Planowane regulacje stanowią, że spełniając odpowiednie warunki, podatnik będzie uprawniony do otrzymania zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w ciągu 15 dni, licząc od terminu przewidzianego na złożenie deklaracji.
Niestety, obwarowanie mechanizmu wieloma złożonymi warunkami może spowodować to, iż jego wykorzystywanie będzie znacząco ograniczone
Wymogi do skorzystania z szybszego zwrotu VAT
Podstawowymi wymogami, których spełnienie pozwoli na uzyskanie przyspieszonego zwrotu VAT, będzie spełnienie następujących kryteriów (w okresie ostatnich trzech miesięcy):
- zaewidencjonowanie co najmniej 80% sprzedaży przy pomocy kas rejestrujących, umożliwiających połączenie i przesyłanie danych między kasą, a Centralnym Repozytorium Kas (CRK) – kasy online i wirtualne;
- zaewidencjonowanie co najmniej 80% (do końca 2023 roku – nie mniej niż 65%) sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących z wykorzystaniem instrumentów płatniczych, w tym również przy użyciu usługi polecenia przelewu.
Wprowadzenie rozwiązania przejściowego dot. stosowania niższego progu obrotów bezgotówkowych u podatników na poziomie 65% przez 2 lata od wejścia w życie ww. przepisów ma na celu uwzględnienie tempa rozwoju płatności bezgotówkowych w Polsce.
Ponadto, aby otrzymać przyspieszony zwrot VAT, należy spełnić dodatkowe warunki:
- przez poprzednie 12 miesięcy łączna wartość zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas sprzedaży, wraz z podatkiem, nie będzie mogła być niższa niż 50 000 zł za każdy okres rozliczeniowy;
- kwota zwrotu VAT nie będzie mogła przekroczyć dwukrotności podatku wynikającego ze sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas w danym okresie rozliczeniowym;
- kwota nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, nierozliczona w poprzednich okresach rozliczeniowych i wykazana w bieżącej deklaracji, nie będzie mogła przekraczać 3 000 zł;
- podatnik, przez poprzednie 12 miesięcy, będzie musiał być zarejestrowany jako czynny płatnik VAT, składać deklaracje oraz prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu wyłącznie kas rejestrujących umożliwiających połączenie i przesyłanie danych do CRK;
- podatnik przez 3 miesiące poprzedzające ubieganie się o przyspieszony zwrot VAT będzie musiał posiadać rachunek ujawniony na tzw. „białej liście”.
Co ważne, do weryfikacji warunków zwrotu VAT w terminie 15-dniowym, nie będzie wymagane przekazywanie przez podatników dodatkowych danych, w tym potwierdzających spełnienie progu płatności bezgotówkowych w obrotach zewidencjowanych przy użyciu kas rejestrujących online, w tym wirtualnych. Zmiany mają opierać się na założeniu, że istniejące narzędzia analityczne jakimi dysponuje Szef Krajowej Administracji Skarbowej (np. pliki JPK_VAT, zasoby Centralnego Rejestru Danych Podatkowych, zasoby CRK) powinny zapewnić organom możliwość weryfikacji zasadności zwrotu VAT w czasie szybszym niż 15 dni.
Sankcje w VAT za brak zapewnienia możliwości dokonywania płatności bezgotówkowych
Dodatkowo, w związku z planowaną w ustawie Prawo przedsiębiorców (projektowany art. 19a) koniecznością zapewnienia przez przedsiębiorców możliwości przyjmowania płatności bezgotówkowych przy użyciu instrumentu płatniczego, w przepisach ustawy o VAT resort finansów zdecydował się na wprowadzenie rozwiązań, które mają na celu czasowe ograniczenie niektórych preferencji w VAT podatnikom, którzy wbrew ww. obowiązkowi nie zapewnią gotowości do przyjmowania płatności bezgotówkowych.
W związku z tym, podatnikowi u którego zostało zidentyfikowane, że wbrew obowiązkowi nie zapewnił możliwości dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego w każdym miejscu, w którym działalność gospodarcza jest faktycznie wykonywana przewidziano:
- czasowe wyłączenie możliwości stosowania rozliczeń kwartalnych,
- czasowe wyłączenie prawa do zwrotu VAT w terminie 25-dniowym.
Co więcej, wyłączenie możliwości ubiegania się o zwrot VAT w przyspieszonym terminie 25-dniowym przez podatników, u których w danym okresie zidentyfikowano, że nie dopełniali powyższego obowiązku, zwrot VAT w terminie 25-dniowym w takich przypadkach nie będzie przysługiwał zarówno za okres rozliczeniowy, w którym zostało to zidentyfikowane jak i za 6 kolejnych okresów rozliczeniowych.
Analogicznie, powrót do rozliczenia kwartalnego również będzie mógł nastąpić nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy następujących po ostatnim miesiącu kwartału, w którym nieprawidłowość została zidentyfikowana.
Należy podkreślić, że MF wykluczył także z ww. preferencji najmniejsze podmioty, osiągające obroty niższe niż 50 000 zł miesięcznie. Trudno się więc zgodzić z argumentacją resortu, że „(…) rozwiązanie powinno być generalnie dostępne dla podatników realizujących sprzedaż detaliczną”.
Jak wskazuje resort, w kontekście proceduralnym naczelnik urzędu skarbowego będzie mógł przedłużyć 15-dniowy termin do zwrotu VAT do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika. W tym zakresie uwzględniając praktykę organów podatkowych istnieje spore prawdopodobieństwo, że przyspieszone zwroty VAT będą mogły zostać opóźniane przykładowo z uwagi na prowadzenie przez fiskusa czynności sprawdzających/kontroli podatkowych.
Ponadto, w przypadkach których weryfikacja rozliczenia (w odniesieniu do przesłanek skrócenia terminu zwrotu z 60 do 15 dni) zakończy się wynikiem negatywnym, dalsza weryfikacja zasadności zwrotu VAT wykazanego w rozliczeniu podatnika będzie dokonywana w terminie „podstawowym” tj. 60 dni.
Podsumowując, najszybszy w Europie, 15-dniowy termin zwrotu VAT, powinien wzbudzić spore zainteresowanie podatników. Niestety, obwarowanie mechanizmu wieloma złożonymi warunkami może spowodować to, iż jego wykorzystywanie będzie znacząco ograniczone. Konieczne w tym kontekście wydaje się również zwrócenie uwagi na zagrożenia jakimi są np. ciągłe zwiększanie wiedzy organu nad działaniami podatnika, a to wiąże się z pogłębieniem nadzoru czy wprowadzenie nowych wspomnianych już wyżej sankcji. Należy przyjąć, że działania resortu ukierunkowane są na eliminowanie szarej strefy, której obecność jest szacowana w Polsce na 20% PKB. Nietrudno jednak zauważyć, że będzie się to odbywało na zasadzie kija i marchewki.[1]
[1] Na podstawie:
Projekt ustawy zmieniającej – tzw. „Polski Ład”: https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12349409/12805432/12805433/dokument514512.pdf
Objaśnienia podatkowe do ustawy zmieniającej: https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12349409/12805432/12805433/dokument514955.pdf
O autorze: Mateusz Krawczyński
Młodszy konsultant podatkowy w Russell Bedford Poland. Absolwent studiów licencjackich na kierunku Logistyka oraz studiów magisterskich Szkoły Głównej Handlowej na kierunku Finanse i Rachunkowość. Wcześniejsze doświadczenie zawodowe w zakresie podatków zdobywał w jednej z firm z tzw. Wielkiej Czwórki. Specjalizuje się w podatku od towarów i usług, w szczególności pod kątem rozliczeń VAT w jednostkach samorządu terytorialnego.
Szybszy zwrot VAT – zachęta do rozliczeń bezgotówkowych
