnikowi będącemu odbiorcą faktury prawa do odliczenia VAT wykazanego na tej fakturze wystarczy, aby organ ustalił, iż transakcje, którym odpowiada ta faktura, w rzeczywistości nie zostały dokonane. Dobra lub zła wiara podatnika, który wnosi o odliczenie VAT, nie ma na powyższe wpływu.
TSUE jednoznacznie wskazał, że jeżeli brak jest rzeczywistej dostawy towarów lub rzeczywistego świadczenia usług, nie może powstać żadne prawo do odliczenia, a istnienie prawa do odliczenia VAT jest uzależnione od warunku, iż odpowiednie transakcje rzeczywiście zostały zrealizowane. Dokonanie dostawy lub jej brak jest przesłanką obiektywną niezależną od intencji podatnika lub innych podmiotów występujących w tym samym łańcuchu dostaw. Zatem organ podatkowy w sytuacji wykazania, że nie doszło do dostawy towarów lub świadczenia usług nie ma obowiązku badania dobrej wiary podatnika.
Wyrok z 27 czerwca 2018 r. w połączonych sprawach francuskich spółek SGI i Valeriane SNC (sprawy C-459/17 i C 460/17).
Autor: Bartosz Nawrot
Konsultant ds. prawnych, związany z kancelarią Russell Bedford Poland od 2018 roku.
