Reforma stawek VAT

Polska już od zeszłego roku, kiedy to kryzys firm wydawniczych ze względu na kolejne fale  pandemii rozwijał się w zatrważającym tempie, starała się poprzez różne programy pomocowe oraz finansowe wspomóc zarówno czytelników, jak i firmy księgarskie. Również w 2021 r. w związku z owym kryzysem, Polska złożyła wniosek do Komisji Europejskiej o zgodę na obniżenie podatku VAT. KE nie zgodziła się na zastosowanie wyjątku w związku z obowiązującymi przepisami dyrektywy 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r., tzw. dyrektywy VAT. Niemniej jednak poparła polskie postulaty większej swobody w stosowaniu obniżonych stawek. Dotychczas w związku z harmonizacją VAT, nie było miejsca na wyjątki. Resort finansów podkreślał, że wartość przyjęta w Polsce to jednocześnie najniższa stawka jaką można stosować w UE  zgodnie z przepisami dyrektywy VAT do towarów jakimi są książki (drukowane i na nośnikach elektronicznych) oraz prasa.

5 kwietnia br. ECOFIN przyjęła zmiany  punktu. 6 załącznika nr III dyrektywy unijnej 2006/112/WE, co ma na celu zapewnić większą elastyczność w odniesieniu do stawek VAT. Dzięki tej nowelizacji książki drukowane, e-booki ( których ceny wyliczane są na podstawie okładkowych cen papieru) oraz prasa będą zaliczały się do obniżonego lub nawet zerowego VAT we wszystkich państwach członkowskich.

Dyrektywa, branża wydawniczo-księgarska a inflacja

Inicjatywa obniżenia stawki VAT zarówno w branży wydawniczo-księgarskiej, jak i wśród ludzi kultury czy czytelników, została przyjęta bardzo pozytywnie. Poważne kłopoty polskich wydawców zaczęły się niedługo po wybuchu pandemii i od przeszło 2 lat odczuwają oni jej skutki. Na przestrzeni ostatnich miesięcy dało się zauważyć wzrost cen papieru i materiałów poligraficznych, co stanowi skutek zaburzonego cyklu dostaw i wzrostu cen celulozy z Azji. Obserwujemy rosnące ceny surowców energetycznych i paliw, problemy transportowe oraz wysoki, popyt mimo ograniczonej dostępności. Dodatkowo przez atak Rosji na Ukrainę problemem stała się nie tylko ograniczona dostępność, ale też konieczność kolejnych dopłat energetycznych będących efektem nałożonych na agresora sankcji Wszystkie te czynniki wpływają na inflację cen książek i prasy, co utrudnia do nich dostęp przeciętnemu konsumentowi. Ceny książek w oprawie miękkiej są podwyższane o około 10 – 15%. Podwyżki dotyczą nie tylko pozycji premierowych, ale także wznowień – te tytuły zdrożały o 5 – 10 zł.

Nowelizacja unijnej dyrektywy VAT, a dokładniej załącznika III do tej dyrektywy z początku kwietnia 2022 r., ma pozwolić krajom członkowskim na swobodniejsze korzystanie z możliwości obniżenia stawek podatku od wartości dodanej  i w teorii takie obniżenie powinno przełożyć się na obniżenie cen. Wydawnictwa książkowe opodatkowane są najniższą możliwą do niedawna stawką w wysokości 5 proc. Wydawnictwa prasowe zaś korzystają z obniżonej stawki  w wysokości 8 proc.

Wiceminister finansów, sekretarz stanu MF Artur Soboń zapewnia, że w resorcie finansów trwają analizy dotyczące m.in. zakresu zmian czy korzyści dla poszczególnych uczestników rynku oraz potencjalnych skutków finansowych dla strony dochodowej i wydatkowej budżetu państwa. Narastająca inflacja to nie tajemnica i w tym miejscu pojawia się pytanie czy gdyby nawet Polska zdecydowała się wprowadzić taką obniżkę , to niższa stawka podatku VAT realnie wpłynęłaby na cenę książek i prasy. Ponadto czy konsumenci odczuliby ową obniżkę w swoich portfelach? Może zdarzyć się taka sytuacja, że branża księgarska poszkodowana przez pandemię będzie chciała obniżkę cen skonsumować.

Autor: Sara Rudzińska, studentka prawa na UKSW